Zgwałcenie w prawie karnym – cechy, rodzaje i klasyfikacja

Gwałt jest jedną z najbardziej przerażających zbrodni na ziemi, a zdarza się co kilka minut.

Kurt Cobain

Zgwałcenie jest przestępstwem przeciwko wolności seksualnej. Czyn ten godzi przede wszystkim w prawo człowieka do swobodnego dysponowania swoją seksualnością. Głównym przedmiotem ochrony osoby przed naruszeniem jej prawa do decydowania o swoim ciele jest art. 197 kodeksu karnego. Wolność seksualna charakteryzuje się tym, że pozwala jednostce na wybór partnerów seksualnych (w dowolnej liczbie). Wolny jest także wybór czasu stosunku, miejsca jego odbycia, a także formy, w jakiej zostanie on zrealizowany.

Zgwałcenie w kodeksie karnym

Artykuł 197 kodeksu karnego jest zapisem płciowo neutralnym. Zapewnia identyczną ochronę każdemu człowiekowi. Należy przez to rozumieć, że ochronie podlega zarówno kobieta, jak i mężczyzna i dziecko. Nie ma również znaczenia, czy konkretna osoba decyduje się na zmianę identyfikacji płciowej (transseksualizm). Prawo karne nie dostrzega również różnicy związanej z nieprawidłowościami w zakresie budowy i rozwoju narządów płciowych (hermafrodytyzm).

Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

art. 197 § 1 – ustawa Kodeks karny

Zgwałcenie jest przestępstwem o charakterze powszechnym. Sprawcą więc może być każdy, bez względu na płeć, wiek, wyznanie, wykonywany zawód i orientację seksualną. Zgwałcenia mogą być zarówno heteroseksualne, jak i homoseksualne. Stosunek do ofiary również nie ma znaczenia przy ocenie, czy nastąpiło zgwałcenie. Mowa to m.in. o sytuacjach związanych z tzw. zgwałceniem w małżeństwie. Ofiarą tego przestępstwa może paść także osoba trudniąca się profesją o swobodnym podejściu do obyczajności. Kodeks karny mówi wyraźnie, że prostytuująca się kobieta lub mężczyzna również mogą stać się ofiarami zgwałcenia.

W teorii i praktyce przyjmuje się, że przedmiotem czynności zgwałcenia jest ciało ofiary. Możliwe jest jednak, by sprawca dopuścił się przestępstwa z art. 197 KK beż jakiegokolwiek kontaktu fizycznego z ciałem ofiary (popełnienie czynu poprzez wykorzystanie narzędzia, np. butelki). Do zgwałcenia może dojść także bez jakiegokolwiek kontaktu fizycznego ofiary z inną osobą (np. zmuszenie do samogwałtu).

Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

art. 197 § 2 – ustawa Kodeks karny

Zgwałcenie małżonka – czy jest możliwe?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nakazuje małżonkom spełnianie obowiązku wspólnego pożycia.

Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.

art. 23 – ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Choć stosunek seksualny w małżeństwie jest jednym z podstawowych filarów, to brak zgody na zbliżenie nie może być egzekwowany. Mowa tu o zastosowaniu przymusu lub groźby. Jest to bezpośrednio związane z prawem do wolności i samodecydowania o sobie każdej jednostki. Wspomniany obowiązek, a właściwie jego zaniedbanie, może być jedynie podstawą do wytoczenia sprawy rozwodowej lub separacji. Gdy jedno z małżonków siłą zmusza drugiego do współżycia w świetle prawa dopuszcza się przestępstwa zgwałcenia.

Nieletni jako sprawca zgwałcenia

Sprawcą zgwałcenia może być także osoba nieletnia. W sytuacji, kiedy nie ukończyła ona 15 lat nadal ponosi odpowiedzialność zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zgodnie z prawem nieletni za przestępstwo zgwałcenia może trafić do zakładu poprawczego, jeżeli ukończył lat 13 lub nawet do więzienia, gdy dopuścił się czynu po ukończeniu 15 roku życia.

