Prawo zwierzęcia do odpowiedniego traktowania przez ludzi

Materialnoprawną podstawę odebrania zwierzęcia jego właścicielowi lub opiekunowi stanowią przepisy art. 7 ustawy o ochronie zwierząt. Podstawowy cel, a zarazem dyrektywę interpretacyjną, którą trzeba uwzględniać przy dokonywaniu wykładni ustawy o ochronie zwierząt, znajdziemy w art. 1 ust. 1. Stanowi on, że zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien zatem poszanowanie, ochronę i opiekę.

Z przepisu tego wynika, że każde zwierzę ma prawo oczekiwać od ludzi należnego zrozumienia. Musi być ono zgodne z normami obyczajowymi traktowania, a nawet szacunku. Należy wiedzieć, że wszelkie środki prawne, podejmowane w stosunku do zwierząt, powinny mieć na względzie ich dobro. Przede wszystkim należy tutaj wskazać prawo do istnienia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 2018 r., sygn. akt IV SA/Po 332/18).

Czasowe odebranie zwierzęcia właścicielowi

W ustawie o ochronie zwierząt można znaleźć obszerny katalog niezgodnych z prawem zachowań względem zwierząt. Sprowadzają się one do zadawania im bólu albo cierpienia (art. 6 ust. 2 u.o.z.). Zwierzę traktowane w sposób określony w ww. katalogu, może zostać czasowo odebrane właścicielowi lub jego opiekunowi. Dzieje się tak na podstawie decyzji wójta właściwego ze względu na miejsce jego pobytu. Zwierzę trafia wówczas do instytucji zajmującej się opieką nad zwierzętami. Ta ma za zadanie zapewnić mu właściwą i humanitarną opiekę.

Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym, odebrania zwierzęcia nie uzależnia się od elementu winy występującej po stronie właściciela albo opiekuna. Jest to bowiem konsekwencja nieprawidłowego obchodzenia się ze zwierzęciem. Co stanie się, jeżeli właściciel usunie przyczyny, które spowodowały czasowe odebranie mu zwierzęcia? Może on zażądać jego wydania. Warto zwrócić uwagę na wyrok WSA w Szczecinie z dnia 1 czerwca 2004 r., sygn. akt SA/Sz 1197/02, Lex nr 523943.

Decyzja podejmowana jest z urzędu po uzyskaniu informacji od policji, straży gminnej, lekarza weterynarii lub upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu. Od decyzji przysługuje natomiast prawo wniesienia odwołania do samorządowego kolegium odwoławczego. Musi się to stać w terminie 3 dni od daty doręczenia decyzji. Samorządowe kolegium odwoławcze rozpoznaje z kolei odwołanie w terminie 7 dni.

Przypadki niecierpiące zwłoki

Zdarzają się również przypadki niecierpiące zwłoki. Są to sytuacje, w których dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu. Dopuszcza się wówczas  odebranie zwierzęcia przez policjanta, strażnika gminnego lub przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.

O tym fakcie należy niezwłocznie powiadomić wójta. Następnie należy spodziewać się jego decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia. W tym wypadku decyzja wydawana jest post factum. Decyzja zapadnie po uprzednim odebraniu zwierzęcia oraz zawiadomieniu właściwego organu o tym zdarzeniu przez odbierającego. W chwili wydawania decyzji zwierzę nie przebywa już zatem u swojego właściciela. Organ jednak, prowadząc postępowanie i wydając decyzję, orzeka o czasowym odebraniu zwierzęcia. By tak się stało, muszą być spełnione określone w tym przepisie przesłanki.

Organ zobowiązany jest do wyczerpującego i pełnego ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz dokonania jego prawnej oceny. Kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 2018 r., sygn. akt IV SA/Po 332/18