Zespół ekspertów z krajów członkowskich opracował oficjalną unijną definicję dezinformacji. Jest to początek zapowiadanej przez unijne organy walki z tym zjawiskiem oraz podstawa nowego kodeksu postępowania dla mediów.
Grupę ekspertów wysokiego szczebla powołano, by doradzała Komisji w sprawie zakresu zjawiska fałszywych informacji. W skład grupy wchodzi 39 ekspertów reprezentujących organizacje społeczeństwa obywatelskiego, media społecznościowe, organizacje mediów informacyjnych, dziennikarzy i środowisko akademickie.
Brzmienie definicji
Dezinformacja to "fałszywa, niedokładna lub wprowadzająca w błąd informacja, stworzona, zaprezentowana i rozpowszechniana dla zysku lub rozmyślnego spowodowania szkody publicznej". To niebezpieczne zjawisko może wyrządzić wiele szkód. Szkodliwie oddziaływać na procesy demokratyczne i wartości. Używanie jej z rozmysłem i premedytacją może mieć wpływ na wiele dziedzin, między innymi na kwestie zdrowotne, naukę, edukację czy finanse.
Sprawozdanie ekspertów
Sprawozdanie grupy eksperckiej, pracującej nad zagadnieniem dezinformacji, dotyczy przede wszystkim problemów związanych z dezinformacją w internecie. Nie użyli oni w swoim dokumencie zwrotu: fałszywe informacje (ang. "fake news"). Wyszli z założenia, że ten termin nie oddaje w pełni całego spektrum problemów związanych z dezinformacją. Dezinformacja jest bowiem pojęciem szerszym i obejmuje też treści będące zlepkiem wiadomości zmyślonych i faktów.
Zdaniem autorów sprawozdania, do walki z dezinformacją niezbędna jest ścisła współpraca różnych organów i instytucji. Jej podstawą powinny być działania samoregulacyjne.
Działania samoregulacyjne
Do tych działań powinny należeć przede wszystkim:
- działania informacyjne i edukacyjne dotyczące umiejętności korzystania z mediów, zwłaszcza społecznościowych,
- tworzenie narzędzi pomagających rozpoznać i zwalczać dezinformację, z zachowaniem "różnorodności i trwałości europejskiej sceny medialnej".
Zdaniem ekspertów platformy internetowe powinny udostępniać informacje dotyczące tego, w jaki sposób algorytmy wybierają prezentowane informacje. Ponadto ich zadaniem powinno być zwiększanie widoczności informacji rzetelnych, wiarygodnych i potwierdzonych oraz ułatwianie czytelnikowi dotarcia właśnie do takich wiadomości.
Ważna rola nadawców publicznych
Zdaniem Noela Currana, szefa Europejskiej Unii Nadawców, dużą rolę w zwalczaniu dezinformacji powinni pełnić nadawcy publiczni. "Dezinformacja mocno podważa zaufanie obywateli do mediów w ogóle. By odwrócić ten trend, powinno się zwiększyć obecność należycie udokumentowanych i obiektywnych informacji, jakie dostarczane są zazwyczaj przez media publiczne, w mediach społecznościowych, które są dziś głównym przekaźnikiem treści" - argumentował.
Internet mało wiarygodnym źródłem informacji
Dopełnieniem sprawozdania są raporty z konsultacji publicznych oraz badania Eurobarometru.
Konsultacje publiczne rozpoczęto w listopadzie 2017 roku. W ich ramach Komisja otrzymała blisko 3000 odpowiedzi. Zdaniem respondentów głównymi kategoriami, w przypadku których nieprawdziwe informacje mogą przynieść szkody społeczeństwu, są:
- umyślna dezinformacja w celu wpłynięcia na wynik wyborów oraz
- dezinformacja związana z polityką migracyjną.
Badania Eurobarometru, przeprowadzone przy udziale około 26 tys obywateli Unii, wykazały, że zdecydowana większość ankietowanych widzi w dezinformacji duże zagrożenie dla demokracji. Takiej odpowiedzi udzieliło 83% respondentów.
Badanie pokazało również, jak ważne - z punktu widzenia rzetelności i wiarygodności - są media tradycyjne. Jako najbardziej wiarygodne media badani wskazali:
- radio - 70%
- telewizja - 66%
- prasa drukowana - 63%
- internetowe źródła informacji - 26%
- internetowe serwisy wideo - 27%.
Jak widać, obywatele Unii nie ufają informacjom przekazywanym za pośrednictwem internetu.
Podobne wyniki otrzymano dzięki konsultacjom publicznym. Około 70% respondentów podało, że ma zaufanie do informacji pochodzących z tradycyjnych gazet i czasopism, specjalistycznych stron internetowych i specjalistycznych publikacji online, agencji informacyjnych i agencji publicznych.
