Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokal jako majątek odrębny małżonka

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1995 r. jednak nadal pozostaje aktualna.

Sąd Najwyższy wskazuje, że jeżeli spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu,.należące do majątku odrębnego małżonka, zostanie w czasie trwania wspólności ustawowej przekształcone na prawo własnościowe,.a wymagany wkład budowlany uzupełni osoba trzecia na podstawie umowy mającej charakter umowy o spadek po osobie żyjącej,.prawo to wchodzi w skład majątku wspólnego. Wierzytelność osoby trzeciej z tytułu pokrytej części wkładu budowlanego stanowi dług obciążający oboje małżonków. Nie podlega on rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego.

Wkład budowlany

Nie ma możliwości odpowiedzenia wprost na pytanie prawne postawione przez Sąd Wojewódzki. Oparte jest bowiem ono na błędnym założeniu,.że w stanie faktycznym niniejszej sprawy, w którym doszło do przekształcenia w czasie trwania wspólności ustawowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu należącego do majątku odrębnego małżonka na prawo własnościowe,.składnikiem majątku wspólnego może stać się tylko wkład budowlany. Wątpliwość sądu wyrażona w tym pytaniu dotyczy jedynie kwestii, czy w sytuacji,.gdy wkład budowlany został uzupełniony przez osobę trzecią,.staje się on składnikiem majątku wspólnego i podlega rozliczeniu przy podziale tego majątku. Tymczasem wkład mieszkaniowy może stanowić odrębny składnik majątku tylko przed dokonaniem przydziału lokalu spółdzielczego. Wiąże się wówczas z ekspektatywą uzyskania takiego przydziału. Z chwilą jego dokonania jest prawem związanym ze spółdzielczym prawem do lokalu i dzieli jego los.

Dotyczy to również sytuacji, gdy przekształceniu na własnościowe prawo do lokalu podlega prawo lokatorskie należące do majątku odrębnego małżonka z tym jedynie zastrzeżeniem,.że gdyby wkład budowlany został uzupełniony z funduszów odrębnych tego małżonka,.nowo powstałe prawo należałoby do jego majątku. Jako dorobek małżonków można by wówczas traktować jedynie kwotę umorzoną w dacie przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na własnościowe. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy. Jednakże w niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi. Jest bowiem okolicznością niesporną,.że wkład budowlany – w związku z przekształceniem lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielczego na prawo własnościowe – nie został uzupełniony ani z majątku wspólnego obojga małżonków,.ani z ich majątków odrębnych, ale przez osobę trzecią,.to jest osobę pozostająca poza stosunkiem prawnym łączącym uczestników postępowania ze spółdzielnią z tytułu posiadania spółdzielczego prawa do lokalu, o które chodzi w sprawie. W tych warunkach pytanie Sądu Wojewódzkiego dotyczące „umorzonej części wkładu budowlanego” jest bezprzedmiotowe.

Uzupełnienie wkładu budowlanego przez osobę trzecią

Pozostaje natomiast aktualne pytanie, czy uzupełnienie wkładu budowlanego przez osobę trzecią na podstawie takiej umowy,.jakiej dotyczy przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne,.może mieć wpływ na zaliczenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu do majątku wspólnego. Na pytanie to należy odpowiedzieć przecząco. Sam fakt powstania tego prawa w czasie trwania wspólności ustawowej w sytuacji, gdy lokal,.którego ono dotyczy zaspokaja potrzeby mieszkaniowego obojga małżonków, spełnia podstawowy wymóg z art. 32 § 1 k.r.o.

W sytuacji, gdy – jak to ma miejsce w niniejszej sprawie – fundusze dostarczane przez osobę trzecią na uzupełnienie wkładu budowlanego nie stanowiły darowizny na rzecz któregokolwiek z małżonków, powstałego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nie można by zakwalifikować jako majątku odrębnego na podstawie art. 33 k.r.o. Fundusze te, według prawidłowych ustaleń sądu,.wyłożyła córka wnioskodawcy z pierwszego małżeństwa na podstawie zawartej z uczestnikami postępowania umowy o specyficznym charakterze.

Zgodnie bowiem z treścią tej umowy, stwierdzono oświadczeniem podpisanym i oboje uczestników postępowania.oraz zeznaniami przesłuchanej w charakterze świadka w zamian za uzupełnienie wkładu budowlanego kwotą 960.00 zł, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zajmowanego przez uczestników, która po jego śmierci miała stać się właścicielką mieszkania, z tym jedynie, że zastrzeżono prawo dożywotniego zamieszkiwania w lokalu. W tych warunkach należy uznać, że umowa miała charakter umowy o spadek po osobie żyjącej. Wprawdzie na podstawie tej umowy nie doszło do przeniesienia własności składu majątku spadkowego na określoną osobę, ale umowa zawierała zobowiązanie spadkodawcy do takiego przeniesienia na wypadek śmierci w testamencie.

Nieważność umowy

Umowa taka jest zatem z mocy art. 1047 k.c. nieważna. Wobec nieważności umowy córka wnioskodawcy ma roszczenie o zwrot kwoty świadczonej na uzupełnienie wkładu budowlanego. I to w stosunku do obojga uczestników postępowania. Wobec tego bowiem, że uzyskane na skutek uzupełnienia wkładu budowlanego własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu.weszło do majątku wspólnego uczestników postępowania, świadczenie należy traktować jako dokonane na rzecz ich obojga. Obowiązek zwrotu tego świadczenia stanowi zatem dług obciążający oboje małżonków, a jako taki nie podlega rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, o które chodzi w sprawie,.prawidłowo zatem zaliczył Sąd Rejonowy do majątku wspólnego uczestników postępowania. Niczym nie jest natomiast usprawiedliwione stanowisko Sądu Rejonowego – co do którego Sąd Wojewódzki ma uzasadnione wątpliwości –.że prawo to nie podlega rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego i że w sytuacji, gdy przyznane ono zostało na własność wnioskodawcy,.uczestniczce postępowania nie przysługuje z tego tytułu stosowana spłata.

Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury wartość tego prawa powinna się określać według cen rynkowych. W sytuacji, gdy przekształceniu na własnościowe uległo spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu,.które niespornie należało do majątku odrębnego wnioskodawcy,.uznać trzeba, że dokonał on nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny. Wartością tego nakładu jest suma odpowiadająca wysokości należności przypadających osobie uprawnionej z art. 218 § 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze w brzmieniu ustalonym.przez ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. o zmianie ustawy prawo spółdzielcze oraz o zmianie niektórych innych ustaw.