Znalezione nie kradzione, czyli kiedy następuje nabycie własności rzeczy znalezionej?

Często zdarza się, że znajdujemy jakąś rzecz, cudzą rzecz. Zastanawiamy się, co z nią zrobić. Czy możemy traktować ją jako rzecz swoją? Prawo cywilne zajmuje się tą kwestią właściwie od zarania dziejów, wystarczy zajrzeć do prawa rzymskiego. Znajdowanie rzeczy cudzych odbywało się w każdym czasie i w każdej długości oraz szerokości geograficznej.

Zgodnie z art. 187 KC ewentualne nabycie przez nas własności następuje tylko wtedy, gdy rzecz była rzeczywiście porzucona przez właściciela bez zamiaru utraty praw do niej, a znalazca ewentualnie właściwy organ państwowy powiadomił osobę uprawnioną o znalezieniu rzeczy. W przypadku, gdy rzecz taka nie zostanie przez osobę uprawnioną odebrana w ciągu roku, a w przypadku niemożności wezwania w ciągu 2 lat od jej znalezienia – staje się własnością znalazcy. Rzecz znaleziona będąca zabytkiem lub materiałem archiwalnym po upływie powyższych terminów staje się własnością skarbu państwa.

Obowiązki znalazcy

Obowiązki znalazcy reguluje ustawa o rzeczach znalezionych. Jeżeli nie znamy osoby uprawnionej, czyli znalazca nie może się z nią skontaktować, to w zależności od tego co i gdzie znaleźliśmy, oddajemy rzecz niezwłocznie właściwemu staroście (np. pieniądze, papiery wartościowe, papiery wartościowe) albo policji w przypadku, gdy znaleźliśmy: broń, amunicję, materiały wybuchowe albo dokumenty. W razie znalezienia rzeczy w: budynku publicznym, środku transportu publicznego, albo pomieszczeniach otwartych dla publiczności, oddajemy rzecz zarządcy.

Znaleźne – co warto o nim wiedzieć?

Znalazcy, gdy osoba uprawniona odbierze rzecz, należy się tzw. znaleźne. Roszczenie o znaleźne należy zgłosić najpóźniej w chwili wydania rzeczy. Wysokość znaleźnego wynosi 1/10 wartości rzeczy, a jeżeli znalazca poniósł inne uzasadnione koszty np. znaleziony pies pogryzł dywan – znalazca może dochodzić naprawienie szkody.

Komu znaleźne nie przysługuje?

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 1982 roku (sygn. akt III CRN 242/82, OSNCP 1983, nr 7, poz. 81) wyraził pogląd, który jest wciąż aktualny. Funkcjonariuszowi publicznemu, który znalazł rzecz podczas wykonywania czynności służbowych, znaleźne nie przysługuje.