Umowa o pracę a umowa-zlecenie – podstawowe różnice

Rodzaj umowy zawartej przez pracownika z pracodawcą wpływa na jego uprawnienia oraz odpowiedzialność, jaką ponosi, gdy popełni błąd. Należy mieć również na uwadze fakt, że przepisy dotyczące umowy o pracę są bardziej rygorystyczne niż te, które odnoszą się do umów cywilnoprawnych, w tym do umowy-zlecenia. Jakie są zatem podstawowe różnice między umową o pracę a umową-zlecenia?

Umowa o pracę a umowa-zlecenie

Umowa o pracę

Na wstępie należy wskazać, że umowa o pracę i powstający na jej podstawie stosunek pracy między pracownikiem a pracodawcą regulowany jest przede wszystkim przepisami kodeksu pracy. Stronami umowy o pracę są pracownik i pracodawca. Zatrudniony na jej podstawie pracownik ma obowiązek wykonywać pracę osobiście oraz pozostawać do dyspozycji pracodawcy. Oznacza to, że musi on wywiązywać się z określonych w umowie zadań w wyznaczonym miejscu i czasie.

Umowa o pracę w sposób szczegółowy ustala także tryb oraz terminy wypowiedzenia. Powinna być ona zawarta w formie pisemnej. Jeżeli zostanie zawarta jedynie ustnie, pracodawca ma obowiązek najpóźniej w terminie siedmiu dni od daty rozpoczęcia pracy poświadczyć ją na piśmie. Co istotne, umowa ta jest zawsze odpłatna. Pracownik nie może zrzec się prawa do wypłaty.

Przeczytaj również:
Umowa o pracę – rodzaje, forma i treść

Umowa-zlecenie

W tym przypadku przede wszystkim pomiędzy stronami zachodzi stosunek cywilnoprawny. Stronami umowy są wykonujący zlecenie i zlecający. Umowa te regulowana jest więc w sposób szczegółowy przepisami kodeksu cywilnego. Umowę można zawrzeć w każdej formie: ustnie, na piśmie lub w sposób dorozumiany. Co istotne, zlecający i przyjmujący zlecenie są równoprawnymi podmiotami. Sama umowa może być odpłatna lub nieodpłatna. W Zleceniobiorca podlega również obowiązkowi spełniania opisanych w umowie obowiązków w wyznaczonym mu miejscu i czasie. Co do zasady przyjmujący zlecenie powinien wykonać zlecone prace osobiście. Może on jednak w określonych w ustawie przypadkach, za pozwoleniem zleceniodawcy, oddać ich świadczenie innej osobie. Za wybór osoby zastępującej odpowiedzialność ponosi jednak sam przyjmujący zlecenie.

Umowa-zlecenie charakteryzuje się także tym, że mogą ją świadczyć różne osoby, także osoby prawne i pozostałe jednostki niemające osobowości prawnej.

Przeczytaj również:
Czym jest umowa-zlecenie?

Umowa o pracę a umowa-zlecenie – podstawowe różnice

• Umowa o pracę powinna zawierać konkretne informacje, takie jak np. opis stanowiska, zakres obowiązków, miejsce i czas świadczenia pracy itd. (treść umowy o pracę wynika bowiem przede wszystkim z przepisów kodeksu pracy); natomiast w przypadku umów cywilnoprawnych, w tym umowy-zlecenia, nie ma obowiązku zawierania jej na piśmie, kodeks cywilny nie określa również, jakie zapisy muszą znaleźć się w umowie.
• Celem umowy o pracę jest wykonanie obowiązków z polecenia pracodawcy, natomiast cel umowy-zlecenia to staranne wykonanie zlecenia powierzonego przez zleceniodawcę.
• Pracodawca, z którym podpisywana jest umowa o pracę, wyznacza pracownikowi miejsce pracy; natomiast zleceniobiorca nie ma z góry określonego miejsca wykonywania zlecenia.
• Wykonując obowiązki na podstawie umowy o pracę, pracownik zobowiązany jest podporządkowywać się poleceniom przełożonych. Natomiast zleceniobiorcy wykonują określone czynności i nie mają obowiązku spełniać dodatkowych żądań zleceniodawcy.  
• Umowa o pracę gwarantuje więcej przywilejów, w tym ustawowe prawo do płatnego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. W przypadku umowy-zlecenia istnieje jednak możliwość wynegocjowania takiego zapisu w umowie.  
• Umowa o pracę wiąże się także ze zwiększoną ochroną ciężarnych pracownic, niepełnosprawnych oraz pracowników w okresie przedemerytalnym. Pracodawca nie może bowiem wypowiedzieć im umowy w określonych sytuacjach. W przypadku umowy-zlecenia taka ochrona nie istnieje.
• Zleceniobiorca, wykonując swoje zadania, odpowiada całym swym majątkiem za ewentualną szkodę wyrządzoną osobie trzeciej. Natomiast odpowiedzialność materialna pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę jest ograniczona.