Czy szykują się kolejne zmiany w prawie rolnym?
W ostatnim czasie Ministerstwo Rolnictwa przygotowało dwa projekty zmian ustaw: o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z dnia 19.10.1991 roku oraz o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11.04.2003 roku.
Warto zapoznać się z treścią projektów jak i z konsekwencjami, których mogą być przyczyną.
Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa – projekt zmian
Pierwszy projekt zakłada, iż w przypadku nieruchomości rolnych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa o powierzchni poniżej 0,3 ha wyłączona byłaby ogólna zasada pierwszeństwa dzierżawy lub sprzedaży. Mowa tutaj o nieruchomościach na cele związane z powiększeniem lub utworzeniem gospodarstw rodzinnych. Co do tych działek nie obowiązywałby również wymóg wyboru dzierżawcy lub nowego właściciela w drodze przetargu ograniczonego. Odnośnie samego przetargu Ministerstwo również planuje zmiany. W projekcie poszerzono katalog osób uprawnionych do startowania w przetargach ograniczonych. Dopisano rolników posiadających udziały bądź akcje w spółkach – producentów rolnych oraz osoby nieposiadające 5-letniego doświadczenia w prowadzeniu gospodarstwa rolnego bądź tyle samo trwającego okresu zamieszkania w danej gminie. Dodano także osoby nieposiadające kwalifikacji rolnych. Muszą one jednak spełnić pewien warunek. W dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przeznaczonych do sprzedaży osoby te nie mogą mieć ukończonych 40 lat.
Zmianie ma ulec również liczenie wymaganego okresu dzierżawy umożliwiającego skorzystanie z prawa pierwszeństwa nabycia nieruchomości rolnych. Długość okresu dzierżawy nie ulegnie zmianie. Nadal ma ona wynosić 3 lata. Po zmianie możliwe jednak będzie doliczenie okresu dzierżawy poprzedniego dzierżawcy. Kiedy się to stanie? By doszło do takiej sytuacji, musi nastąpić przeniesienie dzierżawy na nową osobę na podstawie cesji umowy dzierżawy.
Kształtowanie ustroju rolnego – projekt zmian
Drugi projekt, dotyczący nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, ma na celu przede wszystkim usunięcie wątpliwości w stosowaniu dotychczasowych reguł tej ustawy. Do dotychczasowych sytuacji wyłączenia zastosowania ustawy dodano: nabycie gruntów w toku postępowania upadłościowego lub egzekucyjnego. Dodano także przypadki związane ze zniesieniem współwłasności w razie rozwodu lub unieważnienia małżeństwa.
Rozszerzono również katalog osób bliskich, a więc osób wyłączonych spod reżimu ustawy. Dodano: rodzeństwo rodziców, pasierba, zięcia i synową. Po wyrażeniu zgody przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (instytucji powstałej 1 września 2017 roku z połączenia Agencji Rynku Rolnego oraz Agencji Nieruchomości Rolnych) grunty rolne będą mogły być nabyte przez uczelnie publiczne na cele dydaktyczne, przez państwowe i samorządowe osoby prawne na cele publiczne, jak również przez spółki prawa handlowego w wyniku ich podziału lub połączenia.
Zmiana ustawy ma również ułatwić składanie wniosków do Generalnego Dyrektora KOWR. Określi ona treść samego wniosku, jak też załączniki do niego. Do tej pory niedookreślone pojęcia, jak np. rękojmia należytego prowadzenia działalności rolniczej, zostaną uszczegółowione i zdefiniowane.
Nowelizacja przeniesie też na Dyrektora Generalnego KOWR (do tej pory właściwą instytucją był sąd) kompetencje co do wyrażenia zgody na zbycie lub oddanie w posiadanie nieruchomości rolnej przed upływem 10 lat od jej nabycia. Zgoda wyrażona zostanie w postaci decyzji administracyjnej.
Jeśli spółka osobowa lub kapitałowa posiada mniej niż 1 ha nieruchomości rolnych, KOWR nie będzie miał prawa pierwokupu nabycia ich akcji lub udziałów (w spółce kapitałowej) bądź też ich nieruchomości rolnych (w spółce osobowej).
Oba projekty skierowano do uzgodnień międzyresortowych. Mają być one również przedmiotem konsultacji społecznych.
