Aplikacja adwokacka – jak się na nią dostać i jak wygląda jej przebieg?

Po ukończeniu studiów prawniczych, wiele osób zamierza uzyskać tytuł adwokata i uprawnienia z nim związane. Najbardziej popularną ścieżką do osiągnięcia tego celu jest ukończenie aplikacji adwokackiej oraz zaliczenie egzaminu zawodowego. Jak dostać się na aplikację adwokacką? Ile trwa aplikacja adwokacka i jak wygląda jej przebieg?

Jak dostać się na aplikację adwokacką?

Osoby ubiegające się o możliwość przystąpienia do egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką w Polsce muszą ukończyć wyższe studia prawnicze oraz posiadać tytuł magistra prawa. O przyjęcie na aplikację adwokacką mogą ubiegać się absolwenci polskich uczelni, a także zagranicznych, o ile są one uznane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Warunkiem wpisu na listę aplikantów adwokackich jest uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką.

Egzamin wstępny na aplikację adwokacką

Egzamin wstępny na aplikację adwokacką ma formę testu zamkniętego jednokrotnego wyboru z trzema możliwymi odpowiedziami. Jest złożony ze 150 pytań, a czas na jego wypełnienie to 150 minut. Prawo do wpisu na listę aplikantów przysługuje osobom, które odpowiedzą poprawnie na co najmniej 100 pytań.

Egzamin organizowany jest raz w roku, we wrześniu. Kandydaci powinni złożyć wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego w terminie podanym przez komisje kwalifikacyjne.

Wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką

Wniosek o dopuszczenie na aplikację adwokacką ma prostą konstrukcję. Najwięcej pracy wymaga zebranie wymaganych załączników do wniosku. Absolwent prawa, który wybiera się na aplikację adwokacką powinien złożyć w komisji następujące dokumenty:

1. wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego;
2. oryginał potwierdzenia uiszczenia opłaty za egzamin;
3. kopię dokumentu potwierdzającego ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej lub zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego;
4. życiorys lub CV (wraz z datą i miejscem urodzenia);
5. kwestionariusz osobowy;
6. trzy zdjęcia zgodnie z wymaganiami obowiązującymi przy wydawaniu dowodów osobistych.

Jeśli kandydat zmienił nazwisko po uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów wyższych z powodu małżeństwa, wraz z wnioskiem należy również złożyć odpis skrócony aktu małżeństwa.

Zamiast dokumentów, o których mowa w pkt 3. kandydat może złożyć zaświadczenie, z którego wynika, iż zdał wszystkie egzaminy i odbył praktyki przewidziane w planie wyższych studiów prawniczych oraz ma wyznaczony termin egzaminu magisterskiego. W takiej sytuacji warunkiem dopuszczenia go do egzaminu wstępnego jest złożenie dokumentów, o których mowa w pkt 3 nie później niż 7 dni przed terminem egzaminu.

Jak przygotować się do egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką?

Każdego roku, na 90 dni przed egzaminem wstępnym, na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości i w Biuletynie Informacji Publicznej pojawia się wykaz aktów prawnych, które będą podstawą do ułożenia testu. Zazwyczaj pytania dotyczą kodeksu cywilnego rozszerzonego o ustawy o zastawie rejestrowym, księgach wieczystych i hipotece oraz kodeksów karnego, postępowania karnego i cywilnego.

Na rynku dostępnych jest wiele programów przygotowujących do rekrutacji na aplikację adwokacką. Najczęściej ich organizatorzy oferują zajęcia teoretyczne oraz dostęp do przykładowych testów. Wiele osób chwali zwłaszcza metodę nauki opartą o rozwiązywanie dużej ilości testów.

Koszt aplikacji adwokackiej. Ile kosztuje tytuł prawnika?

Łączny koszt uzyskania tytułu adwokata, w przypadku ścieżki opartej o aplikację adwokacką, przekracza kwotę dwudziestu tysięcy złotych. Oczywiście na tę kwotę składają się różne wydatki, a jej płatność rozłożona jest na kilka lat.

