Kolejna reforma Kodeksu karnego?
W środę – 25 kwietnia 2018 roku minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro oraz wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł przedstawili przygotowany w resorcie program reform „Sprawiedliwość i bezpieczeństwo.
Program zawiera realizowane lub planowane zmiany w prawie karnym. Program ma na celu głównie walkę z drobnymi przestępstwami, zaostrzenie kar za najpoważniejsze zbrodnie oraz walka z aferzystami gospodarczymi
„Chcemy te wszystkie sfery patologii dużo skutecznej zwalczać i dać narzędzia prokuraturze i organom ścigania do skuteczniejszego działania. To jest ten segment przestępczości dokuczliwej, powszechnej, która dotyka często wielu Polaków i wywołuje u nich brak poczucia bezpieczeństwa, kiedy organy ścigania i sądy te sprawy sobie lekceważą” – powiedział minister MS.
Wiceminister Warchoł dodał, że „program jest efektem długotrwałych prac, analiz i badań praktyki funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. „Badań, jak to wygląda w innych krajach. Polacy mają prawo czuć się bezpiecznie: na ulicy, w miejscu pracy i w internecie„.
Zmiany w programie
Zmiany zawarte w programie, o których poinformował resort to między innymi:
- zmiana wprowadzająca możliwość krótkotrwałych kar pozbawienia wolności – jako elementu tzw. kary przepołowionej. Oznacza to, że część wyroku skazany będzie odbywał w więzieniu, a resztę odbywał w rygorze jej zawieszenia. Osoby skazane na karę pozbawienia wolności – nie przekraczającą półtora roku – sądy będą mogły kierować do więzienia na 15 dni, albo od miesiąca do pół roku.
Powyższa propozycja w ocenie Resortu będzie niejako przestrogą na całe życie dla osób, które tylko incydentalnie weszły w konflikt z prawem. Ma pełnić rolę wychowawczą.
- program wprowadza również nową kategorię przestępstw przeciwko mieniu – kradzież zuchwała. Za w/w przestępstwo ma grozić od sześciu miesięcy do 8 lat więzienia, bez względu na wartość skradzionej rzeczy. Obecnie, złodzieje są często karani grzywną, której wysokość jest niższa od wartości ich łupu. Wobec tego, nie ma wątpliwości, iż po prostu opłaca im się wracać do złodziejskiego procederu.
- zmienią się zasady ujmowania tzw. przestępstwa ciągłego. Kara ma sięgać nawet do 20 lat więzienia, podczas gdy dziś – tylko do 10 lat. Dodatkowo, kary nie będzie można w całości zawiesić. Będzie to dotyczyć np. kradzieży dokonywanych w krótkich odstępach czasu.
Walka z nieuczciwymi pożyczkodawcami
Program proponuje również wprowadzenie rozwiązań skierowanych przeciwko nieuczciwym pożyczkodawcom. Wiceminister wskazuje, iż „Wprowadzamy jasne reguły tego, co jest lichwiarską pożyczką. Jeżeli tego typu pożyczka przekroczy ramy opisane wyraźnie w przepisach prawa, wówczas zasługuje na miano pożyczki lichwiarskiej i będzie to odpowiednio karane. Polacy mają prawo korzystać z pożyczek na cywilizowanych zasadach. Nowe przepisy, których celem jest walka z pożyczkami na wysoki procent, definiują, które pożyczki mają charakter lichwiarski; od jakiej wysokości kosztów pożyczki zaczyna się lichwa ścigana prawem. Przepisy kończą też z zasadą, która uzależniała karanie lichwiarza od tego, czy wiedział, że osoba biorąca pożyczkę jest „w przymusowym położeniu„.
Zmiany mają objąć również usługi oferowane w Internecie. Ochrona ma być zdecydowanie mocniejsza niż obecnie, w szczególności ma dotyczyć oszustw internetowych i sprzedaży.
Cofanie liczników, alimenty i kradzież kart płatniczych
- karana ma być m.in. kradzież kart płatniczych, a za włamanie na konto internetowe będzie groziła kara do 10 lat pozbawienia wolności.
- ochrona przed piramidami finansowymi – w Kodeksie karnym pojawi się nowe przestępstwo odnoszące się ściśle do funkcjonowania i tworzenia piramid finansowych. Pozwoli to ścigać założycieli piramid zanim zdążą oszukać ludzi;
- kary za cofanie liczników w autach – bezkarnym dotąd oszustom ma grozić od3 miesięcy do 5 lat więzienia;
- alimenty szybkie i bez kosztów – reforma prawa rodzinnego zakłada maksymalne uproszczenie formalności i przyznawanie w kilka dni alimentów natychmiastowych;
- ochrona pracowników – zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego mają ułatwić dochodzenie roszczeń i ułatwić karanie nieuczciwych pracodawców.
Surowsze kary
Kary muszą być na tyle surowe, by skutecznie odstraszały przed popełnianiem przestępstw. Muszą być dolegliwe dla skazanych i dawać ofiarom poczucie zadośćuczynienia. Proponowane zmiany to m.in.:
- surowsze kary za najcięższe przestępstwa, m.in. podwyższenie maksymalnej kary za rozbój – z 12 do 15 lat więzienia i za doprowadzenie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – z 15 do 20 lat, a także za zabójstwo – do 30 lat więzienia i dożywocie (dziś do 15 lat więzienia oraz 25 lat bądź dożywocie);
- surowsze kary za gwałt – do 25 lat, zamiast obecnych 15 lat, za gwałt za szczególnym okrucieństwem oraz do 20 lat (dziś do 15) za gwałt na dziecku;
- nowa kara bezwzględnego dożywocia – oznacza brak możliwości warunkowego zwolnienia z więzienia i ma być orzekana wobec sprawców, którzy są trwale niebezpieczni dla społeczeństwa;
- kary elastyczne i adekwatne do winy – mają być orzekane w przedziale od 15 dni do 30 lat więzienia oraz w wymiarze dożywocia, podczas gdy dziś prawo przewiduje kary od miesiąca do 15 lat pozbawienia wolności, osobną karę 25 lat więzienia i dożywocie.
- wyższe kary za łapówki – przyjęcie korzyści majątkowej powyżej miliona złotych będzie zagrożone karą od 3 do 20 lat pozbawienia wolności, podczas gdy dziś – od 2 do 12 lat;
- ściganie fałszerzy faktur – w przypadku fałszerstw na wielką skalę, a więc powyżej 10 milionów, mają być orzekane kary w przedziale od 5 do 25 lat więzienia (dziś od 5 do 15 oraz 25 lat pozbawienia wolności);
- walka z lewymi przetargami – gdy w przetargi są zaangażowane publiczne pieniądze – rządowe, samorządowe albo z Unii Europejskiej – prokuratura będzie mogła podejmować działania z urzędu, a nie czekać na złożenie zawiadomienia.
