Pedofilia i child grooming – prawnokarne aspekty

Długo miałem ochotę pracować z dziećmi. W 1972 roku złożyłem podanie o pracę w alternatywnym [państwowym] przedszkolu we Frankfurcie nad Menem. Pracowałem tam ponad dwa lata. Mój nieustanny flirt z dziećmi szybko przyjął charakter erotyczny. Te małe pięcioletnie dziewczynki już wiedziały, jak mnie podrywać. Rzecz jasna niejedna z nich przygląda się rodzicom, kiedy się pieprzą. Kilka razy zdarzyło się, że dzieci rozpięły mi rozporek i zaczęły mnie głaskać. Ich życzenie było dla mnie problematyczne. Jednak często mimo wszystko i ja je głaskałem. Wtedy oskarżono mnie o perwersję (…). Pytałem się ich: „Dlaczego wybrałyście mnie i nie bawicie się z innymi dziećmi?”

Daniel Cohn-Bendit – Le Grand Bazar

Pedofilia jest jednym z najbardziej potępianych społecznie zaburzeń preferencji seksualnych. Jest to stan, w którym sprawca dąży do osiągnięcia satysfakcji poprzez kontakt z dziećmi w okresie przedpokwitaniowym lub we wczesnej fazie pokwitania. Może przybrać różnorakie formy, takie jak: child grooming, obnażanie się przy dziecku, dotykanie jego narządów płciowych i doprowadzanie go do stosunku seksualnego. Czyny o zabarwieniu pedofilskim nie występują jedynie u osób z zaburzeniami psychicznymi na tle seksualnym. Zdarza się, że sprawcami krzywdy dziecka są również ludzie niepotrafiący znaleźć dorosłego partnera i relację z małoletnimi traktują jako przymusowy surogat w celu rozładowania libido.

Czym jest parafilia?

Parafilią nazywamy dewiacje i zboczenia o podłożu seksualnym. Jest to rodzaj zaburzenia związany z ludzką seksualnością. Dana osoba odczuwa podniecenie i osiąga satysfakcję jedynie w przypadku pojawienia się specyficznych obiektów, rytuałów czy sytuacji, które nie należą do klasycznych, przyjętych w społeczeństwie bodźców stymulacji erotycznej. Nie są to działania przejściowe, a długotrwałe, nawracające, silne i seksualnie podniecające fantazje, pobudki lub zachowania.

Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) jest to powtarzający się nasilony popęd oraz wyobrażenia seksualne odnoszące się do niezwykłych przedmiotów lub działań. Zazwyczaj taka osoba dąży do realizacji swojego popędu przy jednoczesnym odczuwaniu cierpienia z powodu swojej inności. By można było mówić o istnieniu parafilii, taki stan musi wstępować min. 6 miesięcy.

Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne określa parafilię jako intensywne i powtarzające się fantazje seksualne związane z zachowaniami nietypowymi lub wręcz nieakceptowanymi społecznie. ATP wskazuje również, że są one niezależne i działają nawet wbrew woli człowieka. W tej charakterystyce zagadnienia również mowa o zaburzeniu w sytuacji, kiedy stan trwa dłużej niż 6 miesięcy.

Czym jest dewiacja seksualna?

W polskim piśmiennictwie częściej można spotkać się z określeniami takimi jak: dewiacje seksualne, dewiacyjne zachowania seksualne i dewiacyjne zachowania zastępcze.

Dewiacjami seksualnymi są zaburzenia potrzeb seksualnych, w których popęd płciowy wiąże się z odchyleniem od norm seksualnych.  Potrzeby te wynikają ze stałego lub okresowego uzależnienia seksualnego od czynników powszechnie nieakceptowalnych lub po prostu niezwykłych.

Dewiacyjnym zachowaniem seksualnym jest zaś takie postępowanie, które objawia się tak samo jak w przypadku dewiacji seksualnej, ale jej celem nie jest ani reprodukcja, ani utworzenie więzi z innym człowiekiem. Często objawia się ono jako dewiacyjne zachowanie zastępcze, czyli występuje w sytuacji braku możliwości zachowania się w normalny sposób. Takie działania wywołują zazwyczaj inne przyczyny niż dewiacja (np. nieumiejętność znalezienia partnera).

Czym jest pedofilia?

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 pedofilię określono jako preferencję seksualną osoby dorosłej wobec dziecka. By pedofilia została oficjalnie stwierdzona, u osoby badanej musi wystąpić pewna zależność. Człowiek musi fantazjować lub doprowadzać siebie i innych do zachowań seksualnych związanych z dziećmi przed ich okresem dojrzewania min. 6 miesięcy.

O skłonnościach pedofilskich można mówić, jeśli dana osoba ma co najmniej 16 lat i jest min. 5 lat starsza od dziecka, które stanowi obiekt seksualnego zachowania. Prócz tego należy wykazać, że jest to stała i dominująca preferencja.

Z tego powodu kodeks karny nie penalizuje przestępstwa pedofilii, a sam czyn seksualny związany z osobą małoletnią. Absurdalnym działaniem ze strony państwa prawa byłoby czekanie pół roku, by takie zachowanie uznano za nieakceptowaną społecznie dewiację seksualną. O tym jednak w dalszej części artykułu.

Czym jest seksualne wykorzystanie nieletnich?

Światowa Organizacja Zdrowia zajęła swoje stanowisko i określiła, co może zostać uznane za seksualne wykorzystanie małoletnich. Zdaniem WHO jest to włączenie dziecka w aktywność seksualną, której nie potrafi w pełni zrozumieć. Z tego powodu, z prawnego punktu widzenia, zgoda dziecka nie jest świadoma i tym bardziej dobrowolna. Dziecko nie jest pod żadnym względem gotowe na aktywność płciową.

Mamy do czynienia z seksualnym wykorzystaniem nieletnich w momencie, kiedy wystąpi aktywność seksualna pomiędzy dzieckiem a osobą dorosłą lub pomiędzy dziećmi, jeżeli ich relacja z uwagi na wiek i stopień rozwoju określa zależność jednego dziecka od drugiego. Mowa tu o takich sytuacjach jak: obowiązek opieki, sprawowanie władzy czy poddanie zależności (np. 14-latek opiekuję się 7-letnią córką sąsiadów).

W tej sprawie wypowiedział się również Standing Committe on Sexually Abused Children. Zgodnie z definicją SCOSAC za dziecko wykorzystane seksualnie uważa się każdą jednostkę będącą w wieku bezwzględnej ochrony. Chodzi o sytuacje, w których osoba dojrzała seksualnie dopuszcza się zaangażowania dziecka w jakąkolwiek aktywność seksualną. Nie ma znaczenia, czy osoba działa świadomie, czy poprzez zaniedbanie obowiązków względem dziecka. Ważne jest, by celem tego działania było zaspokojenie osoby dorosłej. Przykładowo rozebranie dziecka przez matkę i przygotowanie go do kąpieli nie może być uznane za wykorzystanie seksualne.

Kto najczęściej wykorzystuje dzieci?

Dzieci najczęściej padają ofiarą wykorzystania seksualnego w swoim najbliższym środowisku. Z badań wynika, że sprawcami zazwyczaj są: wujkowie, kuzyni, ojcowie, ojczymi lub tzw. przyjaciele rodziny. Zgodnie ze statystyką – im młodsze dziecko, tym większe prawdopodobieństwo, że sprawcą jest osoba najbliższa. Wynika to z prostego założenia, że w pierwszych latach życia ofiara ma ograniczony kontakt z osobami obcymi. Powyższy problem częściej dotyka dzieci płci żeńskiej. Z badań wynika również, że ofiarami najczęściej są dziewczynki w wieku 10-15 lat i chłopcy w wieku od 3-12 lat.

Sprawcy przestępstwa seksualnego wykorzystania nieletnich najczęściej korzystają z umiejętności szantażu, uwodzenia i przekupstwa. Celem w większości przypadków jest dopuszczenie się przestępstwa zgwałcenia.

Czym się różni pedofilia od przemocy na tle seksualnym?

Pedofilia sprowadza się do erotycznego zainteresowania niedojrzałym ciałem dziecka (fantazje na temat ciała dziecka, chęć współżycia z nieletnim ze świadomością, że dziecko również tego chce). Stosowanie przemocy na tle seksualnym odnosi się do krzywdzenia nieletniego poprzez zadawanie mu cierpienia o seksualnym podłożu (zgwałcenie dziecka, upokorzenie seksualne).

