Fundacja rodzinna: budowanie dziedzictwa na przyszłość – zgłęb temat w naszych artykułach!

Przejdź do artykułu

Czym jest Finansowe Fair Play UEFA?

Spis treści
rozwiń spis treści

Od paru lat piłkarską opinię publiczną rozgrzewa temat Finansowego Fair Play UEFA oraz jego przestrzegania przez największe europejskie kluby. Regularnie pojawiają się komunikaty o kolejnych klubach, które nie spełniają zasad FFP. W konsekwencji są im za to wymierzane różnorakie kary. Czym jest zatem Finansowe Fair Play? Dlaczego zostało wprowadzone i jak jest realizowane przez piłkarskie kluby?

Finansowe Fair Play (ang. Financial Fair Play) to pakiet przepisów wprowadzanych stopniowo do porządku prawnego UEFA, który ma na celu zwiększenie przejrzystości finansowania klubów, zmniejszenie dominacji finansowej przez największe kluby oraz zapobieganie bankructw klubów piłkarskich. Idea wyrównywania szans klubów piłkarskich była zauważalna od kilkunastu lat w środowisku piłkarskim. Działo się tak ze względu na zwiększającą się dysproporcję finansową (skutkującą dysproporcją pod względem sportowym z powodu większych możliwości) pomiędzy najbogatszymi a najbiedniejszymi klubami.

Finansowanie klubów piłkarskich – raport

Coraz bardziej donośny głos zwolenników wprowadzenia reform dotyczących transparentności finansowania klubów piłkarskich przybrał na sile w 2009 roku po opublikowaniu przez UEFA raportu dotyczącego stanu finansów blisko 700 klubów. Ponad połowa klubów odnotowała stratę finansową, a co piąty klub był poważnie zagrożony bankructwem. Najgorzej wypadły kluby włoskiej Serie A tj. Inter Mediolan, który w ciągu 16 lat wygenerował stratę w wysokości 1,5 mld euro oraz tracący rocznie około 70 mln euro AC Milan oraz przedstawiciele hiszpańskiej La Ligi, których łączna strata finansowa wynosiła 3 mld euro.

UEFA, chcąc uniknąć katastrofy i upadku wielu znanych klubów, zdecydowała się w 2010 roku wprowadzić zasady Finansowego Fair Play.  Zabieg ten miał w założeniu poprawić gospodarczą i finansową zdolność klubów, zwiększając ich przejrzystość i wiarygodność. Wprowadzenie większej dyscypliny i racjonalności w finansach klubów okazało się koniecznością. Kluby miały zostać przy tym zachęcone do działania na podstawie swoich własnych przychodów.

Europejskie puchary – kryteria udzielania licencji

Wszystkie wytyczne odnośnie FFP uregulowano w dokumencie “UEFA Club Licensing and Financial Fair Play Regulations Edition 2018”. Dzieli on kryteria udzielania licencji na udział klubów w europejskich pucharach na:

  • sportowe (m.in. prowadzenie drużyn młodzieżowych na podstawie programu szkolenia młodzieży, podpisywanie kontraktów z piłkarzami, opieka medyczna oraz walka z dyskryminacją oraz rasizmem),
  • infrastrukturalne (m.in. dostęp do stadionu i spełnianie wymogów kategorii 2 stadionu UEFA, minimalne wymagania odnośnie baz treningowych),
  • personalno-administracyjne (m.in. prowadzenie sekretariatu klubu, zatrudnienie menedżera, dyrektora finansowego, rzecznika prasowego, obsługi medycznej, stewardów oraz trenera pierwszej drużyny),
  • prawne (np. podpisanie kontraktu z federacją będącą członkiem UEFA),

Z punktu widzenia FFP najważniejsze są te ostatnie. Do nich należy bowiem wiele obowiązków tj. publikowanie bilansu finansowego oraz prognozy finansowej, brak zaległości względem piłkarzy czy pracowników klubu oraz wymóg rentowności, czyli założenia, z wyprzedzeniem trzyletniego okresu, wydatków klubu, których nie może on przekroczyć, za których nieprzestrzeganie grożą surowe kary, równowaga pomiędzy wydatkami a przychodami. UEFA dopuszcza przekroczenie prognozowanych wydatków pod pewnym warunkami. Albo właściciel z własnych środków pokryje nadmiar wydatków, albo klub zwiększa wydatki w celu szkolenia młodzieży lub budowy stadionu.

