Trudna sytuacja finansowa wobec zadłużenia alimentacyjnego
Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie umorzenia należności powstałych z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wyjaśnił, że we wniosku skarżący zwrócił się o umorzenie należności z tytułu wypłaconych na rzecz jego synów zaliczek alimentacyjnych, powołując się na trudną sytuację dochodową swej rodziny.
Organ I instancji przyjął, że podstawę prawną dla rozpatrzenia przedmiotowego wniosku stanowi art. 16 ustawy z 2005 r. Zgodnie z nim organ właściwy wierzyciela może umorzyć należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych zaliczek, a także wierzyciela z tytułu nienależnie pobranej zaliczki, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną tych osób.
W celu ustalenia aktualnej sytuacji materialnej, bytowej, zdrowotnej i życiowej wnioskodawcy, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w L. w toku postępowania dwukrotnie zwracał się do organu właściwego dłużnika alimentacyjnego (Ośrodka Pomocy Społecznej), z prośbą o nadesłanie dodatkowych wyjaśnień i przedłożenie dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku. Ponadto zwrócono się do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym o przekazanie istotnych informacji dotyczących postępowania w przedmiotowej kwestii.
W oparciu o zgromadzony w ten sposób materiał dowodowy organ I instancji ustalił, co następuje:
Strona posiada dzieci na które ma zasądzone alimenty. Niepełnoletnia córka wnioskodawcy posiadała orzeczenie stwierdzające o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Sąd Rejonowy zasądza alimenty
Wyrokiem Sądu Rejonowego od wnioskodawcy zasądzono alimenty na rzecz w kwotach po 350,00 zł miesięcznie. Z zaświadczenia Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym wynika natomiast, że egzekucja tych alimentów jest bezskuteczna. Komornik przekazał ponadto organowi informacje o stanie zaległości w sprawie egzekucyjnej. Wynika z nich, że dłużnik mieszka w domu swojej żony, nie pobiera zasiłków, ani świadczeń emerytalno-rentowych. Aktualnie nie jest „zgłoszony do ubezpieczeń”. Nie figuruje w rejestrze ewidencji gruntów i budynków jako właściciel, współwłaściciel, władający lub użytkownik wieczysty gruntów. Dłużnik nie figuruje też jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i nie uzyskał dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Z informacji uzyskanych od OPS wynika zaś, że rodzina dłużnika korzysta ze wsparcia tego Ośrodka pobierając różnego rodzaju świadczenia na dzieci. W okresie od września 2013r. do lutego 2014 r. miesięczny dochód rodziny wnioskodawcy w przeliczeniu na osobę wynosił 467,98 zł. Zaś po uwzględnieniu wydatków na dojazdy córki do szkoły (200 zł) oraz na kontrole do szpitala (również 200 zł) – 451,31 zł. Organ podkreślił jednak przy tym, iż wskazane wydatki nie zostały przez stronę w żaden sposób udokumentowane. Pomimo bowiem dwukrotnej prośby o przedstawienie odpowiednich dokumentów potwierdzających koszty utrzymania mieszkania oraz wysokości ponoszonych opłat, dłużnik nie przedłożył żadnych pokwitowań.
Wnioskodawca może podjąć zatrudnienie
Ostatecznie organ I instancji ustalił, że wnioskodawca jest osobą zdrową, zatem może podjąć zatrudnienie. Trudna sytuacja materialna, na którą powołuje się strona, jest – w ocenie organu – okolicznością dotyczącą wszystkich dłużników alimentacyjnych. Gdyż wypłata zaliczki alimentacyjnej następowała tylko wówczas, gdy dłużnik nie miał majątku, ani dochodów podlegających egzekucji. Okoliczność ta, jak też fakt przebywania żony wnioskodawcy na urlopie wychowawczym, nie wyklucza jednak możliwości podjęcia przez niego zatrudnienia. Chociażby w formie pracy dorywczej lub na część etatu.