Pierwszym znaczącym kosztem jest opłata za przystąpienie do egzaminu wstępnego, która wynosi obecnie 1125 złotych. Kandydat, który uzyska pozytywny wynik z egzaminu, dostanie się na aplikację, która wiąże się z opłatami rocznymi.

Koszt aplikacji, to 5850 złotych rocznie. Wysokość opłaty rocznej wynika z rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości i jest niezmienna od 2019 roku.

Po ukończeniu aplikacji adwokackiej, kandydat na adwokata musi ponieść jeszcze jeden istotny koszt – egzaminu zawodowego. Obecnie koszt przystąpienia do egzaminu adwokackiego, to 3393 złotych i 60 groszy.

Przedstawiona wyżej łączna kwota, to nieco ponad 22 tysięcy złotych. Jest to minimalny koszt uzyskania tytułu adwokata poprzez wcześniejsze ukończenie aplikacji adwokackiej. Każdorazowe podejście do egzaminu wstępnego lub końcowego, czy też konieczność powtarzania roku znacznie zwiększają tę kwotę. W celu uniknięcia dodatkowych kosztów należy starannie wypełniać obowiązki związane z uczestnictwem w zajęciach aplikanckich oraz przygotowywać się do egzaminów. Niekiedy wcześniejsza inwestycja w kursy przygotowawcze może znacznie ograniczyć koszty niepowodzeń i zaoszczędzić czas przyszłego kandydata.

Ile trwa aplikacja adwokacka? Czy warto być aplikantem?

Aplikacja adwokacka trwa trzy lata i ma na celu przygotowanie aplikanta do wykonywania zadań zawodowych adwokata. Dodatkowo, aplikacja adwokacka rozwija godność zawodową i uczy aplikantów postępowania zgodnego z zasadami uczciwości, słuszności i sprawiedliwości. Przyszli adwokaci otrzymują wiedzę z praktycznego i teoretycznego sposobu funkcjonowania sądownictwa powszechnego i prokuratury.

Aplikacja adwokacka przygotowuje więc przyszłych adwokatów do egzaminu zawodowego oraz prawidłowego wykonywania wymarzonego zawodu. Absolwenci prawa, którym zależy na jak najszybszej pracy w zawodzie powinni udać się na aplikację. W praktyce jest ona najkrótszą ścieżką do uzyskania uprawnień zawodowych i tytułu adwokata.

Jak wygląda aplikacja adwokacka? Praktyki i zajęcia

Obowiązkowe praktyki w ramach aplikacji adwokackiej odbywają się na jej pierwszym roku w jednostkach sądu i prokuratury. Ich celem jest praktyczne kształcenie aplikantów z zakresu organizacji i funkcjonowania jednostek wymiaru sprawiedliwości. Podczas szkolenia aplikanci biorą udział w rozprawach i posiedzeniach oraz sporządzają projekty orzeczeń i wnioski procesowe. Ich praca oceniana jest przez opiekuna praktyk – sędziego lub prokuratora.

Podczas praktyk aplikanci poznają tok rozprawy i posiedzenia. Obserwacja pracy sędziego lub prokuratora, a także innych pracowników jednostek wymiaru sprawiedliwości stanowi cenne doświadczenie. Podobnie jak zrozumienie obiegu dokumentów w sądzie lub prokuraturze. Zarówno zajęcia z praktyk w sądzie, jak i prokuraturze odbywają się w dni robocze, ale ich organizacja jest różna.

Zajęcia szkoleniowe na aplikacji adwokackiej są organizowane i ustalane przez okręgową radę adwokacką. Obowiązkiem aplikanta jest regularne uczestnictwo w zajęciach. W programie nauczania znajdują się przedmioty przygotowujące do egzaminu adwokackiego i inne, które są uznane za niezbędne do kształcenia przyszłych adwokatów. Ponadto, każdego roku organizowane są kolokwia z przedmiotów objętych szkoleniem, a ich harmonogram jest ustalany przez kierownika aplikacji.

Aplikacja adwokacka – patron

Aplikant odbywa cały proces szkolenia na adwokata pod kierunkiem patrona, wyznaczonego mu przez dziekana okręgowej rady adwokackiej (ORA). Patron odpowiada między innymi za:

1. dbanie o prawidłowy przebieg aplikacji aplikanta;
2. zapoznanie aplikanta z zasadami etyki adwokackiej;
3. pomoc aplikantowi w nabyciu umiejętności posługiwania się literaturą prawniczą i orzecznictwem;
4. omawianie z aplikantem sposobu występowania przed sądem i innymi władzami.

Zazwyczaj aplikant może sam zadecydować o wyborze patrona. Adwokat, który zgodził się zostać jego patronem podpisuje wówczas pismo, w którym wyraża zgodę na pełnienie obowiązków patrona. Dziekan ORA zazwyczaj przydziela aplikanta do odbywania aplikacji pod patronatem wskazanego adwokata.

Funkcję patrona może pełnić osoba, która od co najmniej 5 lat posługuje się tytułem adwokata i daje rękojmię odpowiedniego przygotowania aplikanta do zawodu. Aplikant adwokacki jest zobowiązany do wypełniania poleceń patrona i jedynie za jego zgodą może wykonywać czynności na zlecenie innego adwokata.

Uprawnienia aplikanta adwokackiego

Aplikant, już po 6 miesiącach aplikacji adwokackiej, jest uprawniony do zastępowania innego adwokata przed sądami, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami (z wyłączeniem Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu). Ponadto, aplikant z wyraźnego upoważnienia adwokata ma prawo do sporządzania i podpisywania pism procesowych w tychże urzędach (z wyłączeniem apelacji, skargi kasacyjnej i skargi konstytucyjnej).

Aplikant może również zastępować radcę prawnego, jeśli zastępowany radca prawny jest wspólnikiem w spółce adwokacko-radcowskiej.

Aplikant adwokacki – praca

Aplikanci adwokaccy cieszą się zainteresowaniem na rynku pracy. Często aplikanci są zatrudniani przez swojego patrona lub adwokata, który z nim współpracuje. Warunki zatrudnienia powinny zostać jasno określone. Przyjęte formy zatrudnienia aplikantów obejmują:

1. umowę o pracę;
2. umowę zlecenie oraz
3. umowę o świadczeniu usług w ramach prowadzenia działalności gospodarczej przez aplikanta (B2B).

W przypadku chęci podjęcia innej lub dodatkowej pracy, aplikant musi otrzymać zgodę patrona i dziekana okręgowej rady adwokackiej, który kieruje się opinią kierownika szkolenia. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, a potencjalna praca musi spełniać obowiązujące kryteria.

Praca zarobkowa aplikanta nie powinna przeszkadzać mu w wypełnianiu zadań związanych z aplikacją oraz nie powinna obniżać godności zawodu adwokata. Zatajenie lub podjęcie pracy mimo braku uzyskania na nią zgody grozi postępowaniem dyscyplinarnym wobec aplikanta.

Aplikant adwokacki – urlop związany ze zdobywaniem uprawnień

Każdemu aplikantowi przysługują dni wolne od pracy w celu uczestnictwa w zajęciach szkoleniowych. Natomiast zachowanie prawa do wynagrodzenia posiadają tylko Ci aplikanci, którzy uzyskali zgodę pracodawcy na odbywanie aplikacji adwokackiej. Dodatkowo, pracownik podchodzący do egzaminu adwokackiego ma prawo do płatnego urlopu (w wysokości 80 proc. wynagrodzenia) w wymiarze 30 dni kalendarzowych w celu przygotowania się do egzaminu, z tym, że z tego uprawnienia może skorzystać tylko raz.

Egzamin adwokacki – uzyskiwanie uprawnień zawodowych przez aplikanta

Wraz z ukończeniem aplikacji adwokackiej, kandydat na adwokata uzyskuje prawo do uczestnictwa w egzaminie zawodowym. Aby do niego podejść, należy w odpowiednim terminie złożyć wniosek o możliwość przystąpienia do egzaminu adwokackiego oraz uiścić wspomnianą wcześniej opłatę egzaminacyjną.

Otrzymanie pozytywnego wyniku egzaminu adwokackiego upoważnia daną osobę do wpisu na listę adwokatów w wybranej Okręgowej Radzie Adwokackiej (ORA).