Wzór umowy o dzieło. Co powinna zawierać umowa o dzieło?

Umowa o dzieło jest tzw. umową cywilnoprawną. Jej najważniejsze zasady opisano w kodeksie cywilnym. Głównym założeniem umowy o dzieło jest zobowiązanie zleceniobiorcy do wykonania określonej czynności prawnej dla zleceniodawcy w formie konkretnego dzieła. Stronami umowy o dzieło mogą być zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż warianty wskazane we wzorach umów dotyczą najczęściej występujących sytuacji. Nie wyczerpują one wszystkich możliwych sposobów umownego uregulowania poszczególnych kwestii. W związku z powyższym należy je uznać za przykładowe.

Umowa o dzieło a umowa zlecenia

Choć w teorii obie umowy różnią się od siebie, to w praktyce bardzo często pojawiają się wątpliwości co do różnic pomiędzy nimi. Należy pamiętać, iż w umowie o dzieło czynności zleceniobiorcy prowadzą do konkretnego i indywidualnie oznaczonego rezultatu.

Samo dzieło może mieć zarówno charakter materialny, np. uszycie sukienki ślubnej, namalowanie portretu, jak również i niematerialny, czego dobrym przykładem może być odegranie sztuki w teatrze lub wykonanie koncertu podczas imprezy masowej. Przedmiotem umowy o dzieło może być także wykonanie przedmiotu, jego naprawa, przerobienie, czy też konserwacja.

Ważne! Umowa o dzieło jest umową rezultatu. Jej założeniem jest doprowadzenie do konkretnego wyniku. W umowie zlecenia zleceniodawca nie oczekuje rezultatu, a starannego działania.

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Umowa o dzieło – strony

Przez pojęcie zleceniobiorcy rozumiemy stronę umowy, która decyduje się wykonać określone dzieło. Zleceniodawcą jest zaś strona, która zleca wykonanie wspomnianego dzieła. Zarówno jedna, jak i druga strona są równorzędne wobec siebie. Oznacza to, że żadna ze stron nie posiada zakresu praw i obowiązków o większej wartości.

Zleceniodawca ma możliwość swobodnego ustalania dni i godzin pracy, opracowania jej systemu i sposobu jej wykonywania. Powinien on także zorganizować odpowiedni sprzęt, pomieszczenie i materiały, jak również udzielić przyjmującemu zlecenie właściwych wskazówek. Zadaniem zleceniobiorcy jest z kolei uszanowanie ustalonych dla niego obowiązków i prawidłowe wykonywanie pracy (art. 734 § 1 – ustawa Kodeks cywilny).

Jeśli strony nie uregulowały w umowie innego postanowienia, zlecenie obejmuje umocowanie zleceniobiorcy do wykonywania czynności w imieniu zleceniodawcy. Innymi słowy: zleceniobiorca stanie się zastępcą bezpośrednim zleceniodawcy. Oznacza to, że jego działania będą wywierać bezpośredni skutek w sferze prawnej zleceniodawcy. W tym wypadku nie ma konieczności dokonywania odrębnych czynności prawnych, takich jak np. udzielenie pełnomocnictwa.

Umowa o dzieło – forma zawarcia

Umowę o dzieło można zawrzeć w dowolnej formie, nawet w sposób dorozumiany, czy też w formie ustnej. Należy jednak pamiętać, że pisemna umowa o dzieło, a dokładniej – prawidłowy i profesjonalny wzór umowy o dzieło, pozwala na dużo bardziej precyzyjne ukształtowanie praw i obowiązków stron umowy. Dzięki niemu można też w przyszłości uniknąć wielu sporów i konfliktów.

Ważne! Gdy umowa o dzieło jest jednocześnie umową o przeniesienie majątkowych praw autorskich, należy zachować formę pisemną pod rygorem nieważności zobowiązania.

Umowa o dzieło została uregulowana w kodeksie cywilnym. Z tego powodu nie trzeba umieszczać w jej treści postanowień znajdujących się w tym akcie prawnym. Będą one wiążące nawet bez dokonania stosownego zapisu umownego.

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Umowa o dzieło – treść

Umowa o dzieło powinna zawierać takie elementy jak:

• rodzaj zawartej umowy;
• data zawartej umowy;
• dane stron umowy zlecenia;
• opis pracy i w razie potrzeby miejsce jej wykonywania;
• zasady dotyczące ustalania wynagrodzenia;
• zakres współpracy zleceniodawcy ze zleceniobiorcą.

Umowa o dzieło – obowiązki zleceniobiorcy

Zleceniobiorca ma za zadanie wykonać dzieło zgodnie z zamówieniem. Powinien on używać odpowiednich materiałów, przy czym jeżeli te dostarcza zleceniodawca, powinien on także składać z nich stosowne rachunki, jak również zwrócić niezużyte części.

