Zmiany w CIT: Nowe źródło przychodów

Z początkiem roku weszła kolejna zmiana dotycząca ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Mowa o wyodrębnieniu nowego źródła przychodów, a konkretniej przychodów z zysków kapitałowych. Bezpośrednio wpłynie to na podatników.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT) nie przewidywała do tej pory wyodrębnienia poszczególnych źródeł przychodów. Tak jak i nie przewidywała odrębnych zasad ich opodatkowania. Taki podział występuje w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT). Tutaj w zależności od źródła przychodów (działalność gospodarcza, stosunek pracy, prawa majątkowe, zyski z kapitałów pieniężnych), przewidziane zostały inne zasady opodatkowania, ustalania kosztów uzyskania przychodów, czy też ewentualnego poboru podatku przez płatnika.

Nowe źródło przychodów w ustawie o CIT – w jakim celu?

Spółki kapitałowe (podlegające ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych) działają najczęściej w ramach grup kapitałowych. W rezultacie osiągają one dochody nie tylko z działalności operacyjnej (z własnej działalności gospodarczej), ale również dochody z udziału w zyskach swoich podmiotów powiązanych, w których posiadają udziały (m. in. dywidenda wypłacana przez spółkę powiązaną). Do tej pory możliwa była zatem sytuacja, w której spółka kapitałowa, pomimo że osiągała wysokie dochody z zysków kapitałowych (np. dochody z dywidendy), nie płaciła podatku. Sytuacja taka miała miejsce, ponieważ dochód ten był konsumowany przez stratę poniesioną na działalności operacyjnej. Możliwa była również sytuacja odwrotna. W uzasadnieniu do nowelizacji ustawy o CIT zwrócono uwagę na niepożądany mechanizm optymalizacyjny. Miał on polegać na sztucznym kreowaniu straty w operacjach gospodarczych. Mowa o operacjach dokonywanych z użyciem posiadanego majątku i obniżanie o wysokość takiej straty dochodów wygenerowanych w następstwie prowadzenia podstawowej działalności (działalności operacyjnej).

Nowy art. 7b ustawy o CIT – rozgraniczenie źródła przychodów

Wprowadzona na początku 2018 r. nowelizacja ustawy o CIT rozgranicza źródła przychodów („z zysków kapitałowych” oraz „ogólne”). Nakazuje ona odrębnie określać przez podatnika uzyskany z tych źródeł wynik podatkowy – dochód bądź stratę. Przychody z udziału w zyskach osób prawnych nie podlegają łączeniu z innymi dochodami (stratami) zaliczanymi do zysków kapitałowych.

Jeżeli w ramach prowadzonej działalności i przeprowadzanych operacji gospodarczych podatnik uzyska dochód tylko z jednego z tych źródeł, a w drugim z tych źródeł poniesie stratę, to wówczas opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegać będzie uzyskany z jednego źródła dochód. Nie nastąpi pomniejszenie go o stratę poniesioną w drugim źródle przychodów. Przykładem może być  dochód uzyskany z dywidendy, którego nie będzie można pomniejszyć o stratę poniesioną w ramach działalności operacyjnej. O wysokość straty poniesionej w roku podatkowym w danym źródle przychodów podatnik będzie mógł obniżyć swój dochód osiągnięty z tego źródła przychodów w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Należy jednak pamiętać, że wysokość takiego obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie będzie mogła przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Pojemna kategoria zysków kapitałowych

Katalog przychodów wchodzących do źródła z zysków kapitałowych (art. 7b ustawy opodatku dochodowym od osób prawnych) obejmuje dywidendy oraz pozostałe przychody zawarte dotychczas w art. 10 ust. 1 ustawy o CIT, który został uchylony. Mowa o przychodach z umorzenia udziałów, wartości niepodzielonych zysków w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową. Ponadto katalog przychodów z zysków kapitałowych obejmuje przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika. oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych, jak również przychody z praw majątkowych z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych.

Banki i instytucje finansowe na innych zasadach

Zasady dotyczące podziału źródeł przychodów znajdować będą zastosowanie również w przypadku dochodów (strat) uzyskiwanych z działalności prowadzonej przez spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych (pisaliśmy o tym tutaj). Konieczności wyodrębniania źródeł przychodów nie będą podlegać banki i inne instytucje finansowe, dla których przychody wymienione w art. 7b ustawy o CIT stanowią przedmiot podstawowej działalności gospodarczej.