Kandydat na wójta, burmistrza lub prezydenta musi zostać zgłoszony w gminnej komisji wyborczej. Do 26 września 2018 roku każdy zainteresowany musi zakończyć wymagane formalności. 21 października odbędą się wybory samorządowe, w których ma zostać wybranych 2477 osób na ww. stanowiska.
Jak wybiera się wójta?
Zgodnie z prawem wybory na stanowisko wójta, burmistrza i prezydenta są powszechne, równe i odbywają się w tajnym głosowaniu. Kandydat wybierany jest w sposób bezpośredni przez samych głosujących. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy głosujący mając tylko jednego chętnego na ww. stanowisko nie wyrażą swojego poparcia (nie zostanie oddanych na niego więcej niż połowa ważnych głosów) decyzje podejmie rada gminy/miasta.
Kto może kandydować?
Każdy kto ma prawo głosować w wyborach na wójta/burmistrza/prezydenta może w tej samej jednostce terytorialnej wystartować jako kandydat. Istotne są dwa warunki, które dodatkowo każdy z zainteresowanych musi spełnić. Są to:
- stałe zamieszkanie na obszarze gminy;
- najpóźniej w dniu głosowania kandydat ma ukończony 25 rok życia.
Prawo do zgłoszenia chętnego na ww. stanowisko przysługuje komitetowi wyborczemu, który w danej gminie zarejestrował listy kandydatów na radnych w połowie (lub więcej) okręgów wyborczych. Na liście do konkretnego okręgu musi znajdować się min. tyle chętnych na radnych ile maksymalnie może zostać wybranych na tym konkretnym obszarze.
Przebieg wyborów i wyłanianie zwycięzcy
Państwowa Komisja Wyborcza (PKW), jak również komisarze wyborczy są odpowiedzialni za poprawne zorganizowanie wyborów. W tym celu powoływane są specjalne komisje, nad którymi nadzór sprawują ww. instytucje.
Wójtem, burmistrzem lub prezydentem zostaje ta osoba, która otrzymała więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. W sytuacji, kiedy próg nie został przekroczony przez żadnego z kandydatów odbywa się druga tura. 14 dni po pierwszym głosowaniu każdy z oddających głosy może wybrać już tylko jednego z dwóch chętnych na stanowisko. Są nimi osoby, które w poprzedniej turze otrzymały największą ilość głosów.
Wyjątki od reguły - wybory w niecodziennych sytuacjach
Może zdarzyć się tak, że w drugiej turze pierwszy kandydat otrzyma największą ilość głosów, a na drugie miejsce będzie więcej niż jeden chętny. Stać się tak może, gdy dwóch lub więcej kandydatów otrzyma taką samą liczbę głosów. W takim przypadku decyduje większa liczba obwodów głosowania, a gdy ta liczba jest także równa decyduje losowanie. Jest ono przeprowadzane przez gminną komisję wyborczą i uczestniczą w niej obaj kandydaci lub ich pełnomocnicy.