W ocenie organu sytuację dłużnika można ocenić jako trudną, ale nie jako wyjątkową, która w sposób trwały uniemożliwiałaby mu podjęcie starań zmierzających do jej poprawy. Dłużnik ma bowiem potencjalną możliwość poprawy swojej sytuacji dochodowej, poprzez podjęcie zatrudnienia. To jednak wymaga pewnej aktywności z jego strony. Tymczasem dłużnik nie wykazuje chęci zmiany swojej sytuacji, gdyż nie jest nawet zarejestrowany w urzędzie pracy. Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy – jak ponownie podkreślił organ – nie wynika natomiast, by stan zdrowia uniemożliwiał, bądź ograniczał pozyskiwanie przez niego niezbędnych do spłaty zadłużenia środków.
Odwołanie od decyzji
W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wniósł o umorzenie należności powstałych z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych. Ewentualnie o uchylenie decyzji organu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Dodatkowo wniósł o przesłuchanie go w charakterze strony na okoliczności dotyczące jego sytuacji materialnej, dochodowej i osobistej.
W ocenie odwołującego organ I instancji wydając decyzję odmowną, nie rozpatrzył wszystkich okoliczności sprawy podniesionych we wniosku wszczynającym niniejsze postępowanie. Przede wszystkim pominął fakt, że wnioskodawcy zostało cofnięte prawo jazdy, co pozbawiło go możliwości wykonywania dotychczasowego zawodu kierowcy.
SKO utrzymało decyzję w mocy
Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.
Organ odwoławczy w całości podzielił ustalenia zawarte w decyzji pierwszoinstancyjnej, powielając treść jej uzasadnienia. Stwierdził też, że w świetle powołanych w tej decyzji przepisów oraz poczynionych ustaleń przedmiotowa sprawa została prawidłowo rozpatrzona.
Ustosunkowując się do wniosku odwołującego się o dopuszczenie dowodu z jego zeznań, na okoliczności dotyczące jego sytuacji materialnej, dochodowej i osobistej, Kolegium stwierdziło, że przeprowadzenie tego dowodu jest niecelowe, ponieważ nie wniosłoby do sprawy żadnych nowych faktów i okoliczności.
W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał między innymi pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności. W szczególności faktu cofnięcia mu prawa jazdy i w konsekwencji pozbawienia możliwości wykonywania dotychczasowego zawodu kierowcy. Zaznaczył, że obecnie pracuje dorywczo, jednak jest to „zarobek niepewny i słabo płatny”. Znalezienie stałej pracy, poza brakiem prawa jazdy, obecnie utrudnia mu też sytuacja rodzinna.
Skarżący zaznaczył ponadto, że ustalony przez organy obu instancji dochód jego rodziny w przeliczeniu na osobę (na kwotę 451,31 zł), nie uwzględnia wielu jego wydatków. W tym zasądzonych na rzecz jego synów alimentów w łącznej kwocie 700 zł miesięcznie.
WSA oddalił skargę
Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalając skargę wskazał, iż przedmiotem żądania skarżącego wyrażonego w jego wniosku było umorzenie zadłużenia powstałego z tytułu wypłaconych na rzecz jego synów w okresach świadczeniowych trwających łącznie od dnia 1 września 2005 r. do dnia 30 września 2008 r. – zaliczek alimentacyjnych w łącznej kwocie 23.310,00 zł.
Powyższy wniosek spotkał się z odmową organu I instancji, przy czym organ ten – powołując się na dyspozycję art. 41 ustawy 2007 r., zgodnie z którym sprawy o zaliczki alimentacyjne, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie ustawy, podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonym w przepisach dotychczasowych – jako podstawę prawną właściwą do jego rozpatrzenia przyjął art. 16 ustawy z 2005 r. Zastosowany przepis stanowił, że organ właściwy wierzyciela może umorzyć należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych zaliczek. Także wierzyciela z tytułu nienależnie pobranej zaliczki, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną tych osób.
Podstawa prawna była nieprawidłowa
W ocenie Sądu przyjęta przez organ pomocy społecznej I instancji podstawa prawna jego rozstrzygnięcia była jednak błędna, co wynikało z niewłaściwej interpretacji art. 41 ustawy z 2007 r., opierającej się wyłącznie na treści tego przepisu oraz jego wykładni językowej, nadającej określeniu „sprawy o zaliczkę alimentacyjną” tak szerokie znaczenie, iż obejmuje ono także sprawy o umorzenie tej zaliczki. Tymczasem Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 kwietnia 2011 r. (sygn. akt I OSK 31/11) wyjaśniając ten przepis stwierdził, iż należy mieć na uwadze, że zgodnie z przyjętymi zasadami wykładni prawa nie jest dopuszczalny proces wykładni w oderwaniu od całości przepisów zawartych w danej ustawie, jak również od rozwiązań przyjętych w obowiązującym systemie prawa.
Właściwym aktem była ustawa z 2007 roku
Dlatego też – zdaniem NSA – uwzględniając kontekst systemowy, należy zwrócić uwagę, że omawiany art. 41 ustawy z 2007 r. nie jest jedynym przepisem intertemporalnym. Przepis art. 42 ust. 2 tej ustawy odnosi się do spraw o zwrot nienależnie pobranych zaliczek i wskazuje wprost, że podlegają one rozpatrzeniu i dochodzeniu na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy z 2005 r. Przepis art. 43 ust. 2 ustawy z 2007 r., odnosi się natomiast do egzekucji należności z tytułu wypłaconych zaliczek, również jednoznacznie stanowiąc, że egzekucję prowadzi się w dalszym ciągu, aż do zaspokojenia, na podstawie dotychczasowych przepisów. Jeżeli zatem ustawodawca nie wymienił w przepisach przejściowych spraw o umorzenie należności z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych, to tym samym sprawy te zostały potraktowane jako nowe, podlegające już regulacjom zamieszczonym w ustawie z 2007 r.
Przepis art. 41 ustawy z 2007 r. nakazuje wprawdzie stosować przepisy dotychczasowe do spraw o zaliczki alimentacyjne, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie tej ustawy, jednak w tym wypadku użyte w tym przepisie określenie „podlegają rozpatrzeniu” oznacza, iż chodzi tu o postępowanie rozpoznawcze prowadzone w sprawach o przyznanie tego rodzaju świadczenia.
Skoro bowiem wniosek skarżącego powinien zostać rozpatrzony w oparciu o ustawę z 2007 r., to wskazać należy, że instytucję umorzenia należności z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego (względnie wypłaconych zaliczek alimentacyjnych), reguluje w tej ustawie art. 30.
Utrata prawa jazdy z winy skarżącego
Bezspornym pozostaje, że skarżący jest osobą w wieku aktywności zawodowej i nie cierpi na żadne schorzenia, które uniemożliwiłyby mu podjęcie zatrudnienia. Skoro zatem jest zdrowy, co ma znaczenie podstawowe dla tej sprawy, to jedyną okoliczności ograniczającą jego możliwości w zakresie zatrudnienia jest fakt, iż został on pozbawiony prawa jazdy i w konsekwencji nie może podjąć pracy zawodowego kierowcy, którą wcześniej przez znaczny czas wykonywał. Trzeba jednak mieć na względzie, że utrata prawa jazdy nastąpiła z przyczyn leżących wyłącznie po stronie skarżącego.
W ocenie Sądu powyższa okoliczność, jakkolwiek w pewnym stopniu może utrudniać skarżącemu znalezienie pracy określonego rodzaju, to jednak nie eliminuje jego możliwości zarobkowych w ogóle i w całości. Skarżący, będąc osobą zdrową, może bowiem wykonywać szereg prac, przy których uprawnienie do kierowania pojazdami nie jest wymagane. Z podjęciem przez skarżącego zatrudnienia celem poprawienia sytuacji materialnej jego rodziny nie koliduje również niepełnosprawność jego córki, w szczególności w sytuacji, gdy opiekę nad małoletnią sprawuje żona skarżącego, przybywając w tym celu na urlopie wychowawczym.
