Aneks – czyli jak wprowadzić zmiany do obowiązującej już umowy

Zawieranie umów jest w dzisiejszych czasach czynnością niemalże powszednią. Zawieramy je zarówno w drobnych, codziennych sprawach, jak również w przypadku dokonywania poważniejszych transakcji. Niejednokrotnie podczas trwania umowy strony chciałyby jednak zmodyfikować treść łączącego je stosunku. W takiej sytuacji najprostszym rozwiązaniem jest aneks do umowy.

Czym jest aneks do umowy?

Aneks jest rodzajem modyfikacji umowy, który polega na zmianie jej pierwotnych postanowień. Główną zaletą aneksu jest możliwość dostosowania poszczególnych treści zobowiązania według nowych ustaleń stron. Dzieje się to bez konieczności ponownego zawierania drugiej umowy, która uwzględniałaby konieczne zmiany. Przy pomocy aneksu strony mogą zmienić treść postanowień umowy pierwotnej poprzez dodanie nowych lub uchylenie istniejących już regulacji. W aneksie do umowy możemy więc np. sprostować błędy, które pojawiły się w umowie, dokonać modyfikacji czasu trwania zobowiązania (tj. wydłużyć/skrócić termin obowiązywania umowy), narzucić nowe obowiązki oraz prawa na strony. Konstruując nowe postanowienia umowy, musimy pamiętać, że nie mogą one modyfikować elementów przedmiotowo istotnych (tzw. essentialia negotii). Elementy te są charakterystyczne dla danej umowy. Jeśli strony chcą ingerować w istotne elementy łączącego je stosunku, zaleca się zawarcie nowej umowy.

W jakiej formie dokonać zmian?

Tworząc aneks do umowy, powinniśmy pamiętać o zasadzie, która wynika z art. 77 § 1 Kodeksu cywilnego. W myśl wspomnianej regulacji uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Jeżeli strony zawarły więc umowę ustnie, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby dokonały jej modyfikacji również w formie ustnej. Większość umów zawiera jednak klauzulę, zgodnie z którą strony obowiązane są dokonywać wszelkich zmian, które dotyczą danej umowy, w formie pisemnej, pod rygorem nieważności. Powyższe oznacza, że jeśli strony dokonają modyfikacji umowy pierwotnej w inny sposób niż w formie pisemnej, to ich aneks będzie nieważny z mocy prawa (ex lege). Szczególnej formy wymagają również umowy zawarte w formie aktu notarialnego. W takim przypadku nie wystarczy zwykła forma pisemna. Aneks, dla swej ważności, musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego.

Przeczytaj również:
Umowa najmu lokalu mieszkalnego

Co powinien zawierać aneks?

Elementami, które muszą znaleźć się w treści aneksu są:

• określenie umowy, która zostaje zmieniona;
• określenie stron, które dokonują aneksu;
• dokładne określenie przedmiotu aneksu tj. wskazanie zmian, które mają zostać wprowadzone do umowy pierwotnej przez aneks.

Konstruowanie aneksu do umowy należy rozpocząć od określenia umowy pierwotnej, która ma zostać zmieniona. Strony muszą dokładnie sprecyzować, o którą umowę chodzi. Można wskazać np. rodzaj umowy, strony, miejsce oraz datę zawarcia. Określenie takie można zamieścić zarówno w tytule aneksu, jak i w jego treści. Następnie, jeśli przy określaniu umowy nie wskazaliśmy jej stron, w aneksie powinno znaleźć się postanowienie, które pozwoli je zidentyfikować. Należy również wskazać, jakie zmiany wprowadza do umowy aneks. Jest to bez wątpienia najważniejszy element aneksu, który trzeba dokładnie określić. Warto w takiej sytuacji posługiwać się wprost elementami, które zawarte są w umowie np. poprzez wskazanie, że „Do umowy dodaje się § 10 ust. 1, w następującym brzmieniu…” lub też „ Skreśla się § 9 ust. 1”.

Gdy określimy już wszystkie niezbędne modyfikacje, w końcowych elementach aneksu powinno znaleźć się postanowienie, które wskazuje, że pozostała część umowy nie ulega zmianie. Tak sporządzony aneks powinien zostać podpisany przez wszystkie strony umowy pierwotnej. Musi on przy tym zostać dołączony do umowy. Jeżeli umowa zawiera wiele aneksów, warto zastanowić się nad stworzeniem jej tekstu jednolitego. W takiej umowie zostaną uwzględnione wszystkie zmiany. Zabieg ten w dużym stopniu ułatwi stronom „poruszanie” się po umowie.

Od kiedy aneks wchodzi w życie?

Strony mogą również wskazać termin, od którego wprowadzone w umowie zmiany wchodzą w życie. Takie postanowienie powinno wskazywać dokładną datę albo liczbę dni, po upływie których nowe przepisy zaczną obowiązywać. Jeśli jednak strony nie określą terminu, od którego zacznie on obowiązywać, nowe postanowienia wchodzą w życie w chwili podpisania aneksu przez strony.