Ważne! Jeżeli materiał dostarczony przez zleceniodawcę nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła, zleceniobiorca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zleceniodawcę. To samo tyczy się każdego przypadku, w którym zachodzą inne okoliczności uniemożliwiające prawidłowe wykonanie dzieła.

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Umowa o dzieło – obowiązki zleceniodawcy

Do najważniejszych obowiązków zleceniodawcy należy odbiór dzieła zgodnego z zamówieniem i zapłata określonego w umowie wynagrodzenia. Musi on także współpracować ze zleceniobiorcą w celu prawidłowego wykonania dzieła, jeżeli jego obecność lub wskazówki są niezbędne do spełnienia zobowiązania.

Ważne! W przypadku, gdy strony nie określiły w umowie o dzieło wysokości wynagrodzenia i nie wskazały podstaw do jego ustalenia, zgodnie z prawem poczytuje się, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenia za dzieło tego rodzaju. Jeżeli nadal nie można ustalić jego wysokości, zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie, które odpowiada uzasadnionemu nakładowi pracy i innym nakładom przeznaczonym na prawidłowe wykonanie dzieła.

Wynagrodzenie kwotowe

Strony umowy o dzieło mogą umówić się na tzw. wynagrodzenie ryczałtowe (kwotowe). Zgodnie z tym zleceniobiorca nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia nawet w sytuacji, kiedy w momencie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru i kosztów pracy (art. 628 – ustawa Kodeks cywilny).

Ważne! Jeżeli wskutek zmiany stosunków, których nie można było przewidzieć przy wykonywaniu dzieła, zleceniobiorcy groziłaby rażąca strata, sąd ma możliwość podwyższenia ryczałtu lub rozwiązania umowy.

Samo pojęcie „rażącej straty” nie ma oficjalnej definicji. W orzecznictwie sądowym najczęściej wskazuje się, że nie chodzi tutaj o utratę spodziewanego dochodu, a o poniesienie straty przy wykonywaniu konkretnego stosunku prawnego. Każda sprawa będzie badana indywidualnie, często oceniana przez pryzmat rozmiaru prowadzonej działalności gospodarczej (sygn. akt V CSK 251/06).

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Wynagrodzenie kosztorysowe

Zamiast wynagrodzenia określanego kwotowo można zastosować tzw. wynagrodzenie kosztorysowe. Strony umowy o dzieło określą cenę na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (art. 629 – ustawa Kodeks cywilny).

W przypadku, gdy podczas wykonywania dzieła pojawi się konieczność przeprowadzenia dodatkowych prac, nieprzewidzianych w wyżej wspomnianym zestawieniu, zleceniobiorca może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Nie ma takiej możliwości, kiedy to sam zleceniobiorca sporządził zestawienie planowanych prac, chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć powyższej konieczności. Najczęściej jest to przywilej prawny przyjmującego zlecenie w momencie, kiedy zleceniodawca niedokładnie ocenił wartość dzieła, o którego wykonanie prosi (art. 630 – ustawa Kodeks cywilny).

Zleceniodawca może odstąpić od umowy o dzieło w wypadku, gdyby zaszła konieczność znacznego podwyższenia umówionego wynagrodzenia kosztorysowego. Powinien on jednak uczynić to bez zbędnej zwłoki i zapłacić zleceniobiorcy odpowiednią część wynagrodzenia, na które się umówili przy sporządzaniu umowy.

Ważne! Zleceniobiorca nie może żądać podwyższenia w żadnym wypadku, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zleceniodawcy.

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Zleceniodawca jako konsument – wydanie dzieła

Jeżeli zleceniodawcą w umowie o dzieło jest konsument, zleceniobiorca obowiązany jest niezwłocznie wydać mu dzieło, nie później niż trzydzieści dni od dnia zawarcia umowy, chyba że umowa stanowi inaczej. W razie opóźnienia zleceniobiorcy zleceniodawca może wyznaczyć dodatkowy termin do wydania rzeczy, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy o dzieło odstąpić (art. 543¹ – ustawa Kodeks cywilny).

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Zleceniodawca jako konsument – obowiązek udzielenia informacji

Zleceniobiorca ma obowiązek udzielić zleceniodawcy przed zawarciem umowy jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji. Wszystkie muszą być sporządzone w języku polskim. Muszą także być wystarczające do prawidłowego i pełnego korzystania z dzieła. W szczególności zleceniobiorca powinien podać takie informacje jak:

• rodzaj rzeczy;
• określenie producenta lub importera rzeczy;
• znak bezpieczeństwa;
• znak zgodności;
• wymagane przez odrębne przepisy informacje o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej;
• określenie energochłonności, a także inne dane wskazane w odrębnych przepisach.