Umorzenie długu nie ma podstaw
W związku z powyższym stwierdzić należy, że pomimo, iż obecnie obiektywnie niskie dochody skarżącego (467,98 zł w przeliczeniu na osobę w rodzinie) uniemożliwiają mu jednorazową spłatę posiadanego zadłużenia alimentacyjnego, to nie można wykluczyć, że w przyszłości możliwość taką będzie on posiadał. Co przesądza o tym, że pomimo trudnej sytuacji życiowej, w sytuacji skarżącego w pierwszej kolejności winny być brane pod uwagę wymienione w art. 30 ust. 2 ustawy, obok instytucji umorzenia możliwości, to jest odroczenia terminu płatności lub rozłożenia zadłużenia na raty, które to rozwiązania są korzystniejsze z punktu widzenia interesu społecznego. Stąd wniosek o umorzenie posiadanego długu nie znajduje obecnie uzasadnionych podstaw, a podyktowany został roszczeniową postawą skarżącego, na co wskazywało jego zachowanie w czasie wskazywania ustnych motywów (uzasadnienia) wyroku.
Umorzenie świadczeń alimentacyjnych to sytuacja wyjątkowa
Sąd podkreślił, że instytucja umorzenia zadłużenia z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego jest wyjątkowa, co oznacza, że w sytuacji osoby występującej o podjęcie takiej decyzji muszą wystąpić szczególne okoliczności. Obowiązek alimentacyjny zgodnie z art. 128 i 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w przypadku rodziców w stosunku do ich dzieci ma bowiem charakter obligatoryjny. W przypadku uchylania się od tego obowiązku osobie uprawnionej mogą być przyznane świadczenia z funduszu alimentacyjnego (wcześniej zaliczka alimentacyjna), jednak system zabezpieczenia społecznego nie ma na celu zwolnienia w całości rodzica z ponoszenia kosztów utrzymania dzieci.
Wyjątkowość instytucji zwolnienia z obowiązku alimentacyjnego oznacza również konieczność interpretowania przepisów ją regulujących w sposób ścisły, a nie rozszerzający. Dlatego umorzenie powinno mieć miejsce tylko wówczas, gdy sytuacja dochodowa, bytowa i zdrowotna zobowiązanego, nie pozwala mu na całkowite wywiązanie się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Taka sytuacja skarżącego nie dotyka. Reasumując, sytuacja życiowa skarżącego, jakkolwiek trudna, nie uzasadnia jednak umorzenia należności z tytułu wypłaconych na rzecz jego synów zaliczek alimentacyjnych. Powinnością skarżącego wobec posiadania omawianego zadłużenia, jest stałe podejmowanie działań zmierzających do poprawy jego sytuacji w takim stopniu, by mógł on wywiązać się z ciążącego na nim w tym zakresie obowiązku zwrotu.
Kasacja do NSA
Skarżący wniósł skargę kasacyjną od powyższego wyroku
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 Ppsa, a nadto nie zachodzi również żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 Ppsa, które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku Sądu pierwszej instancji, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał takiej kontroli zaskarżonego wyroku jedynie w zakresie wyznaczonym podstawami skargi kasacyjnej.
Brak naruszeń prawa mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia
Podkreślenia wymaga fakt, że warunkiem uwzględnienia skargi na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa jest ustalenie przez Sąd I instancji istnienia naruszenia przepisów postępowania przez organ administracji publicznej rozpatrujący daną sprawę oraz stwierdzenie, że naruszenie to miało lub mogło mieć wpływ na wynik sprawy. A więc gdyby nie było stwierdzonego naruszenia przepisów prawa, to rozstrzygnięcie sprawy najprawdopodobniej byłoby inne. Oznacza to, że można zarzucić Sądowi I instancji naruszenie wyżej wymienionego przepisu tylko wówczas, gdy Sąd ten stwierdził takie naruszenie prawa, a mimo to nie spełnił dyspozycji powołanej normy prawnej i nie uchylił zaskarżonego orzeczenia. W rozpatrywanej sprawie przedstawione przez Sąd I instancji przesłanki oddalenia skargi nie pozwalały na zastosowanie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa, gdyż nie stwierdzono takich naruszeń prawa, które mogły mieć wpływ na sposób jej rozpatrzenia przez organ. Wojewódzki Sąd Administracyjny dokonał wnikliwej i merytorycznej oceny zaskarżonej decyzji.