Od kompleksu Edypa do pedofilii

U niektórych osób pojawiają się skłonności pedofilskie. Zazwyczaj taki stan kształtuje się już we wczesnych etapach życia. Powodem niezdrowego zainteresowania ciałem dziecka może być również nieprawidłowość genetyczna, która powstała już na samym początku okresu płodowego w łonie matki. Jest to tzw. uwięzienie we wczesnej fazie rozwoju psychoseksualnego. Czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawienia się zaburzenia o charakterze pedofilskim są zaburzenia mózgu wywołane urazem głowy. W nauce stwierdza się silne powiązanie pomiędzy wspomnianym wypadkiem przed 13 rokiem życia a wystąpieniem jednej z dewiacji seksualnych. Rozwojowi pedofilii sprzyja także nierozwiązany konflikt edypalny.

Kompleks Edypa dotyczy sfery emocjonalnej kierowanej w stosunku do rodziców. Zazwyczaj syndrom ten pojawia się u chłopców w wieku 2 lat i może trwać nawet do 6 roku życia. Wtedy to rozwijają się pierwsze emocje mogące przybrać charakter seksualny. Dziecko, odkrywając swoją płciowość i świat dotyku, ukierunkowuje się najczęściej na najbliższy obiekt płci przeciwnej. Jest nim zazwyczaj matka, o którą dziecko staje się zazdrosne. Z kompleksu Edypa wynika konflikt: z jednej strony jest chęć związania się z jednym rodzicem, a z drugiej – wrogość do naturalnego rywala.

Skonfliktowane wewnętrznie dziecko zawsze jest skazane na przegraną w tej urojonej rywalizacji i w momencie, kiedy nie dochodzi do akceptacji takiego stanu rzeczy, kompleks ten może przeobrazić się w niezdrowe pragnienie realizacji marzenia z dzieciństwa. W tym wypadku dorosły już człowiek szuka obiektu pożądania w osobie dziecka, którym kiedyś sam był, by zrealizować swój cel związany z relacją erotyczną na płaszczyźnie nieletni-dorosły.

Jak rozpoznać osobę o skłonnościach pedofilskich?

Pedofil zazwyczaj jest osobą charakteryzującą się wysokim poziomem prymitywnych lęków (np. w stosunku do płci przeciwnej) lub obaw kastracyjnych (zaburzenia potencji). Często uzewnętrznia się to u osób zakompleksionych z powodu swojej nieatrakcyjności seksualnej. Taka osoba preferuje kontakt z nagością i genitaliami dziecka, ponieważ to przyniesie jej dowartościowuje.

Dziecko rozpoczynające swoją przygodę seksualną we wczesnej fazie życia (czy to z innym dzieckiem, czy to z osobą dorosłą) może nieświadomie utrwalić w psychice obraz kojarzący erotykę z młodym wiekiem. Istnieje ryzyko, że taka sytuacja doprowadzi do przeszkody w podjęciu obcowania w przyszłości z osobą dorosłą. Wiąże się to z tęsknotą za wyidealizowanym dzieciństwem połączoną z naturalnym popędem płciowym.

Pedofilia w kodeksie karnym – art. 200

Kodeks karny nie skupia się na psychologicznym, seksualnym i medycznym ujęciu pedofilii. Polskie prawo nie karze pedofilów, a każdego, kto popełni przestępstwo seksualnego wykorzystania osoby małoletniej. Brak zaburzeń o podłożu psychiatrycznym w żaden sposób nie wyklucza popełnienia czynu o charakterze pedofilskim.

Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

art. 200 § 1 – ustawa Kodeks karny

Jest to tzw. przestępstwo powszechne. Znaczy to tyle, że popełnić je może każda osoba, a nie jedynie taka, u której stwierdzono pedofilię. Karany może więc być człowiek (niezależnie od płci), który ukończył 17 lat i jest zdolny do ponoszenia odpowiedzialności karnej (poczytalność) – znajduje się w stosownym poziomie rozwoju i stanu psychicznego, który pozwala mu odróżnić swoje zachowania, jak również potrafi je kontrolować.

Osoby nieletnie również mogą dopuścić się czynu seksualnego wykorzystania małoletniego. Ponoszą one odpowiedzialność karną na podstawie przepisów zawartych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Umieszczenie nieletniego w schronisku dla nieletnich może nastąpić wyjątkowo także wtedy, gdy zostaną ujawnione okoliczności przemawiające za umieszczeniem go w zakładzie poprawczym, a nieletniemu zarzucono popełnienie czynu karalnego określonego w (…) art. 200.

art. 27 – ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich

Ochrona przed czynem i jego konsekwencjami

Przepis zawarty w § 1 art. 200 ma na celu ochronę osób małoletnich, którzy nie ukończyli 15 roku życia. Celem ma być nie tylko ochrona przed samym czynem, ale także przed jego konsekwencjami, takimi jak deprawacja i demoralizacja. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 1997 roku (V KKN 306/97) podkreślał, że istotne jest również, by chronić młodego człowieka przed problemami natury psychicznej i zadbać o jego prawidłowy rozwój psychiczny, fizyczny i moralny.

Kodeks karny nie bierze pod uwagę, czy u ofiary doszło do jakiegokolwiek uszczerbku. Jest to tzw. przestępstwo z narażenia, czyli przestępca będzie odpowiadał za swoje działanie nawet wtedy, kiedy pokrzywdzona osoba nie dozna jakiegokolwiek uszczerbku lub po prostu będzie obojętna.

Sąd Najwyższy (II KR 163/88) i ustawodawca są zgodni, że dziecko mające niespełna 15 lat nie ma możliwości prawidłowego rozpoznania realiów i implikacji, które wynikają z udziału w czynnościach seksualnych. Z tego powodu w ujęciu prawnym ich decyzje nie są możliwe do akceptacji. Innymi słowy: jeżeli 14-letnia dziewczynka mówi, że kocha 30-letniego mężczyznę i zgadza się na współżycie, to nadal w ujęciu karnym będzie to przestępstwo pedofilii, za które ów dorosły zostanie skazany.

Obcowanie płciowe a inna czynność seksualna

W artykule wymienione są dwa działania, do których sprawca może doprowadzić osobę małoletnią. Mowa tu o obcowaniu płciowym lub też innej czynności seksualnej. W pierwszym przypadku chodzi o klasyczny akt kopulacji, jak również o jego surogaty w postaci stosunku oralnego i analnego.

Dla realizacji znamion obcowania płciowego wystarczy zaangażowanie tylko jednych organów płciowych, czyli niekoniecznie musi to być równomierna relacja seksualna. Sprawca może zmusić ofiarę do poddania się obcowaniu płciowemu jako bierny lub jako aktywny podmiot (np. jednostronny akt oralny).

Inne czynności seksualne oznaczają zachowania wykraczające poza wspomniane pojęcie obcowania płciowego, jednakże są związane z życiem płciowym. Często polegają na kontakcie cielesnym sprawcy z osobą pokrzywdzoną (dotykanie narządów płciowych przez ubrania/bieliznę, jak również inne czynności – pieszczoty i pocałunki).

Ważne jest również to, że w ujęciu prawnym dotykanie kobiecych piersi jest równoznaczne z dotykiem narządów płciowych, co również pozwala penalizować zachowanie skupiające się jedynie na tej części ciała. Jednakże Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 października 2001 roku (WA 25/01) zwraca uwagę, że nie można uznać za przestępstwo dopuszczenia się innej czynności seksualnej w przypadku zachowania o charakterze nieerotycznym. Innymi słowy: przypadkowe dotknięcie piersi (np. podczas gestykulacji) nie może uchodzić za czyn przestępny.

Co znaczy: doprowadzać do… ?

Doprowadzaniem do pewnej czynności nazywa się takie działanie, którego skutkiem będzie podjęcie się przez osobę małoletnią obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej. Jest to dość ciekawe określenie, ponieważ nie znaczy to tyle, że sprawca namówił lub zmusił małoletniego do fizycznego zbliżenia. Słowo „doprowadzać” można rozumieć jako – stworzyć okazję, pozwolić na działanie. Z tego wynika, że nawet w przypadku kiedy to samo dziecko było inicjatorem seksualnym, to nie ono ponosi konsekwencje, a osoba godząca się na takie zachowanie.

Dziecięca pornografia a kodeks karny

Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

art. 200 § 3 – ustawa Kodeks karny

Zgodnie ze wspomnianym przepisem karane jest prezentowanie małoletniemu treści pornograficznych i rozpowszechnianie ich w sposób, który umożliwia takiemu dziecku zapoznanie się z nimi. Zakazane jest również udostępnianie przedmiotów o charakterze pornograficznym (np. płyty DVD z tzw. filmami dla dorosłych).

