Jak uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej?

Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej opisano w art. 40 ustawy - Prawo przedsiębiorców (dalej jako: p.p.). Zgodnie zaś z art. 37 ust. 1 ustawowy obowiązek uzyskania przez przedsiębiorcę zezwolenia na prowadzenie działalności określonego rodzaju jest swoistego rodzaju alternatywą dla uzyskania koncesji. Innymi słowy, działalność gospodarcza w Polsce, jeżeli nie jest działalnością wolną, wymaga uzyskania koncesji lub zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Czym jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej?

Nie ma legalnej definicji zezwolenia. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2007 r. (sygn. akt II OSK 350/06), zezwolenie, to decyzja administracyjna, której przedmiotem jest "udzielenie uprawnień publicznoprawnych, regulowanych przepisami prawa publicznego, ukierunkowanymi na ochronę interesu publicznego". Zezwolenie jest więc aktem publicznoprawnym, który dopuszcza przedsiębiorcę do wykonywania określonej działalności gospodarczej.

Instytucję zezwolenia ustawodawca opisał w art. 40 i art. 41 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców. Przepisy te odsyłają zaś do konkretnych ustaw związanych z różnego rodzaju działalnościami.

Zezwolenie nie nadaje przedsiębiorcy nowych praw, a jedynie je konkretyzuje pod względem podmiotowym. Innymi słowy, zezwolenie stwierdza, że nie zachodzą przeszkody w podjęciu i wykonywaniu działalności gospodarczej w stosunku do podmiotu, który się o nie ubiega.

Dlaczego do prowadzenia niektórych działalności potrzebne jest zezwolenie?

Uzyskania zezwolenia wymagają te rodzaje działalności gospodarczej, które mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa lub obywateli. Oznacza to, że konieczność uzyskania zezwolenia do prowadzenia określonej działalności gospodarczej wiąże się z ochroną ważnego interesu publicznego.

Jaka działalność wymaga zezwolenia?

W polskim prawie nie ma katalogu rodzajów działalności gospodarczej, które wymagają uzyskania zezwolenia. Dana działalność wymaga zezwolenia, tylko wtedy, gdy określono to w przepisach dotyczącej jej ustawy. Na przykład działalność polegająca na obrocie hurtowym i sprzedaży napojów alkoholowych wymaga zezwolenia ze względu na przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Powyższy przykład jest tylko jednym z wielu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przedsiębiorca musi uzyskać zezwolenie między innymi na:

• prowadzenie gier określone w ustawie o grach hazardowych;
• prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej wydawane zgodnie z ustawą o specjalnych strefach ekonomicznych;
• świadczenie usług w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, ochrony przed bezdomnymi zwierzętami oraz prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach;
• wytwarzanie, przetwarzanie lub przerabianie środków odurzających, substancji psychotropowych lub prekursorów oraz na przeprowadzanie leczenia substytucyjnego zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii;
• prowadzenie rynku regulowanego w myśl ustawy o obrocie instrumentami finansowymi;
• utworzenie funduszu emerytalnego zgodnie z ustawą o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
• działania opisane w Prawie bankowym;
• zakładanie lub łączenie kas oszczędnościowo-kredytowych zgodnie z ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych;
• prowadzenie giełdy towarowej wydawane zgodnie z ustawą o giełdach towarowych;
• prowadzenie działań związanych z gospodarowaniem odpadami (zbieranie, przetwarzanie, spalanie) w myśl ustawy o odpadach;
• wykonywanie działalności w zakresie instalacji lub napraw przyrządów pomiarowych zgodnie z regulacjami ustawy o miarach.

Kto wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej?

Organy administracji publicznej, upoważnione do wydawania zezwoleń na prowadzenie określonych działalności, to między innymi:

• wójt, burmistrz lub prezydent miasta;
• marszałek województwa, starosta lub regionalny dyrektor ochrony środowiska;
• Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny;
• Naczelnik urzędu skarbowego.

Przepisy ustaw odnoszących się do poszczególnych działalności, których prowadzenie wymaga zezwolenia, określają organ, do którego należy złożyć wniosek.

Jak uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej?

Zezwolenie wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej. Dlatego dla procedury jej uzyskania zastosowanie mają przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego (dalej jako: „k.p.a.”).

W celu uzyskania zezwolenia przedsiębiorca musi spełnić warunki określone w ustawie właściwej dla działalności, którą zamierza prowadzić, a następnie złożyć wniosek do organu wskazanego w przepisach tej ustawy.

Organ upoważniony do wydania zezwolenia robi to dopiero po sprawdzeniu, czy przedsiębiorca jest w stanie i ma możliwości techniczne lub organizacyjne wykonywania określonej działalności gospodarczej.

Co istotne, w przypadku wydawania zezwoleń organ wydaje tak zwaną decyzję związaną. Oznacza to, że w przypadku spełnienia przez przedsiębiorcę warunków określonych przez przepisy prawa, organ zezwalający nie może odmówić mu wydania zezwolenia.

Wniosek o zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej

W zależności od tego, na jaką działalność przedsiębiorca chce uzyskać zezwolenie, wymagania będą różne. Jednak ze względu na to, że do wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej zastosowanie mają również przepisy k.p.a., istnieją również ogólne zasady jego konstruowania.

