Czy powstanie międzynarodowy trybunał do spraw inwestycji?

Rada Unii Europejskiej przyjęła wytyczne. Zgodnie z nimi Komisja Europejska będzie upoważniona do prowadzenia negocjacji w imieniu UE. Negocjacje dotyczą konwencji, która miałaby ustanowić wielostronny trybunał do rozstrzygania sporów inwestycyjnych.

System sądów ds. inwestycji zastąpić ma obowiązujący obecnie mechanizm rozstrzygania sporów
między inwestorem a państwem (ISDS) we wszystkich trwających i przyszłych negocjacjach
inwestycyjnych UE, w tym rozmowach między UE a USA w sprawie transatlantyckiego partnerstwa
handlowo-inwestycyjnego (TTIP).

Założenia trybunału

MIC, czyli wielostronny trybunał ds. inwestycji byłby stałym organem rozstrzygającym spory inwestycyjne. Byłby to organ sądowy, który rozpatrywałby spory dotyczące przyszłych i istniejących umów inwestycyjnych. Co do sporów unijnych MIC miałby zastąpić dwustronne systemy sądów inwestycyjnych zawartych w unijnych umowach handlowych i inwestycyjnych.

Utworzenie nowego trybunału wpisuje się w nowe podejście UE do rozwiązywania sporów inwestycyjnych. Polega on na odejściu od tradycyjnych ram arbitrażu na rzecz utworzenia systemu sądowego. Celem tego systemu ma być odpowiedź na niektóre uzasadnione obawy opinii publicznej wyrażone w kontekście tradycyjnego rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem członkowskim poprzez włączenie kluczowych cech sądów krajowych i międzynarodowych do arbitrażu inwestycyjnego.

Rada Europejska udzieliła Komisji mandatu do rozpoczęcia negocjacji ze swoimi partnerami handlowymi i inwestycyjnymi w ramach Komisji Międzynarodowego Prawa Handlowego ONZ (UNCITRAL).

Zasady nowego trybunału

Z upublicznionych wytycznych przyjętych przez Radę UE wynika, że Unia Europejska chciałaby, aby nowy system rozstrzygania sporów inwestycyjnych opierał się na poniższych zasadach:

  • trybunał ds. inwestycji ma być stałą instytucją międzynarodową;
  • sędziowie trybunału mają być zatrudniani na czas określony; powinni cechować się odpowiednimi kwalifikacjami oraz otrzymywać odpowiednie dla ich stanowiska wynagrodzenie; ważne jest ponadto zagwarantowanie ich bezstronności i niezależności;
  • postępowanie przed trybunałem należy prowadzić w sposób przejrzysty;
  • należy uczestnikom postępowania zagwarantować możliwość odwołania się od decyzji;
  • priorytetem ma być zagwarantowanie skutecznego wykonywania orzeczeń trybunału;
  • trybunał ma orzekać w sporach wynikających z przyszłych i już istniejących umów inwestycyjnych; po stronie państw członkowskich leży decyzja, które z tych umów decydują się powierzyć do rozstrzygnięcia trybunałowi.