Sprawa Scotch Whisky
Scotch Whisky Association jest utworzoną zgodnie z prawem szkockim organizacją. Jej celem jest w szczególności ochrona handlu szkocką whisky zarówno w Szkocji, jak i za granicą.
Michael Klotz wprowadza do obrotu za pośrednictwem strony internetowej whisky o nazwie 'Glen Buchenbach’. Jest ona produkowana przez gorzelnię Waldhorn znajdującą się w Berglen w dolinie Buchenbach w Niemczech.
Etykieta umieszczona na butelkach wspomnianej whisky zawiera grafikę przedstawiającą róg myśliwski (Waldhorn w języku niemieckim). Oprócz tego znajdują się na niej informacje: ’Waldhornbrennerei’ (gorzelnia Waldhorn); 'Glen Buchenbach’; ’Swabian Single Malt Whisky’ (szwabska whisky single malt); '500 ml’; '40% vol’; ’Deutsches Erzeugnis’ (wyrób niemiecki) i ’Hergestellt in den Berglen’ (wyprodukowano w Berglen).
Scotch Whisky Association wniosła do Landgericht Hamburg (sądu okręgowego w Hamburgu, Niemcy) powództwo o zaniechanie w szczególności sprzedaży tej whisky, niebędącej scotch whisky, pod nazwą 'Glen Buchenbach’. Ze względu na to, że stosowanie tego oznaczenia jest sprzeczne w szczególności z art. 16 lit. a)-c), rozporządzenia nr 110/2008, który chroni oznaczenia geograficzne zarejestrowane w załączniku III do tego rozporządzenia, wśród których figuruje 'Scotch Whisky’.
Zdaniem Scotch Whisky Association przepisy te przewidują, że oznaczenie geograficzne zarejestrowane dla napoju alkoholowego jest chronione nie tylko przed stosowaniem takiego oznaczenia, lecz również przed zamieszczaniem jakichkolwiek wzmianek sugerujących pochodzenie geograficzne tego oznaczenia. Tymczasem nazwa 'Glen’, z powodu jej bardzo rozpowszechnionego stosowania w Szkocji w miejsce słowa ’valley’, a w szczególności jako elementu znaku handlowego w nazwach szkockich whiskys, budzi w świadomości docelowego kręgu odbiorców skojarzenie ze Szkocją i Scotch Whisky niezależnie od zamieszczenia na etykiecie innych wzmianek, które wskazują na niemieckie pochodzenie rozpatrywanego wyrobu. Michael Klotz wnosi o oddalenie powództwa.
Landgericht Hamburg (sąd okręgowy w Hamburgu) wskazuje, że uwzględnienie tego powództwa zależy od wykładni, jaką należy nadać art. 16 lit. a)-c) rozporządzenia nr 110/2008. Sąd ten postanowił zatem zawiesić postępowanie i skierować do Trybunału zadając pytania prejudycjalne w następujących kwestiach:
1) Czy do pośredniego wykorzystania w celach handlowych w odniesieniu do [napojów spirytusowych], o którym mowa w art. 16 lit. a) rozporządzenia nr 110/2008, konieczne jest, by zarejestrowane oznaczenie geograficzne było wykorzystywane w identycznej lub w fonetycznie lub wizualnie podobnej formie, czy też wystarczy, że sporny element znaku budzi w świadomości docelowego kręgu odbiorców jakiekolwiek skojarzenie z zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym lub z obszarem geograficznym?
W razie uznania drugiej możliwości: czy przy ocenie tego, czy ma miejsce pośrednie wykorzystanie w celach handlowych, ma również znaczenie, w jakim kontekście jest umieszczony sporny element oznaczenia, czy też ten kontekst nie może wyłączać pośredniego wykorzystania w celach handlowych zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, nawet jeśli spornemu elementowi oznaczenia towarzyszy informacja o prawdziwym pochodzeniu wyrobu?
2) Czy do przywołania zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, o którym mowa w art. 16 lit. b) rozporządzenia nr 110/2008, konieczne jest, aby istniało fonetyczne lub wizualne podobieństwo między zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym i spornym elementem oznaczenia, czy też wystarczy, że sporny element oznaczenia budzi w świadomości docelowego kręgu odbiorców jakiekolwiek skojarzenie z zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym lub obszarem geograficznym?
W razie uznania drugiej możliwości: czy przy ocenie tego, czy ma miejsce przywołanie, ma również znaczenie, w jakim kontekście jest umieszczony sporny element znaku, czy też ten kontekst nie może wyłączać bezprawnego przywołania za pośrednictwem spornego elementu znaku, nawet jeśli spornemu elementowi znaku towarzyszy informacja o prawdziwym pochodzeniu wyrobu?
3) Czy przy ocenie, czy występuje »nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd określenie, o którym mowa w art. 16 lit. c) rozporządzenia nr 110/2008, ma znaczenie to, w jakim kontekście jest umieszczony sporny element znaku, czy też ten kontekst nie może przeciwdziałać wprowadzającemu w błąd określeniu, nawet jeśli spornemu elementowi znaku towarzyszy informacja o prawdziwym pochodzeniu wyrobu?.’
Orzeczenie Trybunału
Trybunał (piąta izba) orzekł następująco:
1) Artykuł 16 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 należy interpretować w ten sposób, że, aby ustalić, czy ma miejsce 'pośrednie wykorzystanie w celach handlowych’ zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, wymagane jest, by sporny element był wykorzystywany w formie, która jest albo identyczna z tym oznaczeniem, albo podobna pod względem fonetycznym lub wizualnym. Dlatego też nie wystarczy, że element ten może budzić w świadomości docelowego kręgu odbiorców jakiekolwiek skojarzenie ze wspomnianym oznaczeniem lub obszarem geograficznym z nim związanym.
2) Artykuł 16 lit. b) rozporządzenia nr 110/2008 należy interpretować w ten sposób, że aby ustalić, czy ma miejsce 'przywołanie’ zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, sąd odsyłający powinien zbadać, czy w umyśle przeciętnego konsumenta europejskiego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego, w reakcji na sporną nazwę powstanie bezpośrednio wyobrażenie towaru posiadającego chronione oznaczenie geograficzne. W ramach tej oceny sąd ten, przy braku:
- po pierwsze, fonetycznego lub wizualnego podobieństwa spornej nazwy z chronionym oznaczeniem geograficznym,
- po drugie, zawarcia części tego oznaczenia w tej nazwie,
powinien uwzględnić w danym wypadku podobieństwo konceptualne między wspomnianą nazwą a wspomnianym oznaczeniem.
Artykuł 16 lit. b) rozporządzenia nr 110/2008 należy interpretować w ten sposób, że do tego, aby stwierdzić, iż ma miejsce 'przywołanie’ zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, nie jest wymaganie uwzględnienie kontekstu, w który wpisuje się sporny element, a w szczególności faktu, że towarzyszy mu wyjaśnienie dotyczące prawdziwego pochodzenia danego wyrobu.
3) Artykuł 16 lit. c) rozporządzenia nr 110/2008 należy interpretować w ten sposób, że przy ustalaniu, czy ma miejsce 'nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd określenie’ zakazane przez ten przepis, nie należy uwzględniać kontekstu, w którym wykorzystywany jest sporny element.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1528880950821&uri=CELEX:62017CC0044