Gotowy projekt regulacji dotyczących pracy zdalnej
Praca zdalna zyskała na popularności w dobie pandemii COVID-19. Wiele firm zdecydowało się na taką formę działalności z uwagi na konieczność zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Rząd przygotował regulacje, które mają zorganizować pracę w trybie home office. Projekt opublikowano na stronie RCL.
Przepisy regulujące pracę zdalną
Wiceminister rozwoju, pracy i technologii Iwona Michałek ogłosiła na konferencji prasowej, że ministerstwo rozpoczyna ustawowe konsultacje przepisów regulujących pracę zdalną. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy opublikowano na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Jak przekazała wiceminister Michałek, większość zapisów zaproponowanego projektu uzgodniono z pracodawcami i związkami zawodowymi. Co więcej, resort zakłada, że regulacje zaczną działać po trzech miesiącach od ustania stanu epidemii.
Definicja pracy zdalnej
Obecnie praca zdalna wykonywana jest na podstawie art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. poz. 1842 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Tymczasem przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii projekt przewiduje nową definicję pracy zdalnej. Zgodnie z propozycją resortu praca zdalna będzie mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą. Będzie to mogło być również miejsce zamieszkania pracownika. Oznacza to, że możliwa będzie zatem zarówno całkowita, jak i hybrydowa praca zdalna. Stosownie do potrzeb oraz uzgodnień pracownika i pracodawcy. Uzgodnienie między stronami dotyczące wykonywania pracy zdalnej będzie dopuszczalne zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak również w trakcie zatrudnienia.
Przeczytaj również: Unia Europejska ureguluje pracę zdalną? – dyrektywa w sprawie prawa do bycia offline
Projekt ustawy o pracy zdalnej – propozycje zmian
Zasady wykonywania pracy zdalnej będą określane:
- u pracodawcy, u którego działają związki zawodowe, w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, albo w regulaminie ustalonym przez pracodawcę – jeśli nie dojdzie do zawarcia porozumienia;
- u pracodawcy, u którego nie działają związki zawodowe – w regulaminie ustalonym przez pracodawcę, po konsultacji z przedstawicielami pracowników.
Projekt ustawy określa także minimalną treść porozumienia z zakładową organizacją związkową, regulaminu, porozumienia z pracownikiem lub polecenia pracy zdalnej. Pracę zdalną będzie można wykonywać także na polecenie pracodawcy w szczególnych przypadkach. Mowa o takich sytuacjach jak: ogłoszenie stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. Oprócz tego pracę zdalną będzie można wykonywać także, gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe.
Polecenie to będzie wymagało odebrania od pracownika oświadczenia, iż posiada on warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej. Ocena w tym zakresie będzie należeć wyłącznie do pracownika. Ponadto projekt ustawy określa krąg pracowników, których wniosek o wykonywanie pracy zdalnej będzie dla pracodawcy co do zasady wiążący. Są to pracownicy wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia oraz pracujący rodzice dzieci z niepełnosprawnością. Wykonywanie pracy zdalnej będzie dopuszczalne na wniosek pracownika także w przypadku, gdy nie zostanie zawarte porozumienie albo nie zostanie wydany regulamin.
Projekt ustawy o pracy zdalnej – organizacja pracy
Zgodnie z regulacjami przygotowanego przez resort projektu pracodawca ma obowiązek:
- dostarczyć pracownikowi materiały i narzędzia pracy niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
- pokryć koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej (przede wszystkim koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także koszty energii elektrycznej oraz dostępu do łączy telekomunikacyjnych),
- zapewnić pracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej.
Narzędzia pracy i materiały wykorzystywane przez pracowników przy pracy zdalnej muszą spełniać wymagania określone w przepisach kodeksu pracy. Niezależnie od tego, czy będzie je zapewniał pracodawca czy pracownik będzie wykorzystywał własny sprzęt. Pracodawca ma również obowiązek określenia zasad ochrony danych przekazywanych pracownikowi wykonującemu pracę zdalną. Z kolei pracownik będzie zobowiązany do potwierdzenia zapoznania się z zasadami ochrony danych i do ich przestrzegania. Jednocześnie pracownik wykonujący pracę zdalną będzie miał zapewnioną możliwość przebywania na terenie zakładu pracy, kontaktowania się z innymi pracownikami oraz korzystanie z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, z zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej – na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników.
Bezpieczeństwo i higiena pracy w domu
Pracownikowi wykonującemu pracę zdalną nie będzie można powierzać prac:
- szczególnie niebezpiecznych, w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych dla pomieszczeń mieszkalnych;
- z zastosowaniem substancji niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, żrących, promieniotwórczych, drażniących, uczulających lub innych o nieprzyjemnym zapachu, pylących lub intensywnie brudzących.
Do badania wypadku przy pracy zdalnej będą stosowane odpowiednio przepisy o wypadkach w pracy. Oczywiście, będzie trzeba przy tym uwzględnić prawa pracownika do ochrony prywatności oraz niezakłócania miru domowego. Oznacza to, że do obowiązków pracodawcy należy także powołanie zespołu powypadkowego. Jego zadaniem będzie ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Przeczytaj również: Czy pracownik może odmówić powrotu z pracy zdalnej do biura?