Czym jest znak towarowy gwarancyjny?
Znak towarowy gwarancyjny – cóż to właściwie jest? Ustawa podpowie Ci, że pozwala on rozpoznać towary certyfikowane przez uprawniony podmiot. Chodzi o przedsiębiorcę lub pewną ich grupę, którzy, oprócz zwykłego znaku towarowego, umieszczają na swoich produktach dodatkowe oznaczenie odróżniające wskazujące na materiał, sposób produkcji, jakość lub inną właściwość sprawiającą, że ów produkt będzie się wyróżniać na tle konkurencji. Znak towarowy gwarancyjny może składać się również z elementów mogących służyć w obrocie handlowym do wskazania pochodzenia geograficznego towarów.
Na wstępie warto posłużyć się przykładem, dzięki któremu wszystko stanie się bardziej jasne. Przypuśćmy, że w niedługim czasie planujesz zbudować swój własny dom. Oczywiście trzeba zacząć się rozglądać za materiałami. W najbliższym czasie będziesz musiał(a) zdecydować się na wybór… niech będzie – cegły. Przechodzisz do działania. Przeglądając dostępne materiały, natrafiasz na jeden, który od razu przykuł Twoją uwagę. Zerkasz bliżej i widzisz takie oto oznaczenie:
W internecie znalazłeś(aś) informację, że właścicielami tego znaku są przedsiębiorcy należący do Krajowego Zrzeszenia Producentów Materiałów Budowlanych z Zaklikowa. Produkty, który wychodzą z ich zakładów charakteryzują się korzystną ceną i wysoką jakością. Co ważne, często pochodzą z małych rodzinnych (i polskich!) firm, nie zaś z dużych instytucji. Dla Ciebie jest to bardzo ważne, dlatego decydujesz się na ten produkt. Dla innych wybór mógłby być zgoła inny. Tak właśnie działa znak towarowy gwarancyjny.
Żeby prawniczym aspektom stało się zadość – powyższe oznaczenie odróżniające znajdziesz w rejestrze Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej, pod nr 276591(numer prawa wyłącznego). Znak ten chroniony jest w klasie towarowej nr 19, jak również w czterech klasach usługowych (nr 35, nr 37, nr 40, nr 42) Klasyfikacji Nicejskiej.
Znak towarowy gwarancyjny – kto może uzyskać na niego prawo ochronne?
Zgodnie z art. 136² ustawy Prawo własności przemysłowej prawo ochronne na znak towarowy gwarancyjny może otrzymać:
- osoba fizyczna,
- osoba prawna (w tym instytucje, organy i podmioty prawa publicznego),
która nie prowadzi działalności gospodarczej obejmującej dostarczanie towarów tego samego rodzaju co towary certyfikowane.
Ten sam przepis podkreśla także, że wszelkie zasady używania znaku towarowego gwarancyjnego określa regulamin używania znaku. Zgodnie z tym mogą go używać wyłącznie podmioty spełniające kryteria, które ustalono w powyższym regulaminie przyjętym przez uprawniony podmiot. Właściciel znaku ma prawo kontrolować sposób i jakość wytwarzania produktów oznaczonych tym znakiem. Nie może on jednak, bez ważnych powodów, odmówić prawa używania znaku przedsiębiorcom, którzy spełniają wyznaczone przez niego kryteria.
Znak towarowy gwarancyjny – co „gwarantuje” konsumentom?
Opisywane w tymże artykule oznaczenie odróżniające ma przede wszystkim jedno zadanie. Obecność oznaczenia na danym produkcie musi się wiązać z konkretnymi właściwościami. Ich standard należy określić w regulaminie, który jasno i precyzyjnie wskazuje m.in. na:
- osoby uprawnione do używania znaku,
- warunki używania znaku,
- właściwości, które mają być poświadczane znakiem,
- sposób:
- badania tych właściwości,
- nadzorowania używania znaku,
- skutki naruszenia postanowień regulaminu.
Znak towarowy gwarancyjny a pochodzenie geograficzne produktu
„Zwykły” znak towarowy nie ma możliwości pozytywnej rejestracji, jeżeli zawiera wyłącznie elementy wskazujące na pochodzenie geograficzne towarów. Przy znaku towarowym gwarancyjnym nie ma takich ograniczeń. Dobrym przykładem jest oczywiście wspomniana wyżej POLSKA CEGŁA. Wystarczy, że geograficzne pochodzenie jest zgodne z rzeczywistością. Co istotne, właściciel takiego prawa nie może zabronić osobom trzecim na używanie oznaczeń zawierających te same elementy geograficzne (np. polska flaga). Oczywiście, wspomniana osoba trzecia musi używać swojego znaku zgodnie z uczciwymi praktykami rynkowymi, określonymi zarówno w przemyśle, jak i handlu.
Unieważnienie znaku towarowego gwarancyjnego – kiedy następuje?
Zgodnie z art. 136³ wspomnianej wyżej ustawy, znaki towarowe gwarancyjne można unieważnić, jeżeli:
- regulamin używania znaku jest sprzeczny z porządkiem publicznym lub z dobrymi obyczajami,
- istnieje ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do charakteru lub znaczenia znaku (w szczególności chodzi o sytuację, gdy znak może być uznany za oznaczenie inne niż znak towarowy gwarancyjny).
Pamiętaj jednak, że w obu przypadkach znaki nie będą unieważnione, jeżeli uprawniony podmiot dokona odpowiednich zmian w regulaminie.
Wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy gwarancyjny – kiedy następuje?
Prawo ochronne na znak towarowy gwarancyjny wygaśnie w przypadkach właściwym wszystkim znakom towarowym. Miej na uwadze, że chodzi przede wszystkim o sytuację, kiedy zarejestrowany znak towarowy nie jest wcale używany. Ponadto opisywane tutaj oznaczenie odróżniające straci ochronę w przypadku:
- niepodjęcia przez uprawnionego działań w celu uniemożliwienia używania znaku towarowego gwarancyjnego w sposób, który jest niezgodny z warunkami używania określonymi w regulaminie,
- używania znaku towarowego gwarancyjnego przez uprawniony podmiot w sposób powodujący ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do charakteru lub znaczenia znaku (taka sama przesłanka jak w przypadku unieważnienia)
- zmiany regulaminu używania znaku towarowego gwarancyjnego, w wyniku której regulamin nie spełnia wymagań wymienionych w odpowiednich przepisach ustawy.
Jedynym wyjątkiem od ostatniej przesłanki jest sytuacja, w której uprawniony przed wydaniem decyzji w sprawie wygaśnięcia prawa ochronnego dokona w regulaminie niezbędnych zmian pozwalających na usunięcie tych uchybień.
Znak towarowy gwarancyjny – podsumowanie
Ustawodawca, tworząc przepisy traktujące o znaku towarowym gwarancyjnym, chciał przede wszystkim zmotywować właścicieli tychże oznaczeń do sprawowania kontroli nad warunkami i sposobem ich używania. Z tego powodu zaniedbywanie tych obowiązków grozi wygaśnięciem prawa ochronnego, lub – co gorsza – jego utratą. Przepisy ustawy mają także chronić konsumentów. Dzięki temu ci mogą mieć pewność, że spotykane na rynku znaki towarowe gwarancyjne są używane zgodnie z regulaminem.