Może zdarzyć się tak, że dzieło będzie wydane w opakowaniu jednostkowym lub w zestawie. W takim wypadku informacje, o których mowa powyżej, powinny znajdować się na dziele lub być z nim trwale połączone. W pozostałych przypadkach zleceniobiorca ma obowiązek umieścić w miejscu wydania dzieła informację, która może być ograniczona do:

• rodzaju dzieła;
• jego głównej cechy użytkowej;
• wskazania producenta lub importera rzeczy.

Zleceniobiorca jest obowiązany zapewnić w miejscu wydania dzieła odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające dokonanie wyboru dzieła i sprawdzenie jego jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów.

Na żądanie zleceniodawcy zleceniobiorca ma obowiązek wyjaśnić znaczenie poszczególnych postanowień umowy. Zleceniobiorca ma obowiązek wydać zleceniodawcy wraz z dziełem wszystkie elementy jego wyposażenia. Ponadto powinien on wydać sporządzone w języku polskim instrukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy (art. 546¹ – ustawa Kodeks cywilny).

Pobierz: Wzór umowy o dzieło

Zleceniodawca jako konsument – przejście korzyści i ciężarów

Z chwilą wydania dzieła na zleceniobiorcę przechodzą korzyści i ciężary z nim związane oraz niebezpieczeństwo jego przypadkowej utraty lub uszkodzenia.

Ważne! Strony umowy o dzieło mogą zastrzec inną chwilę przejścia korzyści i ciężarów. W takim wypadku poczytuje się w razie wątpliwości, że niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na zleceniodawcę z tą samą chwilą.

Jeżeli dzieło ma zostać przesłane przez zleceniobiorcę do zleceniodawcy, niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na zleceniodawcę z chwilą jego wydania. Za wydanie rzeczy uważa się jej powierzenie przez zleceniobiorcę przewoźnikowi, jeżeli nie ma on wpływu na wybór przewoźnika przez zleceniodawcę.

Ważne! Postanowienia mniej korzystne dla zleceniodawcy są nieważne.

Umowa o dzieło – odstąpienie od umowy

Jeżeli jedna ze stron nie wykona zobowiązania w terminie ściśle określonym, to druga strona może odstąpić od umowy o dzieło bez wyznaczania dodatkowego terminu (art. 492 – ustawa Kodeks cywilny). Należy jednak w umowie zastrzec stosowne postanowienie. W innym wypadku poszkodowany będzie zmuszony wystosować pismo z wyznaczeniem kolejnego terminu, którego przekroczenie dopiero pozwoli mu odstąpić od umowy. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie dzieła po terminie straciłoby sens i nie miałoby żadnego znaczenia dla zleceniodawcy.

Ważne! Jeżeli zleceniobiorca oświadczy zleceniodawcy, że nie wykona dzieła, zleceniodawca może odstąpić od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu. Nie ma znaczenia fakt, że termin spełnienia świadczenia jeszcze nie upłynął.

Strona, która odstąpi od umowy o dzieło, ma obowiązek zwrócić drugiej stronie wszystko co od niej otrzymała na mocy zobowiązania. Strona poszkodowana ma obowiązek przyjąć zwrot. Ponadto strona odstępująca od umowy może żądać naprawienia szkody, która wynikła z niewykonania zobowiązania. W przypadku, gdy poszkodowanym jest konsument, powyższy zwrot powinien nastąpić niezwłocznie.

Ważne! Do czasu, kiedy dzieło nie będzie ukończone, zleceniodawca może odstąpić od umowy w każdej chwili. Musi on jednak zapłacić umówione wynagrodzenie. Korzyścią z takiego rozwiązania jest zaoszczędzenie kwoty, której zleceniobiorca nie zdążył przeznaczyć na wykonanie dzieła (art. 644 – ustawa Kodeks cywilny).

Umowa o dzieło – przedawnienie roszczeń

Każde z roszczeń wynikających z umowy o dzieło przedawnia się z upływem dwóch lat od dnia oddania dzieła. W przypadku, gdy dzieła nie oddano – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być ono oddane (art. 646 – ustawa Kodeks cywilny).

Ważne! Jeżeli we wzorze umowy o dzieło określono datę oddania dzieła, a tego dnia zleceniodawca otrzymał jedynie jego część, termin przedawnienia liczy się od dnia, kiedy miało być ono oddane w całości. Taki wyrok zapadł w sprawie rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy (sygn. akt I CR 35/86).

Pobierz: Wzór umowy o dzieło