Co grozi za złamanie zasad FFP?

Za złamanie jakiejkolwiek zasady FFP Komisja ds. Finansów Klubowych (CFCB), czyli specjalny organ europejskiej federacji powołany w celu kontrolowania finansów klubów piłkarskich, może wymierzyć pewne sankcje. Są nimi:

  • ostrzeżenie,
  • kara finansowa,
  • odjęcie punktów,
  • zmniejszenie bądź odebranie premii otrzymanych za udział w rozgrywkach UEFA,
  • zakaz transferowy,
  • ograniczenie co do ilości zawodników zarejestrowanych w rozgrywkach UEFA,
  • wykluczenie klubu z udziału w europejskich rozgrywkach w przyszłych sezonach.

Przełomowy dla FFP był sezon 2012/2013. Upłynął wtedy pierwszy 3-letni okres rozliczeniowy klubów. Za niedostosowanie swoich wydatków do zasad europejskiej federacji zostało ukarane 16 klubów. Ukarano m.in. Atletico Madryt, Sporting Lizbona czy Ruch Chorzów.

Manchester City i Paris Saint-Germain

W późniejszych latach wpadły takiej kluby jak Manchester City oraz Paris Saint-Germain W 2014 roku zostały ukarane karą finansową w wysokości 20 milionów euro oraz ograniczeniem kadry w następnych rozgrywkach Ligi Mistrzów do 21 osób. Dodatkowo City mogło wydać tylko 60 milionów euro na transfery w następnym letnim okienku. Klub nie mógł zwiększyć wydatków na płace oraz nie mógł wykazać straty powyżej 20 milionów euro na koniec sezonu 2013/2014 oraz powyżej 10 milionów euro na koniec sezonu 2014/2015. Paryżanie zaś przez dwa lata nie mogli zwiększyć budżetu płacowego, a w okresie finansowym, zamykającym się w roku 2015, nie mogli stracić więcej aniżeli 30 milionów euro, a już w następnym roku musiano wykazać dochód.

Kluby jednak szybko znalazły na to sposób, aby sztucznie zawyżyć przychody. Wystarczyło, żeby spółka powiązana z właścicielem klubu wykupywała loże honorowe za horrendalnie wysokie ceny. W taki sposób zawyżano przychód pieniędzmi, które de facto pozostawały w rękach właściciela klubu. To powodowało, że klub mógł wydać więcej pieniędzy podczas okienka transferowego.

AC Milan

Kolejnym wielkim klubem, który został ukarany za złamanie zasad FFP jest włoski AC Milan. Z powodu ogromnych wydatków, 7-krotny zdobywca Pucharu Europy, został ukarany najpoważniejszą sankcją z możliwych i wykluczony z tegorocznych rozgrywek Ligi Europy. Klub skutecznie odwołał się do Międzynarodowego Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu w Lozannie. W lipcu uchylił on zaskarżoną decyzję UEFA. Jednak w grudniu zeszłego roku CFCB nałożyła na mediolański klub karę 12 milionów euro. Nie wypłaciła mu przy tym pieniędzy za udział w tegorocznych rozgrywkach. Zastrzegła przy tym, że jeżeli Milan nie zachowa odpowiedniego bilansu finansowego do końca czerwca 2021 roku, to grozi mu wykluczenie na jeden sezon z europejskich rozgrywek. Ponadto mediolańczycy w dwóch następnych sezonach będą mogli zgłosić do Ligi Mistrzów bądź Ligi Europy 21 zawodników.

Transfer Neymara z FC Barcelony do Paris Saint-Germain

Finansowe Fair Play UEFA, Czym jest Finansowe Fair Play UEFA?

