Czasowa niezdolność do pracy, jak sama nazwa wskazuje, stanowi ryzyko, którego trwanie jest ograniczone w czasie. Wyznacznikiem tej czasowości jest okres trwania prawa do zasiłku chorobowego, czyli tzw. okres zasiłkowy.
Okres zasiłkowy jest okresem łącznego trwania prawa do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego. Innymi słowy: to ustalony przez ustawę czas okresowej niezdolności do pracy z powodu choroby (lub innej przyczyny traktowanej na równi z chorobą), przez który ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego. Czas trwania niezdolności do pracy i okres zasiłkowy nie muszą się pokrywać. Taka sytuacja zaistnieje np. gdy z powodu niespełnienia się warunku okresu wyczekiwania prawo do zasiłku powstanie później aniżeli niezdolność do pracy, tj. dopiero z upływem 30 dni trwania ubezpieczenia. Inny przykład tej rozbieżności to wyczerpanie okresu zasiłkowego przed ustaniem niezdolności do pracy.
Zgodnie z art. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako „ustawa zasiłkowa”), zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 ustawy (decyzja uprawnionego organu/podmiotu, leczenie odwykowe lub badania lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów). Nie dłużej jednak niż przez 182 dni. Jeżeli natomiast niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni. Oznacza to, że przedłużony okres zasiłkowy przysługuje w razie każdej niezdolności do pracy, która wystąpiła lub trwa w okresie ciąży. Jeżeli więc niezdolność do pracy trwa w okresie ciąży, to bez względu na to, co jest jej przyczyną (patologia ciąży czy inna choroba), okres zasiłkowy dla każdej niezdolności trwa 270 dni.
Natomiast ustalenie 270-dniowego okresu zasiłkowego dla gruźlicy oznacza, że w ramach 270 dni sumuje się okresy niezdolności do pracy z powodu gruźlicy, jeżeli przerwy nie były dłuższe niż 60 dni, oraz nieprzerwane okresy niezdolności z różnych chorób, jeżeli jedną z nich była gruźlica.
Do okresu zasiłkowego wlicza się stwierdzone zaświadczeniem lekarskim następujące okresy niezdolności do pracy:
Przeczytaj również:
Skrócenie okresu zwolnienia lekarskiego – czy jest możliwe?
Do okresu zasiłkowego nie wlicza się natomiast okresu niezdolności do pracy w czasie:
W konstrukcji ustawy okres zasiłkowy jest powiązany, z jednej strony, z trwaniem nieprzerwanej niezdolności do pracy (bez względu na rodzaj powodującej ją choroby), a z drugiej – z konkretną chorobą. Okres zasiłkowy zaczyna więc bieg z początkiem każdej niezdolności do pracy. Dolicza się do niego jednak okres poprzedniej niezdolności z powodu tej samej choroby, jeżeli przerwy między poszczególnymi okresami niezdolności nie były dłuższe niż 60 dni. Okres zasiłkowy zaczyna bieg od początku, jeśli niezdolność do pracy z powodu tej samej choroby wystąpiła po przerwie dłuższej niż 60 dni. Przyjmuje się wówczas, że niezdolność po tak długiej przerwie jest niezdolnością z powodu „takiej samej”, a nie „tej samej choroby” (tj. tego samego procesu chorobowego).
Wynikające z ustawy zasady liczenia okresy zasiłkowego są zatem następujące:
Lekarz wystawiający zwolnienie stosuje kody literowe, które zawierają następujące informacje:
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że to w kodach chorobowych zapisana jest wysokość świadczenia lub brak prawa do niego. Na wniosek pacjenta na zwolnieniu można nie umieszczać kodów chorobowych B oraz D. Ich brak nie ma wpływu na utratę prawa do zasiłku chorobowego. W przypadku kobiet w ciąży oraz osób, których niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą, zwolnienie lekarskie bez kodu obniża wartość zasiłku, jeśli np. tacy chorzy przebywają w szpitalu.