Co stoi na przeszkodzie orzeczenia kary łącznej?

W czerwcu Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę dotyczącą zagadnienia: Czy w sprawie o wydanie wyroku łącznego zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego, prawo do zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji, prawo do obrony oraz ograniczenia w zakresie wydania wyroku kasatoryjnego stoją na przeszkodzie orzeczeniu przez sąd odwoławczy po raz pierwszy kary łącznej albo orzeczeniu jej w innym zakresie niż orzekł sąd pierwszej instancji?​

Zasada wymiaru kary łącznej

Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną.

Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89, w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa powyżej. Jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu.

Jeżeli kara wykonywana lub orzeczona stanie się następnie podstawą orzeczenia kary lub kar łącznych, zakaz łączenia kar odnosi się również do tej kary lub kar łącznych. Karą łączną nie obejmuje się kar orzeczonych wyrokami, o których mowa w art. 114a. Kodeksu karnego

Cele orzeczenia kary łącznej

Orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim:

  • cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego,
  • potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wobec powyższego Sąd Najwyższy orzekł, iż:

  1. ​W sprawie o wydanie wyroku łącznego sąd odwoławczy może orzec po raz pierwszy karę łączną, gdy w pierwszej instancji został wydany zaskarżony apelacją wyrok łączny, orzekający karę na bazie określonych skazań oraz umarzający postępowanie na podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałym zakresie.
  2. Nie jest także wykluczone orzeczenie przez sąd odwoławczy kary łącznej w oparciu o skazania, które nie były podstawą orzeczenia kary łącznej przez sąd pierwszej instancji.

Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 28.06.2018, sygn. akt I KZP 3/18