Fundacja rodzinna: budowanie dziedzictwa na przyszłość – zgłęb temat w naszych artykułach!

Przejdź do artykułu

Czym jest znak towarowy?

Spis treści
rozwiń spis treści

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które nadaje się do odróżniania towarów lub usług poszczególnych przedsiębiorców. Nie jest nim więc tylko słowo lub obraz, ale także kolor, dźwięk i kształt, czy też zapach i smak.

Znak towarowy pod różnorodnymi postaciami towarzyszył człowiekowi od niepamiętnych czasów. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym pozyskiwał nowe formy, przybierał coraz doskonalsze kształty, jak również lepiej indywidualizował każdego przedsiębiorcę, którego reprezentował. Należy pamiętać, że znak towarowy nie istnieje sam dla siebie, a jego najważniejszym zadaniem jest zwiększenie korzyści osiąganych przez jego właściciela. Jest on swoistym ambasadorem produktu i usługi, którą reprezentuje. Nie dziwi więc fakt, że każdy twórca konkretnej marki dąży do tego, by zapewnić mu odpowiednie zabezpieczenie znakowi towarowemu, który reprezentuje jego przedsiębiorstwo. Każdy pozostawiony bez ochrony może zostać utracony na rzecz konkurencji.

Czym jest znak towarowy?

Warto zastanowić się nad samą definicją znaku towarowego oraz nad jej interpretacją. Znakiem towarowym nazywamy każde oznaczenie, dzięki któremu mamy możliwość przedstawić przedmiot ochrony w sposób pozwalający jednoznacznie ustalić, że to właśnie my jesteśmy właścicielem konkretnej marki. Zgodnie z art. 120 ustawy Prawo własności przemysłowej (dalej jako: PrWłPrzem), znakiem towarowym może być zarówno słowo lub wyrażenie, jak również rysunek, ornament, czy też kompozycja kolorystyczna. Nie ma też problemu, by znakiem towarowym nazwać formę przestrzenną naszego produktu lub opakowania, w którym go umieszczasz. Zdarza się również, że znak towarowy przybiera kształt melodii lub innego sygnału dźwiękowego.

Zniesienie wymogu graficznej przedstawialności

Przed zmianami prawnymi wymóg graficznej przedstawialności znaków towarowych był bardzo istotnym czynnikiem przy uzyskaniu prawa ochronnego. Świadczą o tym chociażby: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 kwietnia 2016 r. Przekierowanie do niniejszego orzeczenia znajdziesz w bibliografii.

Od dnia 1.10.2017 r. na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 znak towarowy Unii Europejskiej może być przedstawiany w dowolnej, stosownej formie, z wykorzystaniem ogólnie dostępnej techniki. Jedynym warunkiem jest to, by oznaczenie spełniało kryteria Sieckmanna. Prezentacja znaku towarowego musi być więc:

Zaś na mocy nowelizacji PrWłPrzem również w Polsce zniesiono wymóg graficznej przedstawialności znaku towarowego. Stało się to z powodu dostosowania polskiego aktu prawnego do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436.

  • jasna
  • precyzyjna
  • kompletna
  • łatwo dostępna
  • zrozumiała
  • trwała
  • obiektywna

Ważne! Pamiętaj, żeby nie tworzyć opisowych znaków towarowych.

Znak towarowy musi mieć zdolność odróżniającą

Nie ważne, na jaki rodzaj znaku towarowego się zdecydujesz. Najważniejsze jest to, by Twój znak towarowy był unikatowy i nadawał się do odróżnienia produktu lub usługi na tle konkurencji. Jest to nie tylko obowiązek, ale także najważniejsza cecha oznaczenia. Przemyślany znak towarowy, dopasowany do branży, w której działasz, a także zapadający w pamięć, umożliwi to konsumentom w prosty sposób zidentyfikować twój towar lub usługę na tle innych przedsiębiorstw. Może się okazać, że odpowiednio „pielęgnowany” stanie się jednym z najważniejszych, żeby nie powiedzieć, strategicznych punktów budowania marki, zwiększy przy tym możliwości skutecznej promocji.

Musisz także pamiętać, że „próba zawarcia w znaku towarowym zbyt wielu różnych treści, wartości poznawczych czy odniesień emocjonalnych, prowadząca do zakłócenia lub nawet wynaturzenia relacji pomiędzy takim znakiem i jego kodem treściowym sprawia, iż uznanie zdolności do pełnienia funkcji znaku towarowego może w niektórych przypadkach rodzić poważne trudności i wątpliwości bądź też jest niemożliwe”. Tą informację, jak również wiele innych znajdziesz w „Systemie prawa prywatnego”, napisanego pod red. C. H. Beck. Towar nie może być swoim własnym „instrumentem identyfikacyjnym”. Oznaczenie nie może być towarem lub jego funkcjonalną cechą, jak również musi cechować się pewną skrótowością, wyrazistością i komunikatywnością, która determinuje jego czytelność.

Do czego służy znak towarowy?

Znaki towarowe stosuje się w obrocie gospodarczym. Innymi słowy, przedsiębiorca używa swojego znaku towarowego podczas handlu z konsumentem lub innym przedsiębiorcą w celu identyfikacji swoich produktów bądź usług. Znak towarowy jest więc oznaczeniem umożliwiającym odróżnienie jego przedsiębiorstwa od innych przedsiębiorstw, tego samego rodzaju, które mają podobną ofertę. Podstawową funkcją znaku towarowego jest budowanie wizerunku i zwiększanie reputacji naszej marki. Jest on więc jednym ze spójnych elementów składających się na obraz marki na rynku.

Rodzaje znaków towarowych – konwencjonalne znaki towarowe

Znakiem towarowym może być wiele oznaczeń. Poniżej prezentowane są te, które bez problemu można uznać za najważniejsze:

  • słowo,
  • obraz (grafika),
  • kształt.

Te podstawowe oznaczenia nazywamy konwencjonalnymi znakami towarowymi.

Rodzaje znaków towarowych – niekonwencjonalne znaki towarowe

Oczywiście nie jest to katalog zamknięty. Znak towarowy może przyjąć bardzo różnorodne formy (niekonwencjonalny znak towarowy), takie jak np. kolor, gest, dźwięk, zapach, hologram, animacja, itp. Z tymi oznaczeniami jednak jest trudniej, ponieważ nie w każdym przypadku mamy możliwość przedstawienia ich w formie graficznej. Uniemożliwia to określenie ich jako znaki towarowe.

Przez wzgląd na różne sposoby wykorzystania znaku towarowego można je także podzielić na 3 kategorie:

  • indywidualny (przeznaczony dla jednego przedsiębiorcy),
  • z udzielonym wspólnym prawem ochronnym (przeznaczony do używania przez kilku niezależnych przedsiębiorców),
  • wspólny.

Ostatnią kategorię znaku towarowego można podzielić dodatkowo na dwa rodzaje. Mianowicie chodzi o wspólny znak towarowy zwykły i wspólny znak towarowy gwarancyjny. W pierwszym przypadku mamy do czynienia ze znakiem towarowym przeznaczonym do używania przez organizację, która posiada osobowość prawną. Taka organizacja ponadto musi być powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców w niej zrzeszonych (np. NSZZ Solidarność). Prawo ochronne na wspólne oznaczenie zwykłe przysługuje tylko organizacjom. Wspólny znak towarowy gwarancyjny stworzono zaś z myślą o przedsiębiorcach pracujących dla organizacji posiadających osobowość prawną. Chodzi o firmy, na których rzecz znak ten zarejestrowano (np. franczyza udzielona przez sklep Żabka).

Znak towarowy renomowany i znak towarowy powszechnie znany

Znaki towarowe możemy także podzielić przez wzgląd na postrzeganie ich przez konkretnych odbiorców. Znak towarowy powszechnie znany to taki, który bardzo łatwo rozpoznać, przy czym nie trzeba go rejestrować. Sama nazwa może jednak wprowadzać w błąd. Znaki towarowe powszechnie znane nie są zbyt często spotykane w obrocie gospodarczym. Dzieje się tak, ponieważ by oznaczenie uzyskało status powszechnie znanego, musi spełnić pewną przesłankę. Mianowicie, być być znany i kojarzony przez przynajmniej połowę potencjalnych odbiorców.

Przykład: Jan Kowalski otworzył sieć sklepów spożywczych na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Swoje przedsiębiorstwo sygnował marką – Wiewiór. Znakiem towarowym sklepów była wiewiórka siedząca na drzewie i trzymająca w dłoni orzeszek. Całość kompozycji znajdowała się na niebieskim tle. Jan Kowalski nigdy nie czuł potrzeby rejestracji znaku towarowego, ponieważ w bardzo szybkim tempie zdobył zaufanie klientów. Z tego powodu myślał również, że nie jest zagrożony przez konkurencję. Miał rację, ponieważ ponad 50% mieszkańców Polski znało i kojarzyło jego markę.

Znak towarowy renomowany jest zaś symbolem pewnej i potwierdzonej jakości towarów lub usług, które reprezentuje. Wiąże się to z marką nie tylko powszechnie znaną, ale również taką, która posiada pełną ochronę na swój znak towarowy. Dokonać tego można poprzez rejestrację oznaczenia. Posiada on większą ochronę od znaku towarowego powszechnie znanego.

Podsumowanie

Zdaniem R. Skubisza znak towarowy jest dobrem niematerialnym i jako takie stanowi związek oznaczenia i towaru. Obejmuje więc ogół wyobrażeń o towarze i związanych z nim świadczeniach wyodrębnianych na podstawie kryterium pochodzenia. Posiada więc zdolność wywołania u odbiorców określonych skojarzeń dotyczących towaru z danym oznaczeniem.

Prawo z rejestracji znaku towarowego i jego ochrona. Studium z zakresu prawa polskiego na tle prawnoporównawczym, Lublin 1988 r.

Bibliografia

Literatura

J. Sieńczyło-Chlabicz, Prawo własności intelektualnej, Warszawa 2018, Wolters Kluwer

Orzecznictwo Rzeczpospolitej Polskiej

  • wyrok:
    • Sądu Apelacyjnego w Krakowie (I ACa 11/16)
    • Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (VIII SA/Wa 141/14)

Akty prawne

ustawa Prawo własności przemysłowej

Szukasz pracy w branży prawniczej?
Sprawdź na Law.Career