Kiedy stosunek seksualny staje się zgwałceniem?

Zgwałcenie następuje w momencie, kiedy osoba pokrzywdzona nie wyraziła prawnie skutecznej zgody na zachowanie o charakterze seksualnym, którego dopuścił się sprawca. Czym jest brak zgody? Nie jest to jedynie brak pozytywnej decyzji, ale także wyrażenie decyzji negatywnej. Co ważne, zgody nie można utożsamiać z pragnieniem lub pożądaniem. Zgoda na seks, czy też na inną czynność seksualną, jest po prostu przyzwoleniem. Nie można mówić o przestępstwie zgwałcenia w momencie, gdy ofiara niechętnie i z lekkimi oporami pozwala na zbliżenie, a swoim wcześniejszym zachowaniem daje do zrozumienia, że przyzwolenia udzieli.

Innymi słowy: osoba, która nie ma ochoty na współżycie, a jednocześnie godzi się na nie, nie może uznać stosunku za zgwałcenie. Wspomniane przestępstwo nie zaistnieje także w przypadku, gdy opór jest nierzeczywisty (np. fetysz seksualny związany z odgrywaniem sceny zgwałcenia).

Podstawową cechą zgwałcenia jest sprzeciw lub zgoda wyrażona przez błędne zrozumienie intencji. Jest to związane z oporem, który stawia ofiara w przypadku napaści sprawcy. Gwałciciel stosuje przemoc lub groźbę w celu wyegzekwowania zbliżenia. W przypadku gdy ofiara zostanie zgwałcona w wyniku podstępu (np. spożycie pigułki gwałtu rozpuszczonej w drinku na imprezie) polski kodeks karny przewiduje taki sam rodzaj kary mimo braku przemocy lub groźby. Dzieje się tak, ponieważ sprawca działa celem pokonania oporu pokrzywdzonej osoby.

Czym jest opór ofiary w stosunku do gwałciciela?

Opór nie musi być szczególny lub intensywny. Oporem nie jest jedynie fizyczne przeciwstawienie się sprawcy. Tak nazywamy wszelkie uzewnętrznione i dostrzegalne dla sprawcy formy odmowy zgody na takie działanie gwałciciela. Ofiara w zależności od okoliczności, cech, charakteru i stanu, w jakim się znajduje może wyrażać swój opór w formie szeptu, płaczu, zwykłych wypowiedzi, szarpania, czy też prosząc o pomoc. Do gwałtu dochodzi zatem w przypadku braku zgody osoby pokrzywdzonej przy jednoczesnym stosowaniu przemocy, groźby lub podstępu przez sprawcę.

Nie można i na pewno nie należy w żadnym wypadku wykluczyć jednak sytuacji, w których ofiara jest tak sparaliżowana strachem, że nie jest w stanie werbalnie i fizycznie przekazać swojego braku zgody. Taka sama sytuacja dotyczy osób, które nie spodziewały się przestępnego działania i szok uniemożliwił im prawidłową reakcję (np. zgwałcenie z zaskoczenia, podczas spotkania z wieloletnim przyjacielem). Z tego powodu w świetle polskiego prawa istnieje instytucja domniemania braku zgody. Pozwala ona organom ścigania po zbadaniu sprawy ustalić okoliczności, w których doszło do współżycia lub innej czynności seksualnej.

Ważne, przy badaniu, które ma stwierdzić przestępstwo zgwałcenia, jest ustalenie zaistnienia braku zgody w chwili czynu. Nie jest zgwałceniem zbliżenie fizyczne, gdy pojawiła się zgoda, która po czasie (np. po kilku dniach) została zmieniona. Nie ma znaczenia, że refleksja wynikła z racjonalnej i uzasadnionej oceny zdarzenia.

