Likwidatorami są co do zasady członkowie zarządu, chyba że statut stowarzyszenia stanowił będzie inaczej lub rozstrzygała będzie w tej materii uchwała rozwiązująca stowarzyszenie przy braku uregulowań w statucie. Przy rozwiązaniu stowarzyszenia przez sąd to właśnie sąd będzie decydował o osobie likwidatora. Likwidator nie działa w imieniu stowarzyszenia, ale w imieniu własnym, wypełniając pewną funkcję publiczną jako osoba zaufania publicznego.
Judykatura przyjmuje, że nie można uznać, iż dopóki nazwisko likwidatora i pozostałe zmiany wprowadzone uchwałą walnego zgromadzenia członków stowarzyszenia nie zostaną wpisane w KRS, dopóty likwidator nie jest upoważniony do działania, a działa zarząd stowarzyszenia, z art. 36 i 37 p.s. wynika bowiem, że likwidator swoje obowiązki wykonuje od momentu wskazanego w uchwale, a nie od momentu dokonania wpisu w KRS. (WSA w Szczecinie z 29.07.2010 r., II SA/Sz 199/10).
Obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w możliwie najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanego stowarzyszenia przed nieuzasadnionym uszczupleniem.
Obowiązki likwidatora
Likwidator w szczególności powinien:
- zawiadomić sąd o wszczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z podaniem swego nazwiska, imienia i miejsca zamieszkania;
- dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji, podając do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania likwidacyjnego;
- po zakończeniu likwidacji zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie stowarzyszenia z Krajowego Rejestru Sądowego.
- jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia, likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia sądowi, który w razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub zarządza zmianę likwidatorów.
W okresie likwidacji stowarzyszenie nie może prowadzić działalności określonej w statucie. Zachowuje jednak w tym czasie osobowość prawną, którą traci dopiero z chwilą wykreślenia z rejestru. W tym kontekście trafnie zauważa się w orzecznictwie, że dopóki nie ma uchwały o rozwiązaniu stowarzyszenia ani orzeczenia sądu w tym przedmiocie, stowarzyszenie istnieje, choćby nawet wystąpiły okoliczności, które zgodnie z postanowieniami statutu (regulaminu) uzasadniały jego rozwiązanie (SN z 5.03.2010 r., IV CSK 372/09).
Majątek i koszty likwidacji
Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania delegatów) o likwidacji stowarzyszenia. W razie braku postanowienia statutu lub uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel społeczny.
Koszty likwidacji pokrywa się z majątku likwidowanego stowarzyszenia.
Trzeba się liczyć przede wszystkim z kosztami opłat sądowych. Po pierwsze
- koszt zgłoszenia o wszczęciu procesu likwidacji organizacji (czyli aktualizacji danych) w rejestrze KRS to 150 zł oraz koszt wykreślenia organizacji z rejestru stowarzyszeń i fundacji to kolejne 300 zł.
Warto pamiętać, iż opłaty mogą być wyższe dla stowarzyszenia, które jest w rejestrze przedsiębiorców: opłata za rozpoczęcie procesu likwidacji 500 zł (250 zł za aktualizację w rejestrze przedsiębiorców i 250 zł za publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Opłata za wykreślenie organizacji z rejestru KRS 300 zł. - ponadto, należy mieć na uwadze dodatkowe koszty, np. mogą być rzeczy związane z przygotowaniem dokumentów potrzebnych w procesie likwidacyjnym, na przykład sprawdzania finansowego, jeśli organizacja nie jest go w stanie zrobić we własnym zakresie.
Zgłoszenie w KRS
Formularze potrzebne do otwarcia likwidacji to:
- KRS-Z61 – formularz główny służący do zgłoszenia otwarcia likwidacji
- KRS-ZR – załącznik do formularza głównego służący do zgłoszenia likwidatora/likwidatorów. Na jednym formularzu można zgłosić jedną osobę.
- KRS-ZK – załącznik do formularza głównego służący do wykreślenia zarządu wraz ze sposobem reprezentacji określonym w statucie. Zarząd zostaje wykreślony ponieważ jego obowiązki w momencie otwarcia likwidacji obejmuje likwidator/likwidatorzy.
Lista dokumentów potrzebna do załączenia do wniosku:
- lista obecności na walnym zebraniu członków
- protokół z walnego zebrania
- uchwała o rozwiązaniu stowarzyszenia
- uchwała o wyborze likwidatora/likwidatorów
- uchwała o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji
- oświadczenie likwidatora o adresie do doręczeń - każdy likwidