Skrócony tydzień pracy pracownika

Strony umowy pracę mogą postanowić o stosowaniu względem pracownika tzw. systemu skróconego tygodnia pracy, o którym mowa w art. 143 kodeksu pracy. Na pisemny wniosek pracownika może być do niego stosowany system skróconego tygodnia pracy. W tym systemie jest dopuszczalne wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

System ten wprowadza się zamieszczając stosowne postanowienie w umowie o pracę. Umożliwia on pracownikowi wykonywanie pracy tylko w wybrane dni tygodnia w wymiarze krótszym niż 5 dni – przykładowo od poniedziałku do czwartku przez 10 godzin dziennie. Dni i godziny pracy mogą być kształtowane dowolnie. Dobowy wymiar czasu pracy nie może być jednak dłuższy niż 12 godzin, a okres rozliczeniowy czasu pracy nie może być dłuższy niż jeden miesiąc. Ustalenie niedzieli jako dnia pracującego będzie możliwe tylko w przypadkach uregulowanych w art. 151(10) k.p.

Art. 151(10) kodeksu pracy

„Praca w niedziele i święta jest dozwolona:

1) w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;

2) w ruchu ciągłym;

3) przy pracy zmianowej;

4) przy niezbędnych remontach;

5) w transporcie i w komunikacji;

6) w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;

7) przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;

8) w rolnictwie i hodowli;

9) przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:

a) (uchylona),

b) zakładach świadczących usługi dla ludności,

c) gastronomii,

d) zakładach hotelarskich,

e) jednostkach gospodarki komunalnej,

f) zakładach opieki zdrowotnej(8) i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,

g) jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,

h) zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;

10) w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;

11) przy wykonywaniu prac:

a) polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 15(19) § 1, są u niego dniami pracy,

b) zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.”

Przerywany system czasu pracy

Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 148 kodeksu pracy czas pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, pracownic w ciąży oraz pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia, bez ich zgody nie może przekraczać 8 godzin. Dotyczy to także osób zatrudnionych w systemie skróconego tygodnia pracy. Pracownicy ci zachowują prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru ich czasu pracy. W systemie skróconego tygodnia pracy wyłączona jest także możliwość stosowania przerywanego systemu czasu pracy:

Art. 139 § 2 k.p. „Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Przerwy nie wlicza się do czasu pracy, jednakże za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

§ 2. Systemu przerywanego czasu pracy nie stosuje się do pracownika objętego systemem czasu pracy, o którym mowa w art. 135-138, 143 i 144.

§ 3 (…)”

System skróconego tygodnia pracy może być stosowany tylko na pisemny wniosek pracownika. Uregulowanie dni i godzin pracy pracownika w umowie o pracę zwalnia pracodawcę od obowiązku wprowadzania dla tego pracownika odrębnego grafiku (rozkładu czasu pracy):

„Art. 129 § 4 k.p. Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli:
1)rozkład czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy, obwieszczenia, o którym mowa w art. 150 § 1, albo z umowy o pracę;
2) (…)”