Obrona przed zgwałceniem a skrzywdzenie gwałciciela

Ofiara, broniąc się przed gwałcicielem, działa w ramach obrony koniecznej. W tym wypadku nie jest ona ograniczona jedynie do reakcji obronnych (np. podczas próby pozbawienia jej przez sprawcę części garderoby). Osoba pokrzywdzona może działać w ramach wspomnianej instytucji do samego końca zgwałcenia. Jest to równoznaczne z tym, że może bronić się także podczas trwania stosunku lub innej czynności seksualnej. Do tego celu może także wykorzystać chwilowe przerwanie działania przez sprawcę. Podsumowując, obrona przed zgwałceniem trwa do czasu definitywnego ustania zagrożenia (nie tylko do końca przestępstwa zgwałcenia).

Kiedy wstępna zgoda na zbliżenie fizyczne może zamienić się w zgwałcenie?

W praktyce może wystąpić sytuacja wspólnej zgody na współżycie lub podjęcie innej czynności seksualnej, która zamieni się w zgwałcenie. Dzieje się tak w momencie, kiedy jedna ze stron zaczyna wymuszać na drugiej wykonanie czynności dla niej niedopuszczalnej. Przykładem może być zgoda na stosunek z jednoczesnym brakiem zgody na używanie w nim agresywnych zachowań, takich jak bicie lub podduszanie. Sprawca, nie szanując woli drugiej osoby, dopuszcza się przestępstwa zgwałcenia, przekraczając ustalone granice. Ochrona wolności człowieka zawarta w art. 197 wskazuje, że każdy człowiek ma prawo decydowania o miejscu, czasie i warunkach odbywanej czynności seksualnej.

Czy brak zapłaty osobie prostytuującej się jest zgwałceniem?

Jeżeli nastąpiła zgoda po obu stronach, nie można mówić o przestępstwie zgwałcenia w momencie, kiedy klient odmawia zapłaty za stosunek. W tym wypadku osoba pokrzywdzona musi domagać się swoich praw zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Oczywiście tylko w momencie, kiedy pomiędzy klientem i usługodawcą została podpisana umowa na wykonanie wspomnianej usługi. W innych aspektach zasięg prawny się kończy. W teorii i według art. 197 KK osoba prostytuująca się ma jednak takie samo prawo do decyzji z kim, gdzie i kiedy wykonuje swój zawód.

Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

art. 354 § 1 – ustawa Kodeks cywilny

Sposoby realizacji zgwałcenia – przemoc

Przemocą nazywa się każde oddziaływanie na ofiarę lub jej otoczenie za pomocą środków fizycznych. Ich celem jest uniemożliwienie oporu (np. dokonując związania, obezwładniając ciosem) i jego przełamanie (np. brutalne pobicie). Celem jest zaś wywarcie wpływu na pokrzywdzoną osobę i podporządkowanie jej swojej woli.

Sama przemoc nie musi dotykać bezpośrednio człowieka, który stał się celem napaści. Wystarczy zamiar, w jakim jej użyto (np. wymuszenie odbycia stosunku płciowego poprzez torturowanie członka rodziny ofiary). Jest to uzasadnione tym, że w prawie wystarczy wykazanie związku przyczynowego pomiędzy środkami przymusu zastosowanymi przez sprawcę a uzewnętrznioną wolą pokrzywdzonego. Przemocą nie musi być zachowanie, które stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia.

Do przemocy zaliczamy również tzw. gwałt pośredni. By w pełni wyjaśnić to pojęcie, można posłużyć się przykładem podobnym do tego przytaczanego przez stowarzyszenie Niebieskiej Linii:

Pokrzywdzona dowiaduje się, iż jej brat potrzebuje natychmiastowej pomocy. Śpieszy na ratunek i dociera do drzwi jego pokoju. Szarpie za klamkę, okazuje się że pomieszczenie jest zamknięte. Za kobietą pojawia się jej były chłopak, który oświadcza, że otworzy drzwi tylko i wyłącznie kiedy zrozpaczona siostra zdecyduje się mu podporządkować i poddać czynowi nierządnemu. Kobieta, choć wyraża zgodę, to należy uznać, że została zgwałcona.

