Podważenie mocy dowodowej opinii biegłego

Stosownie do art. 278 kodeksu postępowania cywilnego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Natomiast zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie. Może też, w razie potrzeby, zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych.

Przebieg postępowania

Sąd I instancji ustalił odpowiedzialność pozwanych za uszkodzenia budynku powodów, które powstały w związku z budową. Ze względu na charakter uszkodzeń nie budziło wątpliwości, że ustalenie wysokości uszczerbku i kosztów jego naprawienia wymagało wiadomości specjalnych. Zatem sąd pierwszej instancji dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłego sądowego. Przeprowadzone w sprawie opinie były kwestionowane przez strony. Skutkowało to dopuszczeniem dowodu z opinii uzupełniających, a także przeprowadzeniem dowodu z opinii innych biegłych.

Należy jednak mieć na uwadze, że sam fakt dopuszczenia dowodu z opinii kolejnego biegłego nie oznacza automatycznego pominięcia sporządzonych wcześniej opinii bądź dezawuowania przyjętych w nich wniosków. Dopiero po zamknięciu rozprawy sąd pierwszej instancji, rozważając zasadność roszczenia, dokonuje oceny całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Następnie dochodzi do poczynienia ustaleń faktycznych. Fakt, że sąd ostatecznie oparł swe rozstrzygnięcie na wydanej wcześniej opinii biegłego, pomijając późniejszą opinię innego biegłego, nie stanowił naruszenia przepisów proceduralnych.

Kryteria oceny opinii biegłego

Sąd Apelacyjny w Warszawie podkreślił, że opinia biegłego, podobnie jak inne dowody, podlega ocenie według art. 233 § 1 k.p.c. Z tym, że sąd stosuje szczególne dla tego dowodu kryteria oceny. Są nimi: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej.

Należy podkreślić, że specyfika oceny tego dowodu polega na tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych. Może ocenić opinię tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej. Szczególnie istotne znaczenie ma zatem kryterium poziomu wiedzy biegłego, a także przedstawiony przez niego sposób argumentacji.

Opinia biegłego wydana w innej sprawie

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie opinia biegłego wydana w innej sprawie nie ma waloru dowodu z opinii biegłego sądowego w rozumieniu art. 278 k.p.c. Nie została ona bowiem sporządzona na zlecenie sądu rozpoznającego określoną sprawę. Opinia taka stanowi jedynie dokument prywatny. Nie łączy się z nim domniemanie prawdziwości zawartych w niej oświadczeń osoby, która ją podpisała.

Podważenie mocy dowodowej opinii biegłego

W świetle art. 278 § 1 k.p.c. podważenie mocy dowodowej opinii może zatem nastąpić wyłącznie poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii tych samych biegłych lub z opinii innego biegłego. Przykładowo może się to stać poprzez zakwestionowanie wiadomości specjalnych, do których biegli się odwołują, bądź wywodzenie z takiej opinii dalszych wniosków. W orzecznictwie utrwalił się pewien pogląd. Potrzeba powołania innego biegłego lub dalsze uzupełnienie przedstawionej opinii powinny wynikać z okoliczności sprawy. Nie powinno to natomiast wynikać z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej opinii.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie specyfika dowodu z opinii biegłego polega także na tym, że po przeprowadzeniu takiego dowodu opinii dodatkowego biegłego można żądać jedynie „w razie potrzeby”. Dzieję się tak zgodnie z treścią art. 286 k.p.c.

O dopuszczeniu tego dowodu nie może zatem decydować wyłącznie wniosek strony. Ważne są również zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowych opinii. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu. To winno skutkować z kolei jego pominięciem.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 stycznia 2019 r I ACa 1290/17