Bitcoin – czy i jak należy rozliczać dochód z kryptowalut?

Temat kryptowalut jest coraz bardziej popularny wśrod podatników, między innymi z powodu braku wyjaśnienia przez ustawodawstwo oraz organy podatkowe pojęcia kryptowaluty. Kolejnym powodem do tworzenia się wielu pytań jest niepewność jak trakować tego typu transakcje i czy podlegają one opodatkowaniu. Na początku trzeba potwierdzić, że z tego typu tranakcji, należy rozliczać się z fiskusem.

Poniżej zostaną zaprezentowane rozwiązania, które pozwolą wyjaśnić, czego możemy się spodziewać przy okazji zakupu lub sprzedaży kryptowaluty, co w konsekwencji ma uchronić nas, podatników, przed niepotrzebnymi problemami z brakiem odprowadzenia podatku oraz ma zapobiec dochodzenia przez fiskus zapłaty zobowiązania.

W leksykonie pojęć na temat technologii blockchain i kryptowalut pod redakcją prof. Krzysztofa Piech możemy odnaleźć definicję kryptowaluty: „Kryptowaluty są to nośniki wartości. Niektóre z nich spełniają wszystkie lub niektóre funkcje pieniądza takie jak podzielność, zachowanie wartości (z pewnym zastrzeżeniem dotyczącym amplitudy wahań cen kryptowalut), wymienialność. Nie zostały jak dotąd powszechnie uznane za w pełni legalny pieniądz lub waluta”.

Wyjaśnić należy, że polskie prawo nie zakazuje korzystania z tej technologiii, a co za tym idzie, jest ona w pełni dozwolona i legalna. Ponadto, przepisy szczególne nie regulują tej kwestii, tak więc według zasady lex specialis derogat legi generali, w przypadku braku normy szczególnej stosujemy normy ogólne.
Jeśli chodzi o kryptowaluty, opodatkowana jest tylko i wyłącznie ich sprzedaż. Wytwarzanie bądź też kupowanie waluty wirtualnej nie podlega opodatkowaniu.

Rozliczenie przychodu z podatku dochodowego

Przychód ze sprzedaży kryptowalut jest uznawany za przychód z tytułu praw majątkowych, co wynika z art. 18 u.p.d.f. Potwierdzenie tego stanowiska można również odnaleźć w wyroku WSA w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2016 r. (sygn. akt I SA/Gd 1551/15). Sąd uznał, iż „do celów podatkowych przychód ze sprzedaży przez Skarżącego wirtualnej waluty bitcoin będzie stanowić przychód z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 u.p.d.f.”.

Sąd potwierdził także, iż katalog praw majątkowych ma charakter otwarty, więc zawierają się w nim również pozostałe, nie wymienione w nim wprost prawa majątkowe. Mogą to być takie prawa majątkowe, które nie były znane ustawodawcy podczas tworzenia aktu prawnego, co za tym idzie, ustawodawca nie przewidział wcześniej zjawiska, jakim będzie kryptowaluta.

W przypadku określania momentu powstania przychodu, należy brać pod uwagę moment zawarcia transakcji sprzedaży bądź przewalutowania. Podatnicy, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej, a osiągają przychody z tytułu sprzedaży kryptowalut, są zobligowani do wykazania zysku z tytułu osiągniętych przychodów z tych transakcji w rocznym rozliczeniu podatkowym, a dokładniej w deklaracji PIT-36 (bez uwzględniania zaliczek z tego tytułu).

Dochód ten podlega opodatkowaniu według poniższej skali:
1) I próg podatkowy 18% do kwoty dochodu 85.528 PLN
2) II próg podatkowy 32% powyżej kwoty dochodu 85.528 PLN

Informację o dochodach osiąganych ze sprzedaży kryptowalut należy ustalać samemu, na podstawie posiadanych przez siebie informacji lub danych. Przy wyliczaniu dochodu z kryptowalut, należy wziąć pod uwagę przychód z ich sprzedaży i pomniejszyć stosunkowo o koszty, które wiążą się z ich nabyciem.
Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia kryptowaluty, należy uwzględnić wszelkie koszty z tym związane, które zostały w rzeczywistości poniesione w celu ich nabycia. Aby ująć koszty w rozliczeniu niezbędne jest posiadanie odpowiednich dowodów potwierdzających zakup tj. historię transakcji oraz przelewy, gdzie będzie wskazana konkretna cena oraz ilość.

Odliczenie podatku VAT

Ważnym punktem wyjścia do dalszych rozważań jest wyrok TSUE z 22 października 2015 r. (sygn. akt C-264/14). TSUE uznał, że „art. 135 ust. 1 lit. e) dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że świadczenie usług takich jak w postępowaniu głównym, które polegają na wymianie walut tradycyjnych na jednostki wirtualnej waluty „bitcoin” i odwrotnie, dokonywane za zapłatą kwoty odpowiadającej marży wynikającej z różnicy pomiędzy ceną, po jakiej dany przedsiębiorca nabywa waluty, a ceną, po jakiej je sprzedaje klientom, stanowi transakcje zwolnione z podatku VAT w rozumieniu tego przepisu”. Orzeczenie to ma moc wiążącą dla sądów krajowych państw członkowskich UE. Nic więc dziwnego, że to stanowisko zostało zaimplementowane przez polskie sądownictwo.

Potwierdza to interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 września 2017 r. (sygn. nr 0114-KDIP1-3.4012.278.2017.2.ISZ), gdzie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy VAT, zwalnia się od podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy, lub które mają wartość numizmatyczną.

Kryptowaluta to środek płatniczy

Podsumowując, organy zgodnie uznały, że wirtualna waluta pełni funkcję środka płatniczego. Jednakże czynności polegające na sprzedaży oraz kupnie kryptowalut będą stanowić czynności podlegające podatkiem VAT i będą traktowane jako odpłatne świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a także będą podlegać zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 tej samej ustawy.

W związku z powyższym, sprzedający może wystawić fakturę, ale nie jest do tego zobowiązany. Jeśli sprzedający nie będzie chciał wystawić faktury z tego tytułu, może przygotować wewnętrzną notę księgową. Nota księgowa pozwoli udokumentować sprzedaż zwolnioną w rejestrze VAT.

W obecnej chwili, wiele państw członkowskich UE podejmuje dyskusję oraz próbuje znaleźć skuteczne rozwiązania dla tematyki kryptowalut, z nastawieniem, że ich rola w rozwijającym się społeczeństwie unijnym będzie miała coraz większe znaczenie. Możemy założyć, że w najbliższym czasie będzie się to wiązało ze zmianami przepisów w tej materii.