Czym różni się koncesja od zezwolenia?
Ustawodawca, wprowadzając przepisy normujące udzielanie koncesji i zezwolenia, miał na celu ograniczenie swobody działalności gospodarczej w niektórych, istotnych dla państwa sektorach rynku. Dopuszczalność wprowadzenia tych ograniczeń przewiduje Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie art. 22 „ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”.
Czym jest koncesja?
Koncesja jest to rodzaj aktu administracyjnego, który umożliwia koncesjonariuszowi (podmiotowi wnoszącemu o udzielenie koncesji) prowadzenie ściśle określonego rodzaju działalności gospodarczej. Organ koncesyjny przyznaje koncesję na działalność, która w swoim przedmiocie obejmuje sektory szczególnie ważne dla interesu państwa. I tak koncesja wymagana jest do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej m.in. na ochronie osób i mienia, działalności mającej na celu wszelakiego rodzaju obrót paliwami i energią, czy też prowadzeniu kasyna.
Zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców (dalej jako: p.p.), wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny wymaga uzyskania koncesji wyłącznie, wtedy gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia.
Czym jest zezwolenie?
Zezwoleniem określa się decyzję administracyjną, która pozwala przedsiębiorcy wykonywać określoną działalność gospodarczą po uprzednim stwierdzeniu, że spełnia on określone prawem warunki jej wykonywania. Innymi słowy, zezwolenie potwierdza, iż nie zachodzą jakiekolwiek przeszkody w podjęciu i wykonywaniu działalności gospodarczej w stosunku do podmiotu, który się o nie ubiega.
Instytucję zezwolenia ustawodawca opisał w dwóch artykułach, tj. art. 40 i art. 41 p.p. Przepisy te odsyłają zaś do konkretnych ustaw związanych z różnego rodzaju działalnościami.
Koncesja a zezwolenie – cechy wspólne
Tryb przyznawania koncesji i zezwolenia oparty jest na przepisach kodeksu postępowania administracyjnego oraz regulacjach zawartych w ustawach szczególnych. Przesłanką niezbędną do rozpoczęcia obu postępowań jest wniosek zainteresowanego podmiotu. Organem uprawnionym do wydawania decyzji w przedmiocie ich udzielenia jest odpowiedni minister chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Finalnym etapem procedury jest wydanie decyzji administracyjnej przez uprawniony organ.
Koncesja a zezwolenie – różnice
Koncesja i zezwolenie to dwie odrębne instytucje. W przypadku udzielenia koncesji decyzja wydawana jest na podstawie tzw. swobodnego uznania. Oznacza to, że w procesie decyzyjnym organ może odmówić udzielenia koncesji podmiotowi, nawet jeśli spełnione zostały wszystkie elementy formalne.
W przypadku zezwolenia nie ma czegoś takiego jak uznaniowość organu administracji w procesie przyznawania zezwolenia. Jeśli więc przedsiębiorca spełni wszystkie wymogi niezbędne do wydania zezwolenia, organ administracji musi wydać pozytywną decyzję w danej sprawie.
Kiedy koncesja a kiedy zezwolenie?
To, czy w konkretnym przypadku należy ubiegać się o udzielenie koncesji, czy też zezwolenia zależy przede wszystkim od rodzaju działalności, której temat dotyczy. Tak też konieczność posiadania koncesji dotyczy więc przede wszystkim przedsiębiorców zajmujących się:
1) materiałami wybuchowymi (np. produkcja technologii o przeznaczeniu wojskowym),
2) bronią i amunicją (np. produkcja i sprzedaż broni o przeznaczeniu policyjnym),
3) paliwem i energią (np. stancje benzynowe i kopalnie),
4) ochroną osób i mienia (np. biura ochrony osób i mienia);
5) rozpowszechnianiem programów radiowych i telewizyjnych (np. stacje telewizyjne i radiowe);
6) przewozami lotniczymi;
7) prowadzeniem kasyna.
W przypadku udzielenia zezwolenia, zakres działalności określono w odrębnych przepisach, np.:
1) obrót hurtowy i sprzedaż napojów alkoholowych przewidziane w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
2) prowadzenie gier określone w ustawie o grach hazardowych
3) prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej wydawane zgodnie z ustawą o specjalnych strefach ekonomicznych
4) świadczenie usług w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, ochrony przed bezdomnymi zwierzętami oraz prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
5) wytwarzanie, przetwarzanie lub przerabianie środków odurzających, substancji psychotropowych lub prekursorów oraz na przeprowadzanie leczenia substytucyjnego zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii
6) prowadzenie rynku regulowanego w myśl ustawy o obrocie instrumentami finansowymi
7) utworzenie funduszu emerytalnego zgodnie z ustawą o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
8) działania opisane w Prawie bankowym
9) zakładanie lub łączenie kas oszczędnościowo-kredytowych zgodnie z ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych
10) prowadzenie giełdy towarowej wydawane zgodnie z ustawą o giełdach towarowych
11) prowadzenie działań związanych z gospodarowaniem odpadami (zbieranie, przetwarzanie, spalanie) w myśl ustawy o odpadach
12) wykonywanie działalności w zakresie instalacji lub napraw przyrządów pomiarowych zgodnie z regulacjami ustawy o miarach
Licencja – może tego szukasz?
W przypadku wstąpienia na grunt prawa administracyjnego instytucja licencji staje się typowym czymś na kształt zezwolenia lub koncesji udzielanej przez państwo na wykonywanie określonych usług, działalności lub zajęć. Ustawodawca nie stworzył jednego dokumentu zawierającego spis działalności objętych posiadaniem licencji. Z tego względu konkretnych informacji należy szukać w dedykowanych ustawach.