Okazjonalny najem lokalu nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej
Okazjonalny najem lokalu mieszkalnego nie stanowi przejawu prowadzenia działalności gospodarczej w myśl art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – tak w wyroku z dnia 25 stycznia 2017 roku (II UK 621/15) orzekł Sąd Najwyższy.
ZUS odmawia przyznania świadczenia
Kilka miesięcy po podjęciu działalności, która miała polegać na wynajmowaniu mieszkania, kobieta złożyła w organie rentowym wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy związanej z ciążą za okres od 6 marca 2014 r. do 3 czerwca 2014 r. Do tego momentu ubezpieczona odprowadzała składki w kwocie wyższej niż ustawowe minimum. W odpowiedzi na wniosek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję, w której odmówił przyznania świadczenia kobiecie. ZUS uznał, że kobieta nie podlega, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Sąd Okręgowy był innego zdania
Kobieta, nie zgadzając się z powyższą decyzją, odwołała się do Sądu Okręgowego. W wyroku z dnia 25 września 2015 r. Sąd stwierdził, że działanie powódki należy uznać za przejaw prowadzenia działalności gospodarczej. W konsekwencji oznacza to, że zasiłek chorobowy powinien zostać jej przyznany. Z toku postępowania wynika, że powódka dokonała wszystkich niezbędnych czynności związanych z rejestracją (CEIDG). Poinformowała ona o swojej działalności organ podatkowy oraz rentowy.
Mając na względzie powyższe, Sąd I instancji uznał, iż ubezpieczona faktycznie prowadzi działalność gospodarczą. Z tego względu stanowisko organu rentowego, jakoby ubezpieczona rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej wyłącznie w celu skorzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest uprawnione. Zakład Ubezpieczeń Społecznych postanowił się odwołać od powyższego wyroku. Sąd Apelacyjny nie uznał jednak argumentów organu rentowego za zasadne. To z kolei wiązało się z oddaleniem apelacji.
SN: istotą sporu jest wykładnia pojęcia „działalność gospodarcza”
ZUS, nie zgadzając się z dotychczasowymi orzeczeniami, postanowił złożyć skargę kasacyjną. Sąd Najwyższy natomiast rozpatrując sprawę stwierdził, że wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ma charakter deklaratoryjny. Nie stanowi on zatem istoty problemu. Celem prowadzenia każdej działalności gospodarczej jest osiąganie zysku. Generowanie strat nie wyklucza jednak tego, że przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą.
Ze stanu faktycznego sprawy wynika natomiast, że zysk osiągany przez powódkę nie wystarcza na pokrycie składek ubezpieczeniowych. Mając to na względzie można uznać, że w takiej sytuacji wynik finansowy jest dla powódki mało istotny. W konsekwencji może to pośrednio wskazywać, że otworzenie działalności gospodarczej miało na celu wyłącznie uzyskanie świadczenia chorobowego. Ponadto z okoliczności sprawy wynika, że lokal został sfinansowany z kredytu (nie zaciągniętego na potrzeby działalności gospodarczej) i jest przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej.
Powyższe, zdaniem SN, rodzi pytanie: czy przychód z wynajmu stanowi przychód osoby prowadzącej działalność? Czy też może przypada on proporcjonalnie do udziałów każdemu z małżonków? Kwestia ta miałaby istotny wpływ przy ocenie zarobkowego charakteru prowadzonej działalności gospodarczej. Ustalony stan faktyczny nie pozwala więc ocenić, czy powódka w spornym okresie faktycznie rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w sposób zorganizowany o charakterze zarobkowym, czy też ujawniony przychód należało zakwalifikować w ramach przychodu z najmu prywatnego. Ostatecznie SN postanowił uchylić zaskarżony wyrok.
Wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2017 r. (II UK 621/15)
