Kiedy profesjonalny pełnomocnik jest niezbędny?

Co do zasady osoba występująca w sądzie może to robić samodzielnie. Jest jednak kilka sytuacji, gdy ze względu na ich powagę w naszym imieniu musi wystąpić profesjonalny pełnomocnik. Kiedy będzie to konieczne?

Przymus adwokacko-radcowski, bo tak zwie się ta instytucja, występuje zarówno w postępowaniu cywilnym, karnym, jak i administracyjnym. Jego celem jest przede wszystkim zapewnienie profesjonalnej pomocy adwokata bądź radcy prawnego w najtrudniejszych i najbardziej złożonych etapach postępowania sądowego.

Profesjonalny pełnomocnik – postępowanie cywilne

Zgodnie z art. 87 (1) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego przymus adwokacko-radcowski obejmuje całe postępowanie przed Sądem Najwyższym. Dotyczy również czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, ale podejmowanych przed sądami niższej instancji. Innymi słowy: reprezentujący nas adwokat sporządza i podpisuje skargę kasacyjną, a następnie występuje w naszym imieniu na rozprawie przed Sądem Najwyższym. Natomiast wspomniane wyżej czynności procesowe podejmowane przed sądami niższej instancji to na przykład:

• postępowanie wszczęte na skutek zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji rozpoznawanego przez Sąd Najwyższy,
• rozpoznawanie przez Sąd Najwyższy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu niższej instancji.

Przymus posiadania profesjonalnego pełnomocnika jest natomiast wyłączony w poniższych sprawach:

• w postępowaniu o zwolnienie z kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu,
• gdy stroną, jej organem, przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z ustawą o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym również w sprawach z pozwu grupowego musimy ustanowić profesjonalnego pełnomocnika. Wymóg ten nie występuje, gdy powód wykonuje zawód adwokata lub radcy prawnego.

Profesjonalny pełnomocnik – postępowanie karne

W sprawach karnych z przymusem adwokacko-radcowskim mamy do czynienia w następujących przypadkach:

• złożenie kasacji,
• złożenie skargi na wyrok sądu odwoławczego,
• wniesienie subsydiarnego aktu oskarżenia,
• złożenie apelacji od wyroku sądu okręgowego,
• złożenie wniosku o wznowienie postępowania.

Kasacja, skarga, apelacja lub wniosek o wznowienie postępowania muszą zostać sporządzone i podpisane przez profesjonalnego pełnomocnika, o ile pochodzą od strony innej niż prokurator.

Profesjonalny pełnomocnik – postępowanie administracyjne

W postępowaniu przed sądami administracyjnymi przymus adwokacko-radcowski występuje w czterech przypadkach, przy wnoszeniu:

• skargi kasacyjnej od wyroku WSA do NSA,
• do NSA zażalenia na postanowienie WSA o odrzuceniu skargi kasacyjnej,
• do NSA skargi o wznowienie postępowania,
• NSA skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

W postępowaniu administracyjnym oprócz adwokata i radcy prawnego może nas reprezentować doradca podatkowy (w sprawach podatkowych) lub rzecznik patentowy (w sprawach z zakresu własności przemysłowej).

Czytaj również: Po żabocie go poznasz żabocie go poznasz – kolory w świecie prawniczym