Podsumowując, przemoc może być skierowana zarówno bezpośrednio w stosunku do ofiary, jak również względem osoby trzeciej, która pozostaje w takim stosunku z ofiarą, że wyrządzona jej krzywda oddziałuje również na nią. Do tej drugiej kategorii należy w szczególności zaliczyć osoby bliskie, ale również zwierzęta mające związek emocjonalny z osobą pokrzywdzoną.

Sposoby realizacji zgwałcenia – groźba bezprawna

Kolejnym ze środków wykorzystywanych do zgwałcenia jest groźba bezprawna. Jej określenie znajduje się w kodeksie karnym.

Groźbą bezprawną jest zarówno groźba, o której mowa w art. 190, jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej; nie stanowi groźby zapowiedź spowodowania postępowania karnego, jeżeli ma ona jedynie na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem.

art. 115 § 12 – ustawa Kodeks karny

Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

art. 190 § 1 – ustawa Kodeks karny

Podsumowując, groźba karalna polega na grożeniu innej osobie, że popełni się przestępstwo na jej szkodę albo na szkodę osoby najbliższej. Przykładem groźby karalnej towarzyszącej przestępstwu zgwałcenia może być szantaż ofiary, w którym sprawca grozi jej ujawnieniem kompromitujących faktów z życia, jeżeli ta nie podda się czynowi nierządnemu.

Groźba stanowi jedynie zapowiedź działania w przypadku nieuzyskania spodziewanej gratyfikacji seksualnej. Można ją wyrazić w formie słownej, pisemnej, poprzez gesty, jak i każdy inny sposób. Jedynym warunkiem jest fakt, że przekaz musi być zrozumiały dla ofiary.

Sposoby realizacji zgwałcenia – podstęp

Podstęp polega na oszustwie lub zmyleniu ofiary. Brak pełnej świadomości podczas udzielania zgody na obcowanie płciowe wyklucza dobrowolność decyzyjną. Sprawca przestępstwa zgwałcenia, który zamierza użyć podstępu jako formy realizacji swojego czynu, musi wprowadzić swoją ofiarę błąd. Podstępu często używają gwałciciele o skłonnościach pedofilskich, kiedy tłumaczą dzieciom, że stosunek seksualny lub inna czynność podobna jest czymś naturalnym i normalnym. Podstępnym działaniem jest tłumaczenie takiej ofierze, że będzie to dla niej dobre i w przyszłości wyrazi ona wdzięczność za działanie sprawcy. Wprowadzenie w błąd oznacza, że gwałciciel, używając podstępnych zabiegów, doprowadza inną osobę do wyobrażenia rozbieżnego z rzeczywistym stanem rzeczy.

Gwałciciel może tylko w jeden sposób spowodować wystąpienie błędnej decyzji u ofiary. Musi on użyć podstępu. W innym wypadku, działając, naruszy sprawność motywacyjną osoby pokrzywdzonej, co będzie już uznawane za przymus (groźba bezprawna lub przemoc).

Podstępem jest również doprowadzenie ofiary do stanu, w którym nie ma możliwości wyrażenia swojej woli w jakikolwiek sposób. Klasycznym przykładem jest zastosowanie pigułki gwałtu, która wywołuje odurzenie i bezwład u ofiary. W tym stanie nie może ona podjąć decyzji i wyrazić swojej woli.

Podsumowując, podstępem nazywamy takie zachowanie, które zmierza do:

• spowodowania wyrażenia zgody, która bez zastosowania podstępu nie zaistniałaby (podjęcie decyzji z własnej woli lecz pod wpływem wprowadzenia w błąd);
• uniemożliwienie wyrażenia sprzeciwu (brak sprzeciwu przez uniemożliwienie jego ekspresji).

Nie ma obowiązku prawnego, by ofiara zachowywała ponadprzeciętną ostrożność. Nie można winić także ofiary, która mogła z łatwością wykryć podstęp. Kodeks karny dąży do piętnowania sprawcy, nie oceny zachowania ofiary. Gwałciciel tłumaczący swoje zachowanie prowokacją ze strony ofiary, zasługuje na takie samo potępienie jak każdy inny.

