Krzywoprzysięstwo – kłamstwo, które może kosztować 8 lat życia

Czy nie wiesz, że kobieta zakochana gotowa jest popełnić nawet krzywoprzysięstwo, kiedy chodzi o jej miłość? – Z dala od zgiełku, Thomas Hardy. Zgodnie z kodeksem karnym, zakochana kobieta może podlegać karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. No, chyba że jest osobą najbliższą. Czym jest składanie fałszywych zeznań? Co grozi za popełnienie tego przestępstwa?

Czym jest krzywoprzysięstwo?

Krzywoprzysięstwem nazywamy przestępstwa, które polegają na zeznawaniu nieprawdy lub jej zatajaniu w momencie, gdy ma ona posłużyć za dowód w postępowaniu sądowym lub też innym postępowaniu prowadzonym zgodnie z ustawą. Krzywoprzysięstwo nie jest synonimem pospolitego kłamstwa i może wystąpić jedynie przeciwko wymiarowi sprawiedliwości.

Z prawnego punktu widzenia nie jest to jednak poważna zbrodnia, a jedynie występek. Występek ten jednakże może spowodować poważne konsekwencje. Do 2015 roku najdotkliwszą karą było pozbawienie wolności do 3 lat. W aktualnym systemie prawnym obowiązuje o wiele bardziej dotkliwa reprymenda.

Art. 233 § 1 KK Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Krzywoprzysięstwo – kiedy łagodniejsza kara?

W sytuacji, kiedy sam zainteresowany składa fałszywe zeznania, ponieważ chce uniknąć odpowiedzialności za swój czyn lub robi to dla korzyści osoby najbliższej, również podlega karze. Będzie to jednak kara znacznie łagodniejsza.  Mieści się ona w granicach od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Art. 233 § 1a KK „Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”

Sąd może również zdecydować się na skorzystanie z instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary. Ma on również możliwość całkowicie odstąpić od jej wymierzenia. Oba przypadki mogą wystąpić jedynie podczas dwóch sytuacji:

• fałszywe zeznanie zostało złożone w stosunku do okoliczności, które nie mają najmniejszego wpływu na rozstrzygnięcie sprawy;
• „kłamca” zdecyduje się sprostować swoje zeznania do czasu (nawet nieprawomocnego) rozstrzygnięcia sprawy.

Musisz znać swoje prawa, żeby odpowiadać za krzywoprzysięstwo

Żeby oskarżyć kogoś o popełnienie przestępstwa krzywoprzysięstwa, powinien zostać spełniony bardzo istotny warunek. Mianowicie, osoba zeznająca musi otrzymać informacje na temat odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. W ramach zastępstwa ww. czynności zainteresowany może złożyć przyrzeczenie względem przyjmującego zeznanie.

W praktyce wygląda to tak, że osoba przyjmująca zeznanie wyjaśnia składającemu, że mówienie nieprawdy jest przestępstwem i grozi za nie kara. Może być również tak, że zamiast słów pojawi się kartka, na której wypisane są wszelkie prawa i obowiązki. Podpis będzie potwierdzeniem odczytania tejże kartki.

Ważne: Kto nie został poinformowany o konsekwencjach prawnych za krzywoprzysięstwo, nie może zostać ukarany.

Art. 233 § 2 KK  Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.

Zgodnie z Kodeksem karnym, za składanie fałszywych zeznań nie może zostać ukarana osoba, która nie została stosownie poinformowana o prawie do odmowy zeznań lub prawie do odmowy odpowiedzi na zadawane pytania. W celu spełnienia się powyższej przesłanki należy wziąć pod uwagę, że sprawa dotyczy tylko tych zeznań, które obciążałyby składającego lub jego najbliższych w momencie powiedzenia prawdy.

Art. 233 § 3 KK  Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.

Profesjonalista otrzyma wyższą karę

Osoba pełniąca funkcje biegłego, rzeczoznawcy lub tłumacza ma za zadanie przedstawić odpowiednio profesjonalną opinię, ekspertyzę albo tłumaczenie przed sądem. W sytuacji, kiedy takowa, mając służyć za dowód, okaże się fałszywa, jej twórca będzie podlegać karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 233 § 4 KK  Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Wyjątkiem są sytuacje, w których profesjonalista dopuścił się ww. czynu nieświadomie. Chodzi o ekspertyzy, opinie lub tłumaczenia, które mogą narazić na istotną szkodę interes publiczny. Taka działalność jest karana w granicach pozbawienia wolności do 3 lat.

Art. 233 § 4a KK  Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Ważne: W ww. wypadku może mieć również zastosowanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Po co kłamać, jeśli można milczeć?

Kodeks postępowania cywilnego został skonstruowany w sposób, który pozwala najbliższym członkom rodziny, jak również samemu zainteresowanemu, zrezygnować ze składania zeznań. W takich sytuacjach lepiej skorzystać z odmowy mówienia, niż mówić nieprawdę.