Projekt nowelizacji prawa oświatowego, a w nim o odpowiedzialności karnej dyrektorów szkół

Do opiniowania i konsultacji publicznych skierowany został projekt nowelizacji ustaw prawo oświatowe, o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 i o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zawiera on również regulacje dotyczące odpowiedzialności karnej dyrektorów szkół.  Jak wynika z informacji opublikowanych na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL), wnioskodawcą jest minister-członek Rady Ministrów Michał Wójcik.

Odpowiedzialność karna dyrektorów szkół

Projekt nowelizacji prawa oświatowego przewiduje odpowiedzialność karną dyrektorów szkół za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków w zakresie opieki lub nadzoru nad małoletnimi. Zdaniem twórców projektu wprowadzenie takich regulacji jest konieczne. Dzięki temu zostanie bowiem zlikwidowana luka prawna w przepisach powodująca bezkarność osób, które kierują placówką. Często osoby odpowiadające za opiekę nad dziećmi nie realizują w sposób właściwy swoich obowiązków, jednocześnie działając na szkodę małoletnich.

Ochrona małoletnich 

Zmiany mają na celu zapobieganie zdarzającym się nieprawidłowościom. W uzasadnieniu projektu wskazano przykład niepublicznego punktu przedszkolnego prowadzonego w miejscowości pod Łodzią. Miało tutaj dochodzić do wielokrotnego krzywdzenia dzieci przez małoletniego, który podstępem doprowadzać miał wychowanków do poddawania się czynnościom seksualnym. W sprawie tej prokuratura umorzyła postępowanie prowadzone w stosunku do osoby kierującej punktem przedszkolnym. Decyzję uzasadniano tym, że osoba ta nie jest funkcjonariuszem publicznym. Nie może w takim razie podlegać odpowiedzialności karnej za niedopełnienie obowiązków, a tym samym działanie na szkodę interesu małoletniego.

Przeczytaj również: Czy sąd cywilny może wysłuchać wniosków małoletniego?

Przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków 

Nowelizacja ma wprowadzić dwa typy czynu zabronionego. Typ podstawowy ma polegać na działaniu (przekroczenie uprawnień), jak i zaniechaniu (niedopełnienie obowiązków). Sprawca czynu zabronionego będzie podlegał karze pozbawienia wolności do lat 3. Z kolei typ kwalifikowany ma dotyczyć sytuacji, gdy następstwem przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków w zakresie opieki lub nadzoru nad małoletnim będzie śmierć małoletniego, ciężki uszczerbek na jego zdrowiu lub doprowadzenie małoletniego do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności. Wówczas sprawcy grozić za to będzie od 3 miesięcy do lat 5 kary pozbawienia wolności.

Przeczytaj również: Projekt nowej ustawy o nieletnich

Kto będzie odpowiedzialny?

Zgodnie z projektem odpowiedzialności karnej podlegać mają osoby kierujące m.in. przedszkolem, szkołą podstawową i ponadpodstawową czy żłobkiem. Według projektodawców obecne rozwiązania prawne nie regulują kwestii odpowiedzialności karnej osób kierujących jednostkami objętymi systemem oświaty, żłobkami, klubami dziecięcymi oraz jednostkami instytucjonalnej pieczy zastępczej i placówkami wsparcia dziennego – za czyny związane z przekroczeniem uprawnień lub niedopełnieniem obowiązków w zakresie opieki i nadzoru nad małoletnimi.

Odpowiedzialność karna dyrektorów szkół – konsekwencje proponowanych zmian

W uzasadnieniu projektu można przeczytać, że działalność osoby kierującej jednostką sprawującą pieczę nad dziećmi nie jest ograniczona wyłącznie do wykonywania czynności zarządczych i administracyjnych. Wiąże się bowiem również z szeroko pojętym sprawowaniem opieki nad dziećmi.

Tymczasem Związek Nauczycieli Polskich w planowanych zmianach dostrzega zagrożenie, że dyrektorzy zdani będą na łaskę urzędników. Nowe regulacje miałyby być nastawione na zastraszenie dyrektorów, którzy nie wpisują się w ministerialną politykę. W każdej chwili nad dyrektorem wisieć będzie bowiem widmo odpowiedzialności karnej. Nauczyciele zmianę tę oceniają zatem za idącą w złym kierunku, zwłaszcza przy uwzględnieniu planów poszerzenia uprawnień kuratora oświaty. Co więcej, wraz z nowelizacją zmienia się także koncepcja nadzoru pedagogicznego. Do tej pory nie był on nastawiony jedynie na kontrolę, a kładł większy nacisk na ewaluację. Związkowcy planują rozmawiać z partiami opozycyjnymi o strategii działania.