Imienia i nazwiska się nie wybiera. Nie tak łatwo jest również te dane zmienić. Sama niechęć do nich, jeśli brak jest obiektywnych powodów do dokonania korekty, nie wystarczy.
Interes publiczny związany z koniecznością łatwej identyfikacji osoby przezwycięża tutaj interes prywatny. Stosowny wniosek musi być więc dobrze uzasadniony i spełniać wymogi ustawy z dnia 17 października 2008 roku o zmianie imienia i nazwiska.
Najważniejszy jest art. 4 rzeczonego aktu prawnego. Zawiera on wymóg przedstawienia ważnego powodu mającego uargumentować żądanie wydania decyzji o zmianie imienia lub nazwiska. Znajdziemy w nim również przykładowy katalog dopuszczalnych przyczyn. Mogą one dotyczyć zmiany:
Oczywiście lista ta nie jest zamknięta, a co za tym idzie zainteresowany może w inny sposób próbować dowodzić zaistnienie "ważnego powodu". Co jednak istotne, nie jest wystarczające subiektywne przeświadczenie. Konieczne jest wykazanie, że noszenie danego imienia lub nazwiska jest obiektywnie problematyczne czy w jakiś inny istotny sposób uciążliwe.
Taki pogląd w jednej ze spraw przedstawił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, wskazując, że: Nawet głębokie przekonanie o zaistnieniu ważnego powodu do zmiany nazwiska nie jest wystarczające z uwagi na jego identyfikującą rolę w obrocie społecznym i prawnym. Muszą mu towarzyszyć oceniane wedle obiektywnych kryteriów okoliczności (III SA/Łd 768/16).
Na przestrzeni lat wydano wiele orzeczeń odmawiających prawa do zmiany imienia lub nazwiska. Wskazywano w nich, że dobrym uzasadnieniem nie są, między innymi:
Zmiana imienia i nazwiska nie jest więc sprawą prostą. Jeśli ktoś decyduje się na sporządzenie odpowiedniego wniosku do kierownika właściwego urzędu stanu cywilnego, musi uzasadnić go poprzez wskazanie naprawdę istotnego powodu. Ważne jest też przedstawienie dowodów, które będą potwierdzać - przykładowo - faktyczne posługiwanie się innymi danymi niż widniejące w metryce. Można również dołączyć wyciąg ze słownika języka polskiego, zawierający definicję słowa, z którego zbudowane jest nazwisko wnioskodawcy - na okoliczność jego obraźliwego czy naruszającego godność znaczenia. Z całą pewnością nie wystarczy natomiast poprzestanie na argumentacji wskazującej jedynie na subiektywne przekonanie o zasadności zmiany omawianych danych.