Czynności seksualne w gwałcie – obcowanie płciowe

Obcowaniem płciowym nazywa się czynności seksualne, w którym warunkiem koniecznym jest zaangażowanie narządów płciowych przynajmniej jednej osoby (sprawcy lub ofiary). Nie musi dojść do penetracji w rozumieniu klasycznej czynności seksualnej.

Wystarczy, by sprawca wymusił działanie osoby pokrzywdzonej w stosunku do jego narządów płciowych celem zaspokojenia seksualnego. Gwałciciel dopuszcza się przestępstwa związanego z obcowaniem płciowym także w przypadku, gdy sam podejmuje czynności seksualne związane jedynie z narządami rozrodczymi ofiary. Obcowanie płciowe występuje jedynie w relacji pomiędzy dwoma osobami. Nie ma mowy o obcowaniu płciowym z samym sobą lub z inną rzeczą.

Czynności seksualne w gwałcie – inne czynności seksualne

Są to zachowania inne niż obcowanie płciowe i jednocześnie nawiązujące do życia płciowego człowieka. Może to być m.in. kontakt cielesny sprawcy z ofiarą. Wystarczy, żeby miał charakter seksualny (np. nawiązujące do stosunku płciowego ocieranie się o drugą osobę w komunikacji miejskiej). Chodzi również o dotykanie narządów płciowych (w przypadku kobiety-ofiary mowa również o dotykaniu jej piersi przez sprawcę), choćby przez bieliznę lub odzież. Do innych czynności seksualnych występujących przy zgwałceniu należą również niechciane i nieakceptowane przez osobę pokrzywdzoną pieszczoty i pocałunki.

Inne czynności seksualne związane są z szeroko pojętym życiem płciowym człowieka polegają na kontakcie fizycznym sprawcy z osobą pokrzywdzoną. Mogą też polegać na fizycznym zaangażowaniu pokrzywdzonego w działania mające stricte charakter seksualny.

Czy zgwałcenie można argumentować jako działanie „pod wpływem”?

Wprowadzenie się w stan nietrzeźwości lub odurzenia narkotykowego, które w pewien sposób ogranicza lub wyłącza poczytalność sprawcy, w żaden sposób nie zwalnia z odpowiedzialności karnej za zgwałcenie.

Kwalifikowane typy zgwałcenia – zgwałcenie zbiorowe

Gdy dwie lub więcej osób dopuszcza się przestępstwa zgwałcenia na ofierze to mowa o tzw. zgwałceniu zbiorowym. Takie zachowanie w świetle prawa charakteryzuje się szczególną szkodliwością z kilku bardzo ważnych powodów. Tego typu działanie ogranicza możliwość obrony osoby pokrzywdzonej do minimum. Jednocześnie osoba pokrzywdzona zostaje sprowadzona do roli przedmiotu.

Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wspólnie z inną osobą (…) podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

art. 197 § 3 pkt 1 – ustawa Kodeks karny

Kwalifikowane typy zgwałcenia – zgwałcenie małoletniego poniżej lat 15

(…) gwałt na dziecku jest nie do przyjęcia w naszej kulturze. A jednak ciągle się zdarza i to na tyle często, że trzeba ten problem w końcu dostrzec. Ważne jest też to, że wzorzec zachowania, w tym przypadku dewiacja, jest przenoszony na następne pokolenie.

Andrzej Pieczyński

W rozumieniu kodeksu karnego pojęcie „dopuszcza się” jest równoznaczne z „doprowadził do”. Chodzi o napiętnowanie przestępców, którzy nie popełnili czynu zabronionego własnoręcznie (np. przyzwolenie ojca na zgwałcenie córki przez jego znajomego). Sprawca zgwałcenia z typu kwalifikowanego otrzyma karę, również za to, że doprowadził do obcowania dwojga małoletnich poniżej 15 roku życia.

Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wobec małoletniego poniżej lat 15 (…) podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

art. 197 § 3 pkt 2 – ustawa Kodeks karny

Kwalifikowane typy zgwałcenia – zgwałcenie kazirodcze

Kto dopuszcza się obcowania płciowego w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

art. 201 – ustawa Kodeks karny

Sam fakt kazirodztwa, czyli obcowania płciowego z bliskim członkiem rodziny, jest zakazany przez prawo. Nie ma znaczenia, czy druga strona wyraża zgodę. Kiedy jednak sprawca dopuści się przestępstwa zgwałcenia podlega pod typ kwalifikowany artykułu 197 kodeksu karnego.

Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry,poniżej lat 15 (…) podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

art. 197 § 3 pkt 3 – ustawa Kodeks karny

Sam fakt kazirodztwa pozwala zatem na zasądzenie sprawcy kary pozbawienia wolności do lat 5. Gdy jednak dojdzie do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej skierowanej w stronę osoby bliskiej, przy jednoczesnym jej sprzeciwie, kara pozbawienia wolności nie może być niższa niż 3 lata.

Kwalifikowane typy zgwałcenia – zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem

Pojęcie okrucieństwa jest pojęciem szerokim i może podlegać stopniowaniu. W kodeksie karnym oznacza sposób postępowania związanego z bezlitosnym, srogim i okrutnym działaniem. Samo okrucieństwo wiąże się nierozłącznie ze znęcaniem się i stosowaniem tortur zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Zadaniem sprawcy, działającego ze szczególnym okrucieństwem, jest wzbudzenie u ofiary poczucia strachu, udręczenia i poniżenia. Celem ma być pełne upokorzenie i upodlenie istoty ludzkiej. Ofiara w rękach sprawcy staje się nie osobą, ale przedmiotem realizacji własnych pragnień.

W przypadku zgwałcenia okrucieństwo pojawia się na każdym etapie. Do szczególnego okrucieństwa dochodzi zaś w momencie, kiedy przestępstwo nabiera jeszcze bardziej przerażający charakter niż ustawa mogła przewidzieć, opisując dany czyn karalny. Chodzi m.in. o zwiększoną intensywność przemocy lub jej długotrwałość. Gdy gwałciciel mógł zrealizować swój cel bez wykorzystania zbyt nadmiernych środków w stosunku do oporu stawianego przez ofiarę, a mimo to postanowił działać brutalnie, mamy do czynienia ze zgwałceniem o charakterze szczególnie okrutnym.

Zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem niesie za sobą o wiele bardziej traumatyczne doświadczenia dla ofiary. Wiąże się to z otrzymaniem przez osobę pokrzywdzoną znacznych dolegliwości fizycznych i moralnych. Te z kolei mogą doprowadzić do poważnych obrażeń ciała, kalectwa, a nawet śmierci. Sąd, orzekając o szczególnym okrucieństwie, bierze także pod uwagę rażące poniżenie osoby zgwałconej, jej wiek, stan zdrowia, jak również inne istotne właściwości.

Zgwałcenie szczególnie okrutne – przykłady

W przypadku zgwałcenia zbiorowego, lub podczas zgwałcenia we współsprawstwie, wystarczy, że jedna osoba dopuści się działania ze szczególnym okrucieństwem. Wtedy można to przestępstwo przypisać pozostałym sprawcom.

W przypadku popełnienia przestępstwa zgwałcenia osoby starszej, niedołężnej, chorej psychicznie lub nieletniej sąd skłania się ku orzeczeniu działania ze szczególnym okrucieństwem. To samo dotyczy sytuacji, w których ofiarą jest kobieta w ciąży.

Przy ocenie, czy zgwałcenie popełniono ze szczególnym okrucieństwem, mają znaczenie również okoliczności. Sprawca, dokonując zgwałcenia ofiary na oczach osoby jej bliskiej (np. męża), także kwalifikuje się pod ten przepis.

Jeżeli sprawca czynu (…) działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

art. 197 § 4 – ustawa Kodeks karny

Źródło:

• ustawa Kodeks karny
• ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy
• niebieskalinia.org