Kworum – „tylu nas wystarczy”
Panie Senatorze! Wóz Antoniusza uległ uszkodzeniu i nie przybędzie na głosowanie – rzekł roztrzęsiony Publiusz. Starszy mężczyzna był jednak spokojny. Wiedział, że ma za sobą ludzi, których obecność wystarczy („quorum praesentia sufficit”), by mogli przegłosować ustawę… Pojęcie kworum (z łac. quorum) przetrwało do dziś. Czym ono jest? Jak wygląda jej zastosowanie w praktyce?
Kworum – co to jest?
Kworum oznacza pewną liczbę osób, których obecność jest wymagana w celu uzyskania pozytywnego wyniku prowadzonych obrad lub stwierdzenia ważności głosowania. Pojęcie quorum nie jest zarezerwowane jedynie dla Sejmu i Senatu, chociaż jest ono w tych dwóch instytucjach najbardziej rozchwytywane. Głosowanie, w którym wymagana jest pewna określona ilość głosujących w celu stwierdzenia jego ważności występuje w wielu różnych instytucjach, stowarzyszeniach, związkach, zarządach itp.
Przykład: Przedsiębiorstwo zamierza sprzedać swoje udziały. Zarząd decyduje się na organizacje głosowania, które przesądzi o przyszłości firmy. By doszło ono do skutku i zostało zaakceptowane (lub odrzucone) wymagane jest, by wzięło w nim udział przynajmniej 8 z 10 udziałowców.
Ile osób może reprezentować całość?
Kworum najczęściej interpretuje się jako połowę członków konkretnego organu kolegialnego. Jest to powszechnie przyjęta liczba, która jest wymagana, by prowadzone obrady lub głosowania uzyskały ważność.
Art. 13 ust. 1 Ustawy o samorządzie powiatowym Uchwały rady i zarządu powiatu zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady (zarządu), w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.
Nie jest to jednak reguła. Jeśli poruszane są sprawy wielkiej wagi, pożądane jest, by kworum stało się bardziej rygorystyczne.
Art. 98 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie kadencji Senatu. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.
W przypadku zdecydowania się Posłów na zmianę Konstytucji RP, ustawa zasadnicza jest jeszcze bardziej konkretna i wskazuje na liczbę odpowiadającą połowie ustawowej liczby posłów – 230.
Art. 235 ust. 4 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
Wystarczy sama obecność
Naczelny Sąd Administracyjny we Wrocławiu w 1990 roku wydał orzeczenie, w którym stwierdził, że przy spełnieniu kworum najbardziej liczy się realna obecność zainteresowanych podczas głosowania. Kworum nie jest więc tożsame z liczbą podpisów na liście obecności.
Wymagany przepisem prawa warunek quorum będzie dotrzymany w razie faktycznej obecności, a nie wynikającej jedynie z liczby podpisów złożonych wcześniej na liście obecności odpowiedniej liczby członków ciała kolegialnego na sali obrad. Warunek zachowania quorum należy odnosić nie do wszystkich faz procedury wyborczej, lecz przede wszystkim do samego aktu wyboru/tajnego głosowania. W przypadkach budzących wątpliwości rzeczą osoby prowadzącej obrady jest sprawdzenie quorum bezpośrednio przed tajnym głosowaniem – SA/Wr 849/90
NSA był zdania, że głosujący (w tamtym przypadku był to radny) nie ma obowiązku oddawania głosu przy jednoczesnym dopełnieniu obowiązku bycia obecnym. Z tego względu liczba oddanych głosów może być niższa od wymaganego kworum.
Akty prawne związane z pojęciem – kworum:
Ustawa Zasadnicza z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej;
