Rok podatkowy inny niż kalendarzowy – kiedy się opłaca?

Co do zasady rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Niemniej jednak podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mogą dokonać zmiany roku podatkowego na okres dowolnie wybranych 12 kolejno po sobie następujących miesięcy kalendarzowych. Jak to działa? Jakie korzyści dla podatnika może przynieść rok podatkowy inny niż kalendarzowy?

Rok podatkowy

Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej (art. 11 ustawy Ordynacja podatkowa). I tak z dobrodziejstwa określenia roku podatkowego w inny sposób niż rok kalendarzowy skorzystać mogą osoby prawne (art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – ustawa o CIT). Zmiany takiej nie będą natomiast mogli dokonać inni podatnicy rozliczający się z podatku dochodowego od osób fizycznych lub ryczałtowych form opodatkowania (jednoosobowe działalności gospodarcze oraz wspólnicy spółek osobowych).

Rok podatkowy inny niż kalendarzowy – jak to działa?

Osoby prawne (m.in. spółki kapitałowe) mogą w:

• statucie,
• umowie spółki,
• innym dokumencie regulującym zasady ustrojowe

określić rok podatkowy w sposób odmienny niż rok kalendarzowy. Wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych.

Po co zmieniać rok podatkowy na inny niż kalendarzowy?

Zmiana roku podatkowego może się okazać skutecznym narzędziem optymalizacji podatkowej. W przypadku występowania u podatnika sezonowości dochodów lub konieczności rozliczenia straty podatkowej warto się zastanowić nad zmianą roku podatkowego na inny okres niż rok kalendarzowy.

Sezonowość dochodów

Zmiana roku podatkowego na inni niż kalendarzowy jest korzystna w przypadku osiągania wysokich dochodów w danym okresie roku kalendarzowego, podczas gdy w innym okresie tego roku generowane są głównie koszty uzyskania przychodu.

Przykład:

Spółka z o.o. osiąga wysokie dochody w okresie styczeń – czerwiec. Natomiast w pozostałym okresie generuje głównie koszty. Wobec powyższego spółka z o.o. w pierwszej połowie każdego roku uiszcza zaliczki na podatek CIT. Po dokonaniu rocznego rozliczenia w marcu przyszłego roku stwierdzona zostanie nadpłata na skutek kosztów wygenerowanych w drugiej połowie roku.

W sytuacji wskazanej w przykładzie najkorzystniejszym rozwiązaniem dla podatnika będzie takie ukształtowanie roku podatkowego, aby w pierwszym jego okresie spółka generowała koszty, a następnie osiągała przychody. Spowoduje to, że wcześniej wygenerowane koszty niejako „skonsumują” dochód spółki w drugim okresie roku podatkowego. Spółka „zaoszczędzi” zatem w zakresie uiszczania zaliczek na podatek CIT. Pozwoli to na uniknięcie nadpłaty w podatku CIT.

Wydłużenie okresu rozliczenia straty podatkowej

Zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy o CIT o wysokość straty z danego źródła przychodów poniesionej w roku podatkowym podatnik może obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.

Na co należy zwrócić tutaj uwagę? Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o CIT w razie zmiany roku podatkowego za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe.

Przykład:

Spółka z o.o. w listopadzie 2019 r. postanowiła zmienić swój rok podatkowy z roku kalendarzowego na okres od 1 lipca do 30 czerwca. Pierwszy zmieniony rok podatkowy będzie trwał od 1 stycznia 2020 r. do 30 czerwca 2021 r. (czyli łącznie 18 miesięcy).

Istota optymalizacji podatkowej będzie tutaj polegała na wydłużeniu okresu do rozliczenia straty podatkowej poprzez określenie pierwszego zmienionego roku podatkowego na okres nawet do 23 miesięcy. W takiej sytuacji ostatni rok podatkowy, w którym spółka może rozliczyć stratę podatkową, będzie trwał zamiast 12 miesięcy np. 18 miesięcy.

Przykład:

Spółka z o.o. poniosła w ubiegłych latach stratę podatkową. Ostatnim rokiem do rozliczenia straty podatkowej jest rok 2021. Spółka z o.o. nie osiągnie jednak w 2021 r. wystarczającego dochodu do rozliczenia straty podatkowej. Niemniej jednak w pierwszej połowie 2022 r. spółka z o.o. spodziewa się osiągnięcia wysokiego dochodu, który mógłby pozwolić na rozliczenie straty podatkowej.

W sytuacji z przykładu wskazanego powyżej spółka powinna dokonać zmiany roku podatkowego z roku kalendarzowego na okres np. od lipca do czerwca. W takiej sytuacji pierwszy zmieniony rok podatkowy trwać będzie od stycznia 2021 r. do czerwca 2022 r. Pierwszy zmieniony rok podatkowy będzie zarazem ostatnim rokiem do rozliczenia straty podatkowej.