Karta parkingowa – uprawnienia osoby niepełnosprawnej w ruchu drogowym

W internetowej dyskusji pod jednym ze zdjęć dokumentujących nieprawidłowe parkowanie pojazdu wyposażonego w kartę parkingową pojawił się pogląd, że osoba niepełnosprawna ma prawo nie stosować się do przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Czy to prawda? Jeśli tak, to w jakim zakresie?

Kto otrzyma kartę parkingową?

Na drogach możemy spotkać pojazdy z włożonym za przednią szybę niebieskim dokumentem zawierającym symbol wózka inwalidzkiego. Jest to tak zwana karta parkingowa, wydawana osobom z ograniczoną sprawnością albo placówkom zajmującym się opieką, rehabilitacją i edukacją osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, umożliwia ona niepełnosprawnym kierującym niestosowanie się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, w zakresie określonym przepisami o których mowa w art. 7 ust. 2. Podobne uprawnienia przysługują również:

• kierującemu pojazdem, który przewozi osobę niepełnosprawną legitymującą się kartą parkingową,
• kierującemu pojazdem należącym do placówki, o której mowa w ust. 3a pkt 3 (placówka opisana wyżej), przewożącemu osobę mającą znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, pozostającą pod opieką takiej placówki.

Jak otrzymać kartę parkingową?

Wniosek o kartę parkingową może złożyć osoba niepełnosprawna, jej rodzic albo opiekun prawny czy kurator (w przypadku osób ubezwłasnowolnionych). Właściwy do jego rozpoznania jest powiatowy albo miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. 

Podanie składane jest na specjalnym formularzu, do pobrania ze strony https://obywatel.gov.pl/kierowcy-i-pojazdy/uzyskaj-karte-parkingowa#scenariusz-karta-dla-osoby-niepelnosprawnej. Musi być on uzupełniony o następujące załączniki:

• oryginał prawomocnego orzeczenia, które potwierdza niepełnosprawność – do wglądu,
• dowód uiszczenia opłaty w wysokości 21 zł – można zapłacić przelewem albo w kasie urzędu,
• aktualne zdjęcie osoby, dla której ma być karta,
• upoważnienie do odbioru karty – jeśli osoba niepełnosprawna chce, żeby ktoś odebrał za nią gotową kartę.

Karta powinna zostać wydana w ciągu 30 dni od dnia dostarczenia kompletnego wniosku. Dokument będzie trzeba odebrać osobiście. Jest on ważny do czasu wygaśnięcia orzeczenia o niepełnosprawności, jednak nie dłużej niż 5 lat.

Osoba niepełnosprawna może nie stosować się wyłącznie do niektórych znaków drogowych

Osoby wskazujące na uprawnienie niepełnosprawnych do działania wbrew przepisom ustawy mają więc po części rację. Nie jest jednak prawdą, że legitymujący się kartą parkingową nie musi stosować się do żadnych norm. Wyłączony jest jedynie obowiązek podporządkowania się znakom drogowym wymienionym w §33 ust. 2 rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 roku w sprawie znaków i sygnałów drogowych. Są to znaki:

• B-1 – zakaz ruchu w obu kierunkach,
• B-3 – zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych,
• B-3a – zakaz wjazdu autobusów,
• B-4 – zakaz wjazdu motocykli,
• B-10 – zakaz wjazdu motorowerów,
• B-35 – zakaz postoju (zatrzymanie trwające dłużej niż 1 minuta),
• B-37 – zakaz postoju w dni nieparzyste,
• B-38 – zakaz postoju w dniu parzyste,
• B-39 – strefa ograniczonego postoju.

Karta parkingowa nie zwalnia z obowiązku stosowania się do wszystkich innych znaków drogowych, sygnałów świetlnych oraz przepisów ogólnych. W tym zakresie warto zauważyć, że jeśli postój pojazdu nie jest zabroniony znakiem B-35 (również B-37 czy B-38), lecz mocą przepisów ustawy, osoba niepełnosprawna musi się takiemu zakazowi podporządkować. Nie może więc parkować na chodniku bez pozostawienia 1,5m jego szerokości. Nie ma też prawa do postoju w bezpośrednim sąsiedztwie przejazdu kolejowego czy w bramie, utrudniając wyjazd innym. Co więcej, karta parkingowa nie jest usprawiedliwieniem dla łamania zakazu zatrzymania się – wynikającego zarówno ze znaku, jak i z ustawy (art. 49 ust. 1 i inne Prawa o ruchu drogowym).

Warto też wspomnieć, że inni uczestnicy ruchu drogowego nie muszą traktować kierujących pojazdami wyposażonymi w kartę parkingową w specjalny sposób. Muszą jedynie pamiętać, że osoba niepełnosprawna ma prawo wjazdu i zatrzymania w miejscach niedostępnych dla ruchu kołowego. Nie można mieć więc pretensji do takiego kierowcy, że wjechał na deptak czy naruszył zakaz postoju.

Mandat za parkowanie na miejscu dla osoby niepełnosprawnej jest wysoki

Jedynym dodatkowym przywilejem dla osoby legitymującej się kartą parkingową jest możliwość postoju na miejscu oznaczonym znakiem P-24 – „miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej”. Są to tak zwane koperty (pomalowane na niebiesko) wyznaczające specjalne miejsca parkingowe. Są one szersze i dłuższe niż standardowe.

Parkowanie na nich przez osobę nieuprawnioną jest jednym z najbardziej nagannych wykroczeń. Dostrzegł to ustawodawca, który przewidział za to naruszenie prawa mandat w wysokości 500 zł (bez „widełek”), 300 zł więcej zapłaci osoba, która posługuje się kartą parkingową, mimo że nie jest do tego uprawniona (na przykład pożycza ją od osoby niepełnosprawnej wyłącznie na własne potrzeby).Drugą sankcją jest usunięcie pojazdu z takiego miejsca na koszt właściciela przez holownik, co wiąże się również z opłatą w wysokości kilkuset złotych (oraz oczywiście z koniecznością odbioru samochodu z policyjnego parkingu). Warto też pamiętać, że osoba niepełnosprawna potrzebuje często więcej przestrzeni, aby opuścić pojazd, stąd zajęcie nawet niewielkiej części takiego specjalnego miejsca przez inny pojazd stanowi istotne utrudnienie dla osoby uprawnionej.