Czym jest przypozwanie?

Wyobraź sobie, że podczas trwania procesu, którego jesteś stroną, dowiadujesz się o tym, że rozstrzygnięcie procesu będzie dla ciebie niekorzystne. Dowiadujesz się także, że osoba trzecia będzie mogła wystąpić do ciebie z roszczeniem. Jak to rozumieć? Przecież masz już przeciwnika po drugiej stronie wokandy, a nagle pojawia się ktoś jeszcze. Warto, żebyś przypomniał(a) sobie, czym jest przypozwanie. Po co rozpoczynać kolejny proces? Wszak i tak masz sporo problemów na głowie. Zaproś tę „trzecią osobę” do toczącego się procesu i wyjaśnij sprawę za jednym zamachem.

Czym jest przypozwanie?

Definicję przypozwania znajdujemy w art. 84 kpc. Dowiadujemy się z niego, że strona, której:

• w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia przysługiwałoby roszczenie względem osoby trzeciej, albo
• przeciwko której osoba trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem,

może zawiadomić taką osobę o toczącym się procesie i wezwać ją do wzięcia w nim udziału.

Żeby jednak tak się stało, ta własnie „strona” musi wnieść do sądu pismo procesowe. Pismo to musi zawierać w sobie przyczynę wezwania osoby trzeciej i stan sprawy. Pismo powinno zostać doręczone niezwłocznie. Zawiadomiona osoba trzecia może przystąpić do procesu jako interwenient uboczny. Co istotne – może, ale nie musi. Samo przypozwanie nie wystarczy, aby to się wydarzyło. Osoba wezwana do udziału w procesie, aby wziąć w nim udział, musi zgłosić interwencję uboczną.

Jeżeli jednak osoba zrezygnuje z wzięcia udziału w sprawie, choć została wezwana, to w późniejszym czasie nie będzie jej przysługiwało prawo do wniesienia zarzutów w zakresie postępowania w stosunku do strony, która ją wezwała. I właśnie z tego powodu strona może chętnie sięgnąć po tę instytucję procesową. Dzięki niej zyskuje pewność, że w przyszłości uniknie procesu z daną osobą w tej sprawie. Osoba trzecia może albo wystąpić z roszczeniem teraz, albo bezpowrotnie straci na to szansę. Warto pamiętać również o tym, że przypozwanie nie jest czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia roszczenia, nie powoduje zatem przerwania biegu przedawnienia roszczenia.

Przypozwanie a dopozwanie

Od przypozwania należy odróżnić dopozwanie. Zostało ono zdefiniowane w artykule 194 kpc. Co prawda polega ono również na wezwaniu do udziału w postępowaniu osoby, która pierwotnie nie była stroną, lecz po ten środek sięgamy w odmiennej sytuacji. Jeżeli podczas trwania postępowania okaże się, że powództwo zostało wniesione przeciwko niewłaściwej osobie, wciąż istnieje możliwość wezwania do wzięcia udziały w sprawie właściwej osoby. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do sądu. Jeżeli jednak okaże się, że wniosek był bezzasadny, osoba wezwana będzie mogła domagać się zwrotu kosztów od pozwanego. Osoba wezwana do udziału w sprawie w charakterze pozwanego może wstąpić w jego [tj. pozwanego] miejsce, tylko jeśli obydwie strony wyrażą na to zgodę.

Przypozwanie a interwencja uboczna

Zacznijmy od tego, czym jest interwencja uboczna. Interwencja uboczna została zdefiniowana w art. 75-83 kpc. Polega ona na przystąpieniu osoby trzeciej do jednej ze stron procesu i popieranie jej stanowiska. Takie działanie jest uzasadnione, gdy interes danej osoby pokrywa się ze stanowiskiem owej strony procesowej. Aby zostać interwenientem ubocznym, należy złożyć oświadczenie, w którym jednoznacznie wskazuje się, jaki ma się interes prawny we wstąpieniu i do której ze stron przystępuje (art. 77 kpc). Pismo należy doręczyć każdej ze stron.

W odpowiedzi na to działanie – w trakcie 14 dni od otrzymania pisma – każda ze stron może zgłosić opozycję przeciwko wstąpieniu interwenienta (ten termin jest krótszy, jeżeli w tym okresie odbywa się posiedzenie – w takim wypadku opozycję należy zgłosić przed rozpoczęciem posiedzenia). Oczywiście zgłoszenie opozycji nie przekreśla całkowicie udziału danej osoby. Jeżeli interwenient uboczny będzie w stanie udowodnić, że ma interes prawny we wstąpieniu do sprawy, sąd oddali opozycję, zezwalając tym samym na udział.

Interwenient uboczny – co może, a czego nie?

Interwenient uboczny ma prawo do wszystkich czynności procesowych. Nie mogą one jednak pozostawać w sprzeczności z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił (art. 79 kpc). Innymi słowy: działanie interwenienta i strony, do której przystąpił, powinno być spójne. Interwenientowi należy także dostarczać wszystkie zawiadomienia o termiach, posiedzeniach sądowych i orzeczeniach sądu, tak samo jak stronie (art. 80 kpc).

Co do zasady interwenient nie ma prawa podnieść zarzutu w stosunku do strony, do której przystąpił, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie, bądź że strona prowadziła proces wadliwie. Jednak istnieje pewien wyjątek – jeżeli stan sprawy w chwili przystąpienia interwenienta uniemożliwił mu korzystanie ze środków obrony albo strona umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były interwenientowi znane i to stało się przyczyną niekorzystnego rozstrzygnięcia, to wtedy interwenient ma prawo podnieść zarzut w stosunku do strony (art. 82 kpc).

Interwenient uczestniczy w procesie i stoi po jednej ze stron, której interes jest tożsamy z jego interesem. Innymi słowy, interwenient uboczny nie jest stroną w procesie. Oczywiście może się nią stać, jeśli obie strony wyrażą na to zgodę (art. 83 kpc).

W tym miejscu widać już wyraźnie, czym różni się ta instytucja procesowa od przypozwania. Te dwie instytucje są powiązane. Osoba przypozwana staje się interwenientem ubocznym w chwili, w której złoży odpowiedni wniosek. Trzeba mieć jednak na uwadze, że dotyczą one dwóch różnych stron. Tak więc leżą w interesie dwóch różnych osób. Przypozwanie leży w gestii osoby, która jest stroną procesu. Jeżeli uznaje, że takie działanie – czyli zaangażowanie w proces osoby trzeciej – jest dla niej korzystne, zwraca się z wnioskiem o przypozwanie. Jeżeli jednak to się nie wydarzyło, bo dla żadnej ze stron takie postępowanie nie byłoby korzystne lub istotne, to wciąż osoba trzecia może sama, nawet wbrew woli stron, zgłosić chęć wzięcia udziału w procesie jako interwenient uboczny.

Przypozwanie w odpowiedzi na pozew

W odpowiedzi na pozew osoba pozwana ma wiele możliwości. Może m.in. uznać powództwo, wytoczyć powództwo wzajemne, złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, złożyć wniosek o dopozwanie lub… właśnie o przypozwanie. Ważne jest, aby z wnioskiem wystąpić możliwie wcześnie.

Przypozwanie – termin

W teorii z wnioskiem o przypozwanie można wystąpić aż do zamknięcia rozprawy w drugiej instancji. Tak długo bowiem toczy się proces, a więc można wprowadzić do niego osobę trzecią. W praktyce jednak takie postępowanie nie ma większego sensu. Wiązałoby się również z ryzykiem, że sam proces zakończy się niepowodzeniem. Należy więc zwracać się z wnioskiem o przypozwanie na możliwie wczesnym stadium procesu. Wtedy można mieć pewność, że osoba zostanie przypozwana i pojawią się skutki omawiane wcześniej.

Przypozwanie – jak napisać?

We wniosku o przypozwanie należy zawrzeć informacje wskazujące na przyczynę wezwania i stan sprawy.