Aspekty kredytu konsumenckiego i ochrona w kredycie hipotecznym

Kredyt konsumencki regulowany jest przez ustawę z dnia 15 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.u. z 2016 r. poz. 1528 ze zm.). Największym priorytetem tego kredytu jest ochrona konsumentów i ich interesów.

W art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, kredyt konsumencki zdefiniowany jest z perspektywy ekonomicznej:

Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.

Ponadto, w ust. 2 tego samego przepisu prawnego ustawodawca wskazuje na inne umowy, które również mogą być definiowane jako kredyt konsumencki, a w szczególności mowa tu o:

• umowie pożyczki,
• umowie kredytu w rozumieniu ustawy Prawo bankowe z dnia 27 sierpnia 1997 roku (Dz.U. 1997 Nr 140, poz. 939 z późn. zm.) (zobacz też: https://kruczek.pl/umowa-kredytu-od-podstaw/),
• umowie sprzedaży na raty lub z odroczonym terminem płatności.

Przede wszystkim jednak, aby zdefiniować poprawnie umowę konsumencką, musi ona mieć wyraźną dwustronną kwalifikację podmiotową. Oznacza to, że umowa musi zostać zawarta między konsumentem a kredytodawcą, który jest przedsiębiorcą (a udzielanie kredytów wchodzi w obszar jego działalności gospodarczej). W tym kontekście, warto przyjrzeć się art. 22¹ oraz 43¹ KC.

Umowa konsumencka chroni konsumenta

Najważniejsze jednak w umowie konsumenckiej jest to, w jaki sposób ochroni ona konsumenta. Poniżej przedstawione zostały obszary ochrony „udzielanej” przy umowie konsumenckiej:

1. Forma i treść umowy: ustanowiono rygorystyczne wymogi odnośnie formy i treści umowy konsumenckiej, na co wskazuje rozdział 3. Ustawy o kredycie konsumenckim.
2. Obowiązek informacyjny: reguluje go rozdział 2. Ustawy o kredycie konsumenckim i dotyczy m.in. informowania o rocznej rzeczywistej stopie oprocentowania (RRSO).
3. Prawo spłaty kredytu przed terminem ustalonym w umowie: określone przez art. 48 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.

Warto wiedzieć

UWAGA! Do czego konsumenta upoważnia wcześniejsza spłata kredytu? Zgodnie z art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, spłata kredytu przed terminem zwalnia konsumenta z ponoszenia ciężaru związanego z kosztami kredytu przypadającymi na okres, o który skrócono obowiązywanie umowy.

UWAGA! Należy dokonać dokładnej analizy umowy, ponieważ może ona stanowić o prowizji (oczywiście na rzecz kredytodawcy) za przedterminową spłatę kredytu. Przesłanki wprost określa art. 50 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Ważne jest, aby prowizja ustalona była na podstawie ust. 2, 3 oraz 4 art. 50 ustawy o kredycie konsumenckim, czyli kolejno:

• prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekraczać 1% spłacanej części kredytu, jeżeli okres między datą spłaty kredytu a terminem spłaty kredytu przekracza jeden rok;
• w przypadku, gdy okres, o którym mowa powyżej, nie przekracza jednego roku, prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekraczać 0,5% spłacanej części kwoty kredytu;
• prowizja, o której mowa w poprzednich punktach, nie może być wyższa niż wysokość odsetek, które konsument byłby zobowiązany zapłacić w okresie między spłatą kredytu przed terminem, a uzgodnionym terminem zakończenia umowy, a także nie może być wyższa niż bezpośrednie koszty kredytodawcy związane z tą spłatą.

Porównując umowę kredytu konsumenckiego z innymi umowami kredytu, najbardziej charakterystyczny i, prawdopodobnie, najbardziej wskazujący na ochronę konsumenta obszar to:

4. Prawo do odstąpienia od umowy: regulowane przez art. 53 ust. 1 i 1 ustawy o kredycie konsumenckim, daje możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od zawarcia umowy lub dostarczenia wymaganych elementów, których umowa pierwotnie nie zawierała. należy podkreślić, że konsument nie ponosi wówczas żadnych kosztów, niemniej ciąży na nim obowiązek spłaty, na co wprost wskazuje art. 54 ustawy o kredycie konsumenckim.