W ostatnich latach najwięcej kontrowersji wzbudził transfer Neymara z FC Barcelony do Paris Saint-Germain. Paryski klub zapłacił w sierpniu 2017 roku za Brazylijczyka rekordowe 222 miliony euro. Jego właścicielami od 2011 jest katarska grupa Qatar Sports Investments. Od razu musiał się przy tym zmagać z ogromną krytyką środowiska piłkarskiego ze względu na sposób zapłaty za kupno Neymara.

Za ten transfer zapłacił sam piłkarz. Wykupił on bowiem sam siebie z Barcelony za pieniądze otrzymane w ramach promocji mundialu organizowanego w Katarze w 2022 roku. Uznano to za obejście przepisów Finansowego Fair Play przez PSG oraz nieprzestrzeganie ogólnie przyjętych zasad fair play. Jednak w porządku prawnym UEFA obowiązuje zasada Related Party Transaction. Federacja może na jej podstawie zaliczyć transakcję transferu Neymara do wydatków PSG. Istnienie takiej możliwości potwierdził w swoim wyroku w sprawie FC Petrolul Ploiesti vs UEFA z 2013 roku Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu. Stwierdził on bowiem, że klub musi ujawnić wszelkie transakcje wykonane przez osoby trzecie, które mają związek z jego działalnością.

W uzasadnieniu wyroku czytamy, że: „zgodnie z zasadami przyznawania klubom licencji przez UEFA oraz Finansowego Fair Play klub musi przedstawić wszystkie podmioty, które wypłacają jego pracownikom należności wynikające z umowy lub wprost z przepisów prawa, a więc również osoby trzecie, jakie zawarły z klubem porozumienie, na mocy którego są zobowiązane przekazywać bonusy pieniężne za występy, będące częścią pensji wypłacanej pracownikowi przez klub. Jeśli klub mógłby przenosić zobowiązania na struktury zewnętrzne, aby uniknąć kontroli przestrzegania przepisów dotyczących przyznawania licencji oraz Finansowego Fair Play, realizacja głównych celów tych regulacji byłaby zagrożona. Właściwym sposobem na ukaranie klubów nieprzestrzegających tych zasad jest rozsądna grzywna połączona z potencjalnym wykluczeniem z rozgrywek”.

Czas pokaże, czy PSG udało się „samodzielnie” zapłacić 222 mln euro kosztów transferowych, 30 mln euro rocznego wynagrodzenia Neymara i nie złamać przepisów FFP.

Finansowe Fair Play UEFA – kto na nim skorzystał?

Finansowe Fair Play UEFA miało za zadanie wyrównywać szanse oraz sprawić, iż biedniejsze kluby będą mogły zredukować dystans dzielący ich od piłkarskich bogaczy. W praktyce jednak okazało się, że to właśnie największe europejskie kluby tj. Bayern Monachium, Arsenal Londyn, Real Madryt czy FC Barcelona zyskały na wprowadzeniu FFP. Kluby te rokrocznie generują bardzo wysoki przychód z tytułu sprzedaży koszulek czy biletów ze względu na rozpoznawalność oraz bogatą historię. Przez to nie muszą zaciągać pożyczek, które trudno byłoby im spłacić. Nie potrzebują także pokaźnych sum pieniędzy ze strony bogatych sponsorów. Co pomogłoby im utrzymać się na topie europejskiej piłki.

Stosownym byłoby uznać, iż w przyszłości już żaden klub nie będzie nadużywał swojej pozycji finansowej, by oszukać pozostałe kluby oraz UEFA. Jest to jednak marzenie ściętej głowy. Nie na tym polega istota sportu, który przez pieniądze pompowane przez Katarczyków oraz Saudyjczyków, staje się bardziej przedsiębiorstwem finansowym niż sportową organizacją. Należy więc zadbać, by futbol nie utracił miana “pięknej gry”, nadanej mu przez najwybitniejszego piłkarza w historii – Pelego.

Szukasz pracy w branży prawniczej?
Sprawdź na Law.Career