Większe kary za wykroczenia skarbowe

Podwyżki kar za wykroczenia skarbowe zostały ujęte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Obecnie mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w maksymalnej wysokości 5.600 zł, co stanowi dwukrotność minimalnego wynagrodzenia. Po wprowadzeniu planowanych zmian kary te znacząco wzrosną. Przepisy nowelizacji przewidują bowiem możliwość nałożenia kary w wysokości nawet do pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Kara grzywny za wykroczenia skarbowe

Kara grzywny za wykroczenia skarbowe określana jest kwotowo (a nie jak za przestępstwa skarbowe – w stawkach dziennych). Może być wymierzona w granicach od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (art. 48 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 408), dalej również jako „k.k.s”).

Wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających dziesięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (art. 48 § 3 k.k.s.). W 2021 r. grzywna minimalna wynosi 280 zł, a maksymalna – 5.600 zł. Z kolei grzywna wymierzona wyrokiem nakazowym będzie mogła wynieść do 28.000 zł, tj. do dziesięciokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia. W przypadku mandatu karnego grzywna nie będzie mogła przekroczyć 5.400 zł, czyli dwukrotności minimalnego wynagrodzenia. Natomiast zgodnie z przepisami nowelizacji art. 48 § 2 k.k.s. otrzyma brzmienie mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Do tej pory mandatem karnym można było nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Nałożenie grzywny w postępowaniu mandatowym

Zgodnie z art. 137 § 1 k.k.s. w postępowaniu mandatowym, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, karę grzywny w drodze mandatu karnego nałożyć można jedynie, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości. Nie zachodzi natomiast potrzeba wymierzenia za wykroczenie skarbowe kary surowszej niż ta, która jest określona w art. 48 § 2 k.k.s. Propozycja podwyższenia górnej granicy kary grzywny orzekanej w postępowaniu mandatowym jest uzasadniana właśnie chęcią stosowania wyższej kary bez konieczności występowania do sądu z aktem oskarżenia lub z wnioskiem o wyrażenie zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Zmianie nie uległa jednak treść art. 137 § 2 k.k.s., zgodnie z którym postępowania mandatowego nie stosuje się, jeżeli:

• w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność została w całości uiszczona;
• zachodzi zbieg przepisów określony w art. 7 § 1 k.k.s. (zgodnie z którym jeżeli ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach kodeksu, przypisuje się tylko jedno przestępstwo skarbowe lub tylko jedno wykroczenie skarbowe na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów), a ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego;
• za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek przedmiotów.

Przepis ten wyłącza zatem możliwość zastosowania postępowania mandatowego m.in. wtedy, gdy w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej. Chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność została w całości uiszczona. W sytuacji, w której przesłanki prowadzenia postępowania mandatowego nie ulegają zmianie, podstawowym efektem nowelizacji będzie zatem podwyższenie wymiaru kary grzywny, która może zostać orzeczona w tym trybie. Może to zatem skłaniać do nakładania mandatów, zamiast występowania do sądu z aktem oskarżenia. Tryb mandatowy jest szybszy i prostszy, a po podwyższeniu wymiaru kary będzie pozwalał również na orzeczenie kary oczekiwanej przez organ.

Większe kary za wykroczenia skarbowe – zmiany już od maja

Mocą planowanej nowelizacji już od 1 maja 2021 r. mandatem karnym można będzie więc nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Kara grzywny za wykroczenie skarbowe będzie mogła wynieść maksymalnie 14.000 zł – to aż dwa i pół raza więcej niż obecnie. W uzasadnieniu projektu nowelizacji wskazano, że proponuje się podniesienie wysokości górnej granicy kary grzywny orzekanej w postępowaniu mandatowym. Zdaniem rządu jest to realizacja postulatów praktyki, która dostrzega konieczność objęcia tym postępowaniem szerszego zakresu czynów zabronionych kwalifikowanych jako wykroczenie skarbowe. Według projektodawców zmiana ta powinna również posłużyć odciążeniu sądów w sprawach o wykroczenia skarbowe, gdy weźmie się pod uwagę, że brak możliwości zastosowania adekwatnej do czynu sankcji przez organ mandatowy skutkuje koniecznością występowania do sądu z aktem oskarżenia lub z wnioskiem o wyrażenie zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Inne zmiany skarbowe wprowadzane nowelizacją

W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie zmian mających na celu wzmocnienie funkcji zapobiegawczej poprzez podwyższenie, za określone przestępstwa skarbowe dotyczące wyrobów akcyzowych, górnej granicy zagrożenia sankcją w postaci kary pozbawienia wolności oraz objęcie penalizacją czynów dotychczas niestanowiących przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, w zakresie obrotu wyrobami akcyzowymi wbrew przepisom ustawy o podatku akcyzowym. W zamierzeniu projektodawcy proponowane zmiany pozwolą lepiej zabezpieczyć interesy finansowe budżetu państwa. Mają stanowić bowiem istotne uzupełnienie pakietu działań prawodawczych podejmowanych na polu prawa podatkowego.