Urlop dla poratowania zdrowia

Urlop to czas wolny od świadczenia pracy przez pracownika, przewidziany przepisami prawa. Specyficznym jego rodzajem wydaje się urlop dla poratowania zdrowia, który ustawodawca przyznał nauczycielom.

Praca w tym zawodzie i związany z nią stres oraz nadużywanie głosu mogą być przyczyną pogorszenia stanu zdrowia. Ustawodawca kładzie więc szczególny nacisk na prewencję chorób zawodowych. Urlop ma za zadanie umożliwić odzyskanie pełnej zdolności do pracy.

Urlop dla poratowania zdrowia – komu przysługuje?

Roczny urlop dla poratowania zdrowia mogą wziąć nauczyciele, którzy spełniają kilka warunków. Zgodnie z art. 73 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela należy się on nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu nieprzerwanie co najmniej 7 lat w szkole w wymiarze nie niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia:

1) aby przeprowadzić zalecone leczenie, musimy:

• choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub
• choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę, lub

2) na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową 

– w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku.

Kwestia ta jest również regulowana w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 stycznia 2018 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia.

Przeczytaj również:
Czym jest choroba zawodowa?

Urlop dla poratowania zdrowia a zarobki

Urlop dla poratowania zdrowia jest płatny, co oznacza, że przysługuje nam wynagrodzenie za jego czas.

W okresie przebywania na urlopie nauczyciel zachowuje prawo do:

• comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego,
• dodatku za wysługę lat,
• innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatku związanego z zatrudnieniem na terenach wiejskich.

Na szczególną uwagę zasługuje informacja co do niemożności podjęcia innej pracy. Przebywając na urlopie dla poratowania zdrowia, nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. 

Gdyby do takiej sytuacji doszło, dyrektor szkoły mógłby odwołać nauczyciela z urlopu. Określa tym samym termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy.

Według uchwały SN w uchwale z 7 lipca 2005 r., sygn. akt II PZP 5/05:

Podstawą odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia może być również kontynuowanie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub wykonywanie innej działalności zarobkowej rozpoczętych przed udzieleniem tego urlopu.

Warunki uzyskania urlopu

W dniu złożenia wniosku nauczyciel musi spełnić łącznie następujące warunki:

• zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć, 
• zatrudnienie na czas nieokreślony, 
• przepracowanie nieprzerwanie co najmniej 7 lat w wymiarze nie niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć. 

Nauczycielowi udziela się urlopu dla poratowania zdrowia na jego wyraźny pisemny wniosek oraz na podstawie orzeczenia lekarza. W celu uzyskania takiego orzeczenia oczywiście musimy najpierw udać się na badania. Powinny być one przeprowadzone w jednostce służby medycyny pracy, z którą dana placówka oświatowa ma zawartą pisemną umowę zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r., o służbie medycyny pracy, jako że koszty tych badań pokrywa szkoła.

Urlop dla poratowania zdrowia - procedura

1. Nauczyciel najpierw powinien złożyć pisemny wniosek o skierowanie na badania lekarskie. 
2. Dyrektor niezwłocznie wydaje skierowanie na badanie. Wzór skierowania znajdziemy we wspomnianym już rozporządzeniu w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia. Powinniśmy wskazać tam czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia nauczyciela. 
3. Nauczyciel musi w ciągu 30 dni od dnia otrzymania skierowania stawić się na badanie wraz z dokumentem tożsamości oraz dokumentacją medyczną z przebiegu dotychczasowego leczenia danego schorzenia lub choroby. 
4. Przeprowadzane jest badanie przez uprawnionego lekarza (w rozumieniu art. 73 ust. 10 KN jest to lekarz medycyny pracy). Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia: badanie lekarskie przeprowadza uprawniony lekarz i obejmuje ono badanie podmiotowe oraz przedmiotowe, z uwzględnieniem ogólnego stanu zdrowia, oceny układu krążenia, układu ruchu, układu nerwowego, układu oddechowego oraz narządu mowy. 
5. Po otrzymaniu wyników i w oparciu o nie lekarz medycyny pracy wydaje orzeczenie o potrzebie korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia.
6. Urlopu udziela nauczycielowi dyrektor szkoły na podstawie przedłożonego orzeczenia lekarskiego na okres wskazany w orzeczeniu.
7. Jeżeli nauczyciel lub dyrektor szkoły nie zgadza się z okresem, na jaki lekarz orzekł potrzebę udzielenia urlopu zdrowotnego bądź z samym rozstrzygnięciem, przysługuje mu odwołanie.