Czym jest pytanie prejudycjalne?

Instytucja pytania prejudycjalnego funkcjonuje w systemie prawa Unii Europejskiej już od dłuższego czasu. Zasadniczą jej funkcją jest ujednolicenie wykładni i stosowania prawa UE na terytorium państw wspólnoty.

Podstawa prawna 

Zgodnie z art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, z pytaniem prejudycjalnym może wystąpić każdy sąd krajowy. Może się tak zdarzyć w przypadku, gdy w związku z toczącym się postępowaniem, pojawi się zagadnienie dotyczące wykładni Traktatów lub ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE.

Jak już wyżej wspomniano z pytaniem może wystąpić każdy sąd krajowy, bez względu na to, czy jest to sąd administracyjny, sąd powszechny czy też Trybunał Konstytucyjny. Na czas rozwiązania spornych kwestii przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej postępowanie przed sądem państwa członkowskiego zostaje zawieszone. TSUE, po rozpoznaniu sprawy, wydaje orzeczenie prejudycjalne, w którym wskazuje wykładnię przepisu prawa wspólnotowego. Sąd krajowy jest związany orzeczeniem Trybunału, co w praktyce oznacza, że sąd obowiązany jest kierować się wskazówkami dotyczącymi interpretacji przepisu wskazanymi przez TSUE.

Pytanie prejudycjalne a sprawa Sądu Najwyższego

Z wyżej wspomnianej instytucji postanowił ostatnio skorzystać Sąd Najwyższy. Sformułował on pięć zagadnień wymagających rozpatrzenia przez TSUE. Pierwsze pytanie sformułowane przez SN dotyczy wykładni przepisów Traktatów (art.2, 4 ust. 3, art.19 ust.1 TUE oraz art. 267 TFUE) oraz Karty Praw Podstawowych (art.47). Zdaniem Sędziów, mając na względzie powyższe przepisy,  nowe regulacje zawarte w ustawie o Sądzie Najwyższym, mogą godzić w zasadę nieusuwalności sędziów.

Kolejne pytanie dotyczy przepisu, który przekazuje kompetencję decydowania o dalszym orzekaniu sędziego, który ukończył 65 la,t w ręce Prezydenta. Powyższe rozwiązanie może stać w sprzeczności z zasadą niezależności i niezawisłości sędziów. Zostało to bowiem poparte dotychczasowym orzecznictwem TSUE oraz ETPCz.

Trzecie pytanie odnosi się do przepisów prawa wspólnotowego (dyrektywy Rady 2000/78), które zakazują dyskryminacji ze względu na wiek. Kolejne zaś, bezpośrednio z nim związane, ma na celu doprecyzowanie kwestii „jak Sąd Najwyższy powinien zapewnić skuteczność unijnemu zakazowi dyskryminacji ze względu na wiek”.

Ostatnie pytanie dotyczy kwestii możliwości  zastosowania środka zabezpieczającego w rzeczonej sprawie. Sąd Najwyższy postanowił „czasowo zawiesić” funkcjonowanie nowych przepisów, opierając się na orzecznictwie TSUE oraz regulacjach zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego w związku z art. 4. ust. 3 TUE.

Czas oczekiwania na rozstrzygnięcie zagadnienia przez TSUE wynosi obecnie kilkanaście miesięcy. Jednakże, formułując pytania, SN wniósł o ich rozpatrzenie w trybie przyśpieszonym. Zastosowanie szybszej procedury pozwoli na uniknięcie ewentualnych problemów w wykonywaniu swoich obowiązków przez sędziów którzy ukończyli 65 rok życia.