We wskazanym artykule bardzo ważne jest pojęcie – prezentować. Zgodnie z komentarzem Marka Mozgawy jest to nic innego jak umożliwianie odbioru w każdy możliwy sposób treści o charakterze pornograficznym. W tej krótkiej definicji mieści się zarówno pokazywanie, wystawianie na widok, zapoznawanie, jak i zaznajamianie.

A co znaczy udostępniać? Jest to umożliwienie dostępu do treści o charakterze pornograficznym. Najprostszymi przykładami jest np. podarowanie płyty z nagranym materiałem. W pojęciu udostępniania znajduje się również sprzedaż, pożyczenie lub wymiana opisanych, jak również podobnych materiałów.

Ważne: Prezentowanie i udostępnianie nie musi mieć charakteru publicznego, by zostało uznane za przestępstwo. Co innego rozpowszechnianie.

Przez rozpowszechnianie pisma, druku, fotografii lub innego przedmiotu, mające charakter pornograficzny w myśl art. 173 § 1 k.k., należy rozumieć takie zachowanie się sprawcy, które polega na czynieniu ich powszechnie dostępnymi przez kolportaż, użyczenie, powielanie, kopiowanie i innego rodzaju udostępnienie ich treści szerszemu i bliżej nie określonemu kręgowi osób. Nie stanowi natomiast rozpowszechniania wymienionych przedmiotów działania sprawcy polegające na ich okazywaniu lub wyświetlaniu filmu za pomocą aparatury video, jeżeli tego rodzaju okazywanie lub udostępnienie tych przedmiotów odbywa się w niewielkim i ściśle określonym kręgu osób.

Wyrok Sądu Najwyższego – WR 28/87

Pokazywanie dziecku czynności seksualnych

Karze określonej w § 3 podlega, kto w celu swojego zaspokojenia seksualnego lub zaspokojenia seksualnego innej osoby prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

art. 200 § 4 – ustawa Kodeks karny

Ustawodawca podkreśla, że kara pozbawienia wolności spotka również tych przestępców, którzy prezentują małoletniemu czynności seksualne w celu zaspokojenia seksualnego. W przepisie nie zawarto wymogu, że to sprawca musi osobiście wykonywać daną czynność. Wystarczy, że ją zaprezentuje (np. przedstawi, pokaże lub udostępni).

Może być zatem tak, że sprawca w obecności małoletniego obcuje płciowo z inną osobą czy też na przykład onanizuje się (oczywiście w celu zaspokojenia seksualnego), albo też tak, że sprawca (w tymże samym celu) prezentuje małoletniemu film pornograficzny przedstawiający wykonanie czynności seksualnej czy też zabiera go na pokaz „na żywo”, gdzie „aktorzy” obcują płciowo.

Mozgawa Marek – komentarz

Reklama pornografii

Karze określonej w § 3 podlega, kto prowadzi reklamę lub promocję działalności polegającej na rozpowszechnianiu treści pornograficznych w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi małoletniemu poniżej lat 15.

art. 200 § 5 – ustawa Kodeks karny

Artykuł 200 kodeksu karnego przewidział również kary dla przestępców, którzy prowadzą reklamę lub promocję działalności polegającej na rozpowszechnianiu pornografii. Kluczem w ocenie przestępstwa jest takie postępowanie sprawców, które umożliwi dziecku zapoznanie się z zakazaną treścią. W prawie karnym nie ma bezpośredniej definicji promocji i reklamy. Można ją natomiast wywnioskować, chociażby z ustawy o grach hazardowych.

Przez reklamę (…) rozumie się publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych lub symboli graficznych i innych oznaczeń z nimi związanych, a także nazw i symboli graficznych podmiotów prowadzących działalność (…) oraz informacji o miejscach (…) i możliwościach uczestnictwa.

art. 29 ust. 7 – ustawa Gry hazardowe

Reklama jest to informacja połączona z komunikatem o charakterze perswazyjnym. Jej celem jest skłonienie do zakupu pewnych towarów lub usług, jak również motywacja do korzystania z nich, a także popierania konkretnych idei.

Przez promocję (…)  rozumie się publiczną prezentację (…) rozdawanie rekwizytów (…) lub dowodów uczestnictwa (…) albo (…) sprzedaż w miejscach publicznych, a także inne formy publicznego zachęcania do uczestnictwa (…) lub przekonywania o (…) zaletach bądź zachęcania do wstępu (…).

art. 29 ust. 8 – ustawa Gry hazardowe

Promocję można rozumieć jako oddziaływanie na odbiorców. Polega na przekazywaniu im informacji, których zadaniem będzie zwiększenie wiedzy na temat produktów i usług, jak również samej firmy. Celem końcowym ma być stworzenie preferencji na rynku.

Child grooming – uwodzenie dziecka

Zjawisko znane jako child grooming jest związane z namawianiem małoletniego do uczestniczenia w czynnościach seksualnych. Często dziecko jest motywowane poprzez obietnice nagrody. Dochodzi do rozmowy o intymnych działaniach, jak również prezentowania treści pornograficznych. Celem przestępcy jest przełamanie oporu osoby małoletniej i zniszczenie naturalnej bariery seksualnej.

Grooming jest związany z internetem. Najczęściej przy jego pomocy pedofile i inni przestępcy seksualni starają się nawiązać kontakt z dzieckiem, jak również podjąć się próby jego uwiedzenia. Taki sprawca działa w sposób umożliwiający emocjonalne przywiązanie się do niego ofiary.

Kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

art. 200a § 2 – ustawa Kodeks karny

Jeśli sprawca działa nie poprzez propozycję, a poprzez wprowadzanie w błąd (np. udawanie innego dziecka) lub wykorzystanie niezdolności do należytego pojmowania sytuacji w celu aranżacji spotkania, podlega surowszej karze.

Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 lub art. 200, jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

art. 200a § 1 – ustawa Kodeks karny

Child grooming – etapy

W zjawisku określanym jako child grooming celem jest stopniowe przywiązanie dziecka do pedofila. Naturalną konsekwencją, występującą u dziecka w początkowych etapach znajomości, będą trudności emocjonalne. Poznawanie ofiary następuje stopniowo. Na samym początku mamy do czynienia z tzw. oswojeniem z rozmówcą. Treści poruszane w konwersacji nie mają podtekstów erotycznych, zwykle są niewinne. Następnie relacja się zacieśnia, a dziecko jest utwierdzane w przekonaniu, że kontaktuje się z przyjacielem.

Kolejnym etapem jest wybadanie, czy nikt postronny nie interesuje się relacją, która zawiązała się pomiędzy sprawcą a ofiarą. Zazwyczaj przebiega to w formie zapytań o rodzinę, bliskich, jak również o to, czy są mocno związani z małoletnim i czy go kontrolują.

Im dłużej trwa taka relacja, tym trudniej dochodzi do odcięcia się od przestępcy. Dziecko w pewien sposób czuje się związane z obcą osobą, która je rozumie i spędza z nim dużo czasu. Zazwyczaj w takim momencie pedofil zaczyna wplatać w rozmowy wątki natury seksualnej. Nie następuje to gwałtownie, ponieważ naturalnym zachowaniem dziecka byłby opór przed takimi tematami.

Przez bliską relację dziecku coraz trudniej odmawiać. Małoletni z natury nie chce sprawiać przykrości innym osobom, a jego niewinność nie pozwala w pełni zrozumieć działania sprawcy. Tak zaczyna się wysyłanie zdjęć, rozmowa o masturbacji, a w końcu następuje propozycja spotkania.

Child grooming – jakie dziecko może stać się ofiarą?

Zazwyczaj ofiarami mogą paść dzieci mające problemy emocjonalne, jak również te będące najbardziej ufne. Ofiary zazwyczaj posiadają niską samoocenę i jednocześnie chcą być ważne dla kogoś. Należy również uważać na małoletnich, którzy za wszelką cenę czują potrzebę zwrócenia na siebie uwagi. Często zdarza się również, że pokrzywdzonymi zostają dzieci z niepełnych rodzin.

W gruncie rzeczy ofiarą może jednak zostać każde dziecko. Nie ma bezpiecznej strefy. Wszystko zależy od: otoczenia, okoliczności, kwestii wychowania i rozmów przeprowadzonych z małoletnim, chociażby na temat relacji z osobami obcymi.

• www.psychologgia-plus.p;
• Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany;
• Judyta Dworas-Kulik – Prawnokarne aspekty pedofilii