Kiedy przeprowadza się strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko?

Obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko uregulowano w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zasady przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko zostały zmienione na mocy Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (tzw. Lex Inwestor), która w tym zakresie weszła w życie w dniu 24 września 2019 r.

Projekty wymagające przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania

Zgodnie z ww. ustawą przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają poniższe projekty:

• koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planu zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju, wyznaczający ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
• polityki, strategii, planu i programu w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywany lub przyjmowany przez organy administracji, wyznaczający ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
• polityki, strategii, planu i programu innego niż wymienione powyżej, którego realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000, jeżeli nie wiąże się on bezpośrednio z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony

Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane także w przypadku projektu dokumentu oraz w przypadku projektu zmiany takiego dokumentu. Stanie się tak, jeżeli organ opracowujący projekt stwierdzi, że realizacja postanowień danego dokumentu albo jego zmiany może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. Musi się to odbyć w uzgodnieniu z właściwym organem.

Przeczytaj również:
Konsekwencje ustalenia negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000

Projekty niewymagające przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania

Inaczej będzie w przypadku dokumentu innego niż taki, którego realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000. Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko nie wymaga bowiem projekt dokumentu przygotowywany wyłącznie dla celów obrony narodowej lub obrony cywilnej lub finansowy czy budżetowy.

Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania

Organ opracowujący projekt dokumentu oraz projekt zmiany takiego dokumentu, może, po uzgodnieniu z właściwymi organami, odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Może on bowiem stwierdzić, że realizacja postanowień takiego dokumentu albo jego zmiany nie spowodują znaczącego oddziaływania na środowisko. Włączając w to obszary Natura 2000. Jednakże odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w przypadku projektu dokumentu może dotyczyć wyłącznie projektu dokumentu dotyczącego obszaru w granicach jednej gminy. Natomiast, odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w przypadku projektu zmiany dokumentu może dotyczyć wyłącznie zmiany stanowiącej niewielką modyfikację przyjętego już dokumentu lub zmiany dotyczącej obszaru w granicach jednej gminy.

Inaczej wygląda kwestia w przypadku odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w przypadku polityki, strategii, planu i programu, którego realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000. W tym zakresie jest możliwe odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Będzie tak wyłącznie w jednym przypadku. Stanie się tak w razie opracowania projektu zmiany dokumentu wcześniej objętego już strategiczną oceną oddziaływania na środowisko. Organ opracowujący projekt zmiany dokumentu może, po uzgodnieniu z właściwym organem, odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Może bowiem stwierdzić, że realizacja postanowień tej zmiany nie spowoduje znaczącego oddziaływania na obszary Natura 2000. Co więcej, odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko może dotyczyć wyłącznie zmiany stanowiącej niewielką modyfikację przyjętego już dokumentu.

Informację o odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko organ opracowujący projekt dokumentu podaje wraz z uzasadnieniem do publicznej wiadomości bez zbędnej zwłoki.

Kryteria brane pod uwagę przy przystąpieniu lub odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania

Przy odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko oraz przy ustalaniu, czy zachodzi potrzeba przeprowadzenia takiej oceny, bierze się pod uwagę pewne uwarunkowania. Są nimi:

• charakter działań przewidzianych w dokumentach, w szczególności:
  • stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć,
  • powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach,
  • przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju, oraz we wdrażaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska,
  • powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska;
• rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności:
  • prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań,
  • możliwość wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych,
  • prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska;
• cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności:
  • obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu,
  • formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym.