Spójne kursy walut dla celów rozliczeń VAT i podatku dochodowego

Od początku 2021 r. wprowadzono uproszczenie zasad stosowania kursów do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej. W art. 31a ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) dodane zostały nowe ustępy 2a–2d. Istotą wprowadzonych rozwiązań jest stworzenie podatnikom alternatywnej możliwości wyboru metody przeliczenia walut dla celów rozliczeń w VAT. W taki sposób, aby ułatwić podatkowe rozliczanie transakcji podatnika.

Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (12 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

Możliwość wyboru przeliczenia walutowego

W chwili obecnej podatnik może przyjąć do określenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej przeliczenie na złote zgodnie z zasadami przeliczania przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania dla danej transakcji. Po wyborze opcji podatnik jest obowiązany do jej stosowania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy. Licząc od miesiąca, w którym wybrał daną opcję.

Przepis definiuje sposób ustalania okresu, po upływie którego możliwy jest powrót do poprzedniego sposobu kalkulacji kursów. Nie ma możliwości stosowania tego rozwiązania wstecznie.

W przypadku rezygnacji z wprowadzonej opcjonalnej metody przeliczania podatnik będzie obowiązany do stosowania dotychczasowych metod przeliczania (przewidzianych w ust. 1 lub 2 art. 31a ustawy o VAT) przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od początku miesiąca następującego po miesiącu, w którym zrezygnował z wybranej opcjonalnej metody przeliczania.

Co ważne, podatnik nie ma obowiązku informowania organów podatkowych o zmianie zasad przeliczania kursów walut. Ewentualna weryfikacja stosowanych zasad przeliczenia oraz prawidłowości ich stosowania będzie następować w przypadku kontroli u podatnika.

Brak możliwości wyboru

Zróżnicowanie życia gospodarczego prowadzi do sytuacji, w których stosowanie zasad przeliczania przyjętych w podatku dochodowym nie będzie możliwe.

Przyjrzyjmy się transakcjom, które w podatku VAT są rozliczane przez nabywcę. Będzie to np. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów lub nabycie usług, dla których zobowiązanym do rozliczenia pozostaje nabywca. W przypadku takich nabyć podatnik nie będzie mógł zastosować zasad przewidzianych w przepisach o podatku dochodowym dla przeliczenia przychodu. W związku z tym w podatku VAT zastosowanie dla tej transakcji znajdą podstawowe zasady przeliczania, o których mowa w art. 31a ust 1 i 2.

Ta sama zasada powinna być stosowana do innych transakcji, dla których nie nastąpi przeliczenie zgodnie z zasadami przyjętymi dla ustalenia przychodu w podatku dochodowym.

Kursy walut w rozliczeniach VAT – nowe przepisy zgodne z dyrektywą VAT

Nowe przepisy znajdują umocowanie w art. 91 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy VAT.  Zgodnie z art. 91 ust. 2 dyrektywy VAT jako kurs wymiany walut stosuje się:

• ostatni zanotowany kurs sprzedaży, w chwili gdy VAT staje się wymagalny, na najbardziej reprezentatywnym rynku lub rynkach walutowych danego państwa członkowskiego, lub
• kurs ustalony przez odniesienie do takiego rynku lub rynków, na warunkach określonych przez to państwo członkowskie.

Przepisy dyrektywy VAT dają państwom członkowskim pewną elastyczność w zakresie ustalania zasad stosowania kursów wymiany kwoty wyrażonej w walucie obcej. Zastosowanie kursu walutowego z dnia, w którym VAT stał się wymagalny, dotyczy tylko pierwszej z powyższych opcji, przewidzianych w art. 91 ust. 2 dyrektywy VAT. Druga opcja nie zawiera takiego wymogu. Można zatem zastosować kurs waluty z innego dnia niż dzień wymagalności VAT. Jedyny warunek to taki, że kurs ten powinien być kursem rynkowym. Wymóg ten jest zachowany poprzez odniesienie do kursu NBP zawartego w zasadach dotyczących przeliczania przychodu wynikających z przepisów o podatku dochodowym, obowiązujących tego podatnika na potrzeby rozliczania danej transakcji.

Przeczytaj również: Nowe zasady rozliczania korekt VAT