Konsekwencje nieopłacenia ubezpieczenia OC samochodu

Od 1 stycznia 2018 r. kary za brak opłaconej polisy OC uległy podwyżkom. Obecnie ustalane są procentowo w stosunku do minimalnego wynagrodzenia w Polsce. Dodatkowo kontrole coraz skuteczniej wychwytują kierowców nieposiadających OC. Jakie są konsekwencje nieopłacenia ubezpieczenia OC pojazdu mechanicznego?

Obowiązek opłaty OC

Artykuł 4 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wskazuje na cztery główne rodzaje ubezpieczeń, których posiadanie jest obowiązkowe.

Ubezpieczeniem takim jest między innymi – obok ubezpieczenia OC rolników, budynków rolniczych i innych wynikających z przepisów szczególnych – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, czyli ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Co istotne, przepis ten mówi o „pojazdach mechanicznych”. Nie dotyczy zatem wyłącznie samochodów. Obowiązkowemu ubezpieczeniu OC podlegają także inne pojazdy mechaniczne, takie jak ciągnik rolniczy, motorower czy przyczepa, a także pojazdy wolnobieżne w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym – z wyłączeniem pojazdów wolnobieżnych użytkowanych przez rolników w ramach gospodarstwa. Jednak pojazdy historyczne oraz wolnobieżne nie muszą mieć wykupionej polisy OC na stałe – jest ona konieczna przed wprowadzeniem ich do ruchu. W przypadku tych pojazdów nie ma też obowiązku wykupywania OC na cały rok – może to być tzw. ubezpieczenie krótkoterminowe.

Brak OC a kontrola

Zgodnie z art. 84. ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych do przeprowadzania kontroli do spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych są obowiązane:

1. policja,
2. organy celne,
3. Straż Graniczna,
4. organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów,
5. Inspekcja Transportu Drogowego.

Uprawnienie to przysługuje także Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, innym organom uprawnionym do kontroli ruchu drogowego oraz Inspekcji Ochrony Środowiska. Jeśli podczas kontroli okaże się, że samochód nie jest ubezpieczony, wówczas informacja o braku OC zostanie przekazana do UFG w ciągu 14 dni od dnia kontroli. Po otrzymaniu takiej informacji Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wzywa taką osobę do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty (kary) albo do przedstawienia dokumentów potwierdzających w roku kontroli zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego. W przypadku przedstawienia odpowiednich dokumentów nie pobiera się opłaty. Co istotne, Fundusz nie podaje też dnia kontroli ubezpieczeń OC pojazdów. Oznacza to, że poza kontrolami na drodze (np. policyjnymi), system może wykryć brak OC danego samochodu w dowolnym momencie.

Konsekwencje nieopłacenia OC – odpowiedzialność ponosi właściciel czy kierowca?

Kto zatem ponosi konsekwencje nieopłacenia OC? Kierowca czy właściciel? Otóż jeśli kierowca nieubezpieczonego pojazdu spowoduje kolizję lub wypadek, to zostanie pociągnięty do odpowiedzialności na równi z właścicielem pojazdu w kwestii odszkodowania. Następnie w ramach regresu ubezpieczeniowego UFG może domagać się zwrotu zarówno od właściciela pojazdu, jak i kierowcy, który spowodował szkodę. Niestety – nawet jeśli kierowca nie wiedział o tym, że auto jest nieubezpieczone, złamał prawo i nie zostanie zwolniony z odpowiedzialności.

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja w kwestii kary za sam brak ubezpieczenia OC. Grzywną za brak ubezpieczenia OC zostanie obarczony właściciel samochodu.

Konsekwencje nieopłacenia OC – ile wynosi kara za brak OC?

Osobie, która pomimo obowiązku nie zawarła umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego, grozi kara, której wysokość stanowi równowartość:

1. dla samochodów osobowych – dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę,
2. dla samochodów ciężarowych, ciągników samochodowych i autobusów – trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,
3. natomiast dla pozostałych pojazdów – jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Warto pamiętać, iż w przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, którzy nie spełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego, wysokość opłaty jest uzależniona od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym. Wynosi ona:

1. 20% opłaty, w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni,
2. 50% opłaty, w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni,
3. 100% opłaty, w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni.

Oznacza to, że wysokość opłat przedstawia się następująco:

Jeżeli podmiot kontrolowany nie przedstawi dokumentów świadczących o tym, że okres, w którym nie posiadał ubezpieczenia jest krótszy niż 14 dni, nakładana jest kara w pełnej wysokości.

Wysokość opłat za dany rok podawana jest przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny do publicznej wiadomości do dnia 3 stycznia każdego roku. Opłata (kara) za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego jest wnoszona na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Co istotne, wniesienie opłaty nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego. W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może umorzyć opłatę w całości lub w części. Może także udzielić ulgi w jej spłacie.