Każdy wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej powinien:

• wskazywać dane wnioskodawcy;
• adresować wniosek do organu właściwego do wydania decyzji,
• określać treść żądania;
• zawierać wymagane załączniki.

W przypadku wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej danymi wnioskodawcy będą: firma przedsiębiorcy; oznaczenie siedziby i adresu; numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielone zezwolenie.

Oprócz spełnienia wyżej wymienionych wymogów należy pamiętać o załącznikach. W zależności od rodzaju działalności będą określone inne wymogi przy ich załączaniu.

Wniosek o zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej - przepisy k.p.a.

Jak już zostało wcześniej wspomniane, postępowanie w sprawie uzyskania zezwolenia jest postępowaniem administracyjnym. Z tego powodu, w stosunku do niego stosuje się przepisy k.p.a.

W związku z tym, oprócz informacji wskazanych wyżej, przy sporządzaniu wniosku należy wniosku spełnić wymogi określone w art. 63 k.p.a. Oznacza to, że wniosek:

• wnosi się pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu, a także za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej;
• powinien być podpisany przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

Skompletowany wniosek można złożyć w odpowiednim urzędzie lub ministerstwie. Po jego wniesieniu organ administracji publicznej zgodnie z art. 63 § 4 k.p.a. powinien potwierdzić wniesienie wniosku, jeżeli wnioskodawca tego zażąda.

W przypadku wniesienia podania w formie dokumentu elektronicznego organ ma obowiązek to potwierdzić poprzez doręczenie urzędowego poświadczenia odbioru. Takie doręczenie następuje na wskazany przez wnioskodawcę adres elektroniczny.

Braki formalne we wniosku o zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej

W przypadku gdy wniosek zawiera braki formalne, to zgodnie z art. 64 § 2 k.p.a. przedsiębiorca zostanie wezwany do ich usunięcia w wyznaczonym terminie. Termin ten nie może być krótszy niż siedem dni. Nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Rozpatrywanie wniosku o zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej

Organ administracji publicznej, otrzymawszy wniosek w pierwszej kolejności bada, czy jest organem właściwym do rozpoznania sprawy. W przypadku, gdy nie jest - przekaże sprawę do organu właściwego, zawiadamiając jednocześnie o tym wnioskodawcę. Jeżeli wniosek został złożony prawidłowo, to na podstawie art. 66 k.p.a., organ rozpozna sprawę w odpowiedni dla niej sposób.

Decyzja w sprawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej

Rozpoznanie sprawy przez organ administracji kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Decyzja rozstrzygająca sprawę może dotyczyć zgody co do jej istoty w całości, w części lub w inny sposób finalizować sprawę. Co ważne, organ może z własnej inicjatywy lub też na wniosek wnioskodawcy przeprowadzić rozprawę zgodnie z art. 89 k.p.a., czyli poprzez zwrócenie się o wydanie odpowiednich opinii i ekspertyz, jeżeli sprawa tego wymaga.

Czy można odmówić wydania zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej?

Jeżeli przedsiębiorca spełnienia wszystkie warunki określone przez przepisy prawa, organ zezwalający nie może odmówić danemu przedsiębiorcy wydania zezwolenia, a więc ma on obowiązek jego udzielenia.

Jak odwołać się od odmowy?

Odwołanie jest podstawowym środkiem zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym. Za pomocą odwołania od decyzji administracyjnej uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji poprawności rozstrzygnięcia decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji. Tak więc wnioskodawca może wnieść odwołanie od decyzji odmawiającej udzielenia zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej.

Nie można jednak wnieść odwołania od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze. W takim przypadku jest inne rozwiązanie. Wnioskodawca może wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Konieczność uzyskania zezwolenia a wolność działalności gospodarczej

Konieczność uzyskania zezwolenia na prowadzenie określonych rodzajów działalności gospodarczej oznacza zakaz jej prowadzenia bez tego zezwolenia. Zakaz ten nie musi być wyrażony w przepisach prawa, lecz wynika z samego faktu istnienia normy przewidującej obowiązek uzyskania zezwolenia.

Działalność gospodarcza, której prowadzenie wymaga uzyskania zezwolenia, to działalność reglamentowana. Reglamentacja stoi w sprzeczności z zasadą wolności działalności gospodarczej. Z tego powodu mogą podlegać jej jedynie te rodzaje działalności, które mają istotne znaczenie dla funkcjonowania państwa oraz mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jego oraz obywateli.

W polskim prawie funkcjonują trzy podstawowe sposoby ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Są to wymogi dotyczące uzyskania koncesji, wpisu do rejestru działalności regulowanej i właśnie zezwolenia.

Zezwolenie a koncesja

Tym co odróżnia zezwolenie od koncesji, poza rodzajami działalności, które go wymagają jest łatwość jego otrzymania. Koncesja jest "pozwoleniem", które zdecydowanie trudniej otrzymać.

Organ, który wydaje koncesję może odmówić jej przyznania nawet, gdy przedsiębiorca spełnia wszystkie wymogi przewidziane do jej otrzymania. W przypadku zezwolenia oraz wpisu do rejestru działalności regulowanej, decyzja organu nie jest uznaniowa. Jeżeli przedsiębiorca spełnia wszystkie wymagania określone prawem, to organ jest zobowiązany do wydania pozytywnej decyzji.