Sąd Najwyższy – naliczenie przez sąd 1,1 mln zł odsetek jest niedopuszczalne
Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego w dniu 8 maja 2019 roku rozpoznała kolejną skargę nadzwyczajną. Skargę złożył Prokurator Generalny, który wnosił o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Spór o odsetki
Strona pozwana, prowadząca działalność gospodarczą, zakupiła od powoda sprzęt do gabinetu kosmetycznego na łączną kwotę 15.954 zł. Zgodnie z postanowieniami umowy pozwana zobowiązana była zapłacić 30% wartości przedmiotu sprzedaży w dniu zawarcia umowy. Reszta kwoty miała być zaś rozłożona na 12 równych rat płatnych do 30 dnia każdego miesiąca. Co więcej, strony w umowie ustaliły, że w przypadku zwłoki odnośnie poszczególnych transz sprzedający naliczy odsetki umowne w wysokości 2% od należnej raty za każdy dzień zwłoki. Gdy natomiast zwłoka wyniesie z zapłatą dwa miesiące, całość zobowiązania, wraz z należytym oprocentowaniem, stanie się natychmiast wymagalna. Nadto pozwana złożyła wraz z umową deklarację wekslową oraz weksel in blanco poręczony przez określone osoby, w celu zabezpieczenia zobowiązania.
Pozwana nie wywiązywała się jednak z ciążącego na niej obowiązku. W trakcie trwania umowy uiściła na poczet zaciągniętego zobowiązania jedynie 4950 zł. Ostatecznie strony postanowiły zawrzeć porozumienie, w którym pozwana uznała swój dług w wysokości 12.645 zł oraz zobowiązała się do uregulowania długu w terminie do dnia 30 września 2009 r.
Orzeczenie Sądu Rejonowego w Wałbrzychu
Pomimo uprzednio zawartego porozumienia oraz upływu terminu pozwana nie uregulowała długu. Taki stan rzeczy zmusił wierzyciela do dochodzenia swoich praw przed sądem. Ostatecznie 27 listopada 2009 roku SR w Wałbrzychu zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 15 995 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości 2% dziennie naliczanymi od dnia 10 listopada 2009 roku. W następstwie braku zarzutów, złożonych przez pozwaną, nakaz zapłaty uprawomocnił się. Pozwana próbowała wzruszyć zapadłe orzeczenie, wnosząc o przywrócenie terminu na wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty. Jednak Sąd Rejonowy, a następnie Sąd Okręgowy postanowieniem zdecydował o niemożności przywrócenia terminu w sprawie.
Odsetki wzrosły do 1,1 mln zł
Ostatecznie, dzięki skardze nadzwyczajnej złożonej przez Prokuratora Generalnego, sprawę rozstrzygnął Sąd Najwyższy. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych zdecydowała o uchyleniu wyroku nakazu zapłaty oraz o przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania. Do momentu rozpoznania sprawy przez SN należne odsetki narosły do kwoty ponad 1,1 mln zł. Sąd Najwyższy stwierdził, że SR, zasądzając takie odsetki, rażąco naruszył art. 359§21 oraz §21 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. Zważywszy na powyższe, zastrzeżenie tak wysokich odsetek umownych (art. 481 k.c.) było, w momencie zaciągnięcia zobowiązania przez strony, niedopuszczalne.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia podkreślił również, jaki był cel zmian wprowadzonych w art.359 k.c. w 2006 r. Zamiarem ustawodawcy było wprowadzenie ochrony dłużnika przed nadmiernie wygórowanymi odsetkami. Jest to kluczowy element, który powinien być stosowany przy wykładni wspomnianego przepisu, a jego stosowanie nie może być ograniczone wyłącznie do odsetek, których podstawa wynika z umowy.
Źródło: