Zasady ruchu na parkingu. Kto ma pierwszeństwo?
Na parkingach bardzo często dochodzi do zdarzeń takich jak stłuczki i potrącenia. Dzieje się tak, ponieważ na parkingach zagęszczenie ruchu jest często dużo wyższe niż na drogach. Co więcej, zdarza się, że osoby poruszające się po tej przestrzeni bywają rozkojarzone. To błąd, ponieważ przy zachowaniu nadzwyczajnej ostrożności i stosowaniu zasad ruchu można uniknąć przykrych doświadczeń. Kto ma pierwszeństwo na parkingu i jakie inne zasady na nim obowiązują?
Czy na prywatnym parkingu obowiązują jakieś zasady ruchu?
Pierwszą wątpliwością do rozstrzygnięcia jest to, czy na należącym do centrum handlowego parkingu obowiązują w ogóle przepisy ustawy – Prawo o ruchu drogowym (w dalszej treści: „Kodeks drogowy”), a więc znane każdemu kierowcy typowe zasady poruszania się po ulicach. Prywatna nieruchomość, nawet z dopuszczonym ruchem kołowym, nie jest bowiem drogą publiczną, strefą zamieszkania ani strefą ruchu. Co za tym idzie, co do zasady, nie obowiązują na niej przepisy Kodeksu drogowego (co wynika z jej art. 1 ust. 1 pkt 1.).
Jednak już w ust. 2 pkt 1 tego przepisu czytamy, że przepisy Kodeksu drogowego stosuje się również do ruchu odbywającego się poza miejscami wymienionymi w ust. 1 pkt 1, w zakresie koniecznym dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób.
Zasady poruszania się po parkingu – orzeczenie sądu
W jednym z orzeczeń – dotyczącym śmiertelnego wypadku rowerzystki na terenie ogrodzonej nieruchomości należącej do gminy – Sąd Apelacyjny w Białymstoku stwierdził, że w rozstrzyganej sprawie przepisy ustawy – Prawo o ruchu drogowym mają zastosowanie, mimo iż miejsce, w którym doszło do zdarzenia, nie było ani drogą publiczną, ani drogą wewnętrzną, ani też drogą przeznaczoną do ruchu rowerowego.
Sąd wskazał, że rowerzystka, poruszając się pojazdem w tym miejscu, miała wpływ na poziom bezpieczeństwa innych osób (wyrok z dnia 19 maja 2017, I ACa 1015/16). Podobnie jest na parkingu, gdzie zachowanie kierowców może wpłynąć na zdrowie i życie pieszych. Gęsty ruch oraz liczne skrzyżowania to warunki, w których potencjalnie dojść może do wielu sytuacji kolizyjnych.
Zasady poruszania się po prywatnym parkingu
Fakt, że na prywatnym parkingu nie muszą obowiązywać zasady Kodeksu drogowego, nie oznacza, że nie obowiązują na nim żadne zasady. Kierowcy nie mogą czuć się bezkarni w takiej przestrzeni.
Osoba zarządzająca parkingiem może samodzielnie ustawić znaki określające zasady i organizację ruchu drogowego. W takiej sytuacji należy stosować się do tych znaków. Zgodnie z obowiązującym prawem, na drogach wewnętrznych kierowcy zobowiązani są:
- stosować się do ustawionych znaków drogowych;
- powstrzymać się od kierowania pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających;
- stosować się do ustawionej sygnalizacji świetlnej;
- nie stwarzać zagrożenia dla innych uczestników ruchu.
Złamanie powyżej wskazanych obowiązków może zakończyć się mandatem wystawionym przez służby publiczne.
Kto ma pierwszeństwo na parkingu – piesi, czy kierowcy?
Na parkingach rzadko wyznaczane są ciągi piesze, a typowych chodników nie ma praktycznie wcale. Konieczne staje więc skorzystanie z przestrzeni wspólnej. Pojawia się zatem pytanie: kto w tym przypadku ma pierwszeństwo – pieszy czy kierowca?
Skoro już wiemy, że na parkingu obowiązują te przepisy ruchu drogowego, które wiążą się z bezpieczeństwem jego uczestników, pozostaje zidentyfikować ten pozwalający odpowiedzieć na postawione pytanie. Stosowny zapis znajdziemy w art. 26 ust. 4, czytanym łącznie z ust. 5 Kodeksu drogowego. Stanowi on, że kierujący pojazdem, jadąc po placu, na którym ze względu na brak wyodrębnienia jezdni i chodników ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni, jest obowiązany jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu.
Nie da się ukryć, że kwestia pierwszeństwa jest chyba najbardziej kluczowa, gdy myślimy o bezpieczeństwie w ruchu drogowym. To jego nieustąpienie (poza nadmierną prędkością) jest główną przyczyną wypadków. W związku z tym powyższy przepis z całą pewnością będzie obowiązywał na typowym parkingu, np. pod centrum handlowym.
Pieszy ma pierwszeństwo na parkingu
Zacytowany artykuł ustawy jest jasny i jednoznaczny – pieszy ma pierwszeństwo na parkingu. Oznacza to obowiązek zachowania przez wszystkich kierowców szczególnej ostrożności, dostosowania prędkości do warunków i przepuszczania przechodniów. Te same przepisy mają zastosowanie również na uliczce „wyjazdowej”, uznawanej za nadrzędną.
W związku ze specyfiką miejsca piesi powinni kierować się przede wszystkim niepisaną zasadą „partnerstwa drogowego” oraz korzystać z przyznanego im przez ustawodawcę pierwszeństwa w sposób rozsądny. To znaczy, że powinni uwzględniać duże natężenie ruchu, ograniczoną przez zaparkowane pojazdy widoczność oraz rozkojarzenie kierowców związane z poszukiwaniem wolnego miejsca.
Czasem warto ułatwić przejazd pojazdu, co może przyczynić się do poprawy wzajemnych relacji między uczestnikami ruchu. Ważne przy tym, aby kierowcy byli świadomi istnienia przepisów nakładających na nich obowiązki względem pieszych.
Stosowanie Kodeksu drogowego na parkingu – strefa ruchu i znak D-52
Omawiany problem występuje coraz rzadziej, bowiem większość parkingów oznaczana jest jako strefa ruchu przy użyciu znaku D-52. Takie rozwiązanie znacznie ułatwia zarówno poruszanie się po parkingu kierowcom, jak również egzekwowanie prawa przez służby. Dzieje się tak, ponieważ w strefie ruchu obowiązują wszystkie zasady obowiązujące na drogach publicznych.
W praktyce oznacza to, że policja może skutecznie interweniować nie tylko w sytuacjach, w których dochodzi do zagrożenia życia czy zdrowia uczestników ruchu, lub złamania przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Sami kierowcy zmuszeni są natomiast do zachowania takiego jak na „zwykłej drodze”. Czyli prowadzenie rozmowy przez trzymany przy uchu telefon podczas parkowania nie będzie tolerowane.
Na parkingu oznaczonym jako strefa ruchu również należy stosować się do znaków, które zostały umieszczone na nim przez zarządcę. Jeśli nie ma znaków, to należy pamiętać np. o „zasadzie prawej ręki”, która obowiązuje na skrzyżowaniach równorzędnych. Polega ona rzecz jasna na ustępowaniu pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony.
Wprowadzenie strefy ruchu to jednak nie tylko obowiązki dla kierowców, ale również dla pieszych. Na parkingu oznaczonym jako strefa ruchu nie mogą oni korzystać z całej szerokości jezdni. Ich ruch powinien odbywać się tylko po chodnikach i wyznaczonych przejściach.
Wyjazd z parkingu – kto ma pierwszeństwo?
Na koniec warto zaznaczyć, że kierowcy, którzy wyjeżdżają z parkingu na drogę publiczną, zawsze powinni ustąpić pierwszeństwa pojazdom poruszającym się po tej drodze. Wygląd, czy szerokość dróg nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia. Wyjazd z parkingu może być bardziej zadbany i szerszy niż droga publiczna, na którą zamierza wjechać kierowca.
Dlatego wyjeżdżając z parkingu, należy zachować szczególną ostrożność i przepuścić wszystkie auta poruszające się po drodze publicznej.