Materiał dowodowy zebrano prawidłowo
Wskazać należy, że organy administracji publicznej, we właściwie przeprowadzonym postępowaniu, prawidłowo ustaliły stan faktyczny niniejszej sprawy, który znajduje potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Ustalając sytuacje materialną, dochodową i rodzinną skarżącego kasacyjnie oparły się na informacjach wynikających z: zaświadczenia Komornika sądowego, oświadczenie skarżącego kasacyjnie i informacji uzyskanych od Ośrodka Pomocy Społecznej.
Organy dokonały oceny całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego i nie przekroczyły przy tym przysługujących im granic uznania administracyjnego.
SKO rozpatrzył sprawę
Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej fakt, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze powieliło ustalenia organu I instancji, uznając je za własne, nie może być utożsamiany z nierozpatrzeniem sprawy po raz drugi. Fakt ten nie daje też podstaw do formułowania zarzutu naruszenia art. 15 Kpa. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji zawierało bowiem wszystkie elementy wymienione w art. 107 § 1 i 3 Kpa.
Niezasadny zarzut naruszenia art. 41
Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 41 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
Zgodnie z tym przepisem sprawy o zaliczki alimentacyjne, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie ustawy, podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonych w przepisach dotychczasowych.
W niniejszej sprawie należy mieć na uwadze, że wniosek dotyczy umorzenia należności wypłaconych w okresach świadczeniowych:
- od 1 września 2005 r. do 31 sierpnia 2006 r.,
- od 1 września 2006 r. do 31 sierpnia 2007 r. oraz
- od 1 września 2007r. do 31 sierpnia 2008 r.
Zatem wniosek dotyczy świadczeń wypłaconych w trybie ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. Jednak wniosek o ich umorzenie został złożony w 2014 r., a zatem już pod rządami nowej ustawy. Wniosek ten wszczął nową sprawę administracyjną, rozstrzyganą w postępowaniu odrębnym od tego, które dotyczyło nałożenia samego obowiązku zwrotu świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej z funduszu alimentacyjnego. Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów kwestię umorzenia należności dłużnika alimentacyjnego uregulowała inaczej niż ustawa o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej i zawiera przepisy przejściowe.
Przepisy te obejmują sprawy o zaliczki alimentacyjne, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie ustawy (art. 41), sprawy o nienależnie pobrane zaliczki alimentacyjne (art. 42 ust. 2) i egzekucję należności z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych (art. 43 ust. 1). To wyodrębnienie poszczególnych kategorii spraw wskazuje wyraźnie, że pod pojęciem spraw o zaliczki alimentacyjne, użytym w art. 41 ustawy, nie mieszczą się wszystkie sprawy uregulowane w rozdziale trzecim ustawy z 2005 r., lecz wyłącznie sprawy o ustalenie prawa do zaliczki i jej wysokości. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że art. 41 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów obejmuje również sprawy o umorzenie należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych zaliczek.
Prawidłowe ustalenia Sądu I instancji
Trafnie Sąd I instancji uznał, że utrzymana w mocy zaskarżoną decyzją decyzja organu I instancji została wydana z naruszeniem prawa materialnego, tj. art. 41 ustawy z 2007 r. w związku z art. 16 ustawy z 2005 r., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie.
Zgodzić jednakże należy się z Sądem I instancji, iż uchybienie to pozostaje jednak w okolicznościach faktycznych tej sprawy bez wpływu na jej wynik z uwagi na fakt, iż zarówno art. 16 ustawy z 2005 r. jak i obecnie obowiązujący art. 30 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów przewidują, że organ może umorzyć należności dłużnika uwzględniając jego sytuację dochodową i rodzinną.
W tym miejscu wskazać należy, iż art. 30 ustawy z dnia 7 września 2007 r. reguluje całościowo kwestię możliwości umorzenia dłużnikowi alimentacyjnemu należności powstałych z tytułu wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń alimentacyjnych.
Kiedy można umorzyć należności alimentacyjne?
Zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 organ właściwy dłużnika może umorzyć należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy, w łącznej wysokości:
- 30 %, jeżeli egzekucja wobec dłużnika alimentacyjnego jest skuteczna przez okres 3 lat w wysokości miesięcznej nie niższej niż wysokość zasądzonych alimentów;
- 50 %, jeżeli egzekucja jest skuteczna przez okres 5 lat;
- 100 % jeżeli egzekucja jest skuteczna przez okres 7 lat.
Oznacza to, że organ właściwy dłużnika może umorzyć należności powstałe we wszystkich trzech sytuacjach, czyli:
- z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
- zaliczek alimentacyjnych oraz
- należności likwidatora funduszu alimentacyjnego.
Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 30 ust. 2 organ właściwy wierzyciela może:
- na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części,
- odroczyć termin płatności albo
- rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną.
Definicja dłużnika alimentacyjnego
Dokonując wykładni użytego przez ustawodawcę sformułowania „uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną” dłużnika alimentacyjnego należy mieć na względzie definicję dłużnika alimentacyjnego zawartą w art.2 pkt 3 ustawy. Według tego przepisu dłużnik alimentacyjny to osoba zobowiązana do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, przeciwko której egzekucja okazała się bezskuteczna. A to oznacza, że co do zasady każdy dłużnik alimentacyjny wobec którego okazała się bezskuteczna egzekucja nie uzyskuje dochodów wystarczających na pokrycie zasądzonych przez sąd alimentów. Samo uzyskiwanie niskich dochodów bądź też nieuzyskiwanie dochodów nie jest okolicznością wyjątkową i szczególną na tle innych dłużników alimentacyjnych.
Analiza sytuacji dochodowej dłużnika
Podkreślić należy, iż sytuacja dochodowa dłużnika w postępowaniu dotyczącym umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń powinna być analizowana przy uwzględnieniu faktu, że dłużnik alimentacyjny co do zasady jest osobą borykającą się z trudnościami finansowymi. Sytuacja rodzinna i dochodowa dłużnika ubiegającego się o umorzenie należności musi go więc wyróżniać spośród innych dłużników alimentacyjnych. Umorzenie należności alimentacyjnych może mieć miejsce tylko wówczas, gdy sytuacja dochodowa lub rodzinna nie pozwala dłużnikowi na wywiązanie się z obowiązku alimentacyjnego. Rzecz jednak w tym, że stan taki powinien być efektem wpływu czynników obiektywnych, na które dłużnik alimentacyjny nie ma wpływu. Art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów powinien być interpretowany w sposób ścisły, a nie rozszerzający.
Przy ocenie sytuacji dłużnika należy przy tym mieć na uwadze nie tylko aktualną sytuację dłużnika, lecz także należy ocenić, czy istnieją widoki na poprawę jego sytuacji w przyszłości.
Sama sytuacja materialna nie jest wystarczającym powodem do umorzenia
Z powyższych względów za istotne i prawidłowe uznać należy ustalenia organu, że skarżący jest w wieku produkcyjnym. Jest też osobą zdrową. Zatem może podjąć zatrudnienie. Natomiast sama sytuacja materialna, w tym duże zadłużenie nie może samo w sobie przesądzać za zasadnością umorzenia należności wypłaconych osobom uprawnionym.
W niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia w art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Wskazać należy, że w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia ani prawa materialnego, ani przepisów postępowania. Tym samym należało uznać powyższy zarzut za niemający uzasadnienia.
Reasumując, trudności finansowe dłużnika z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego nie są okolicznością wyróżniającą go na tyle spośród innych dłużników alimentacyjnych, aby mógł domagać się umorzenia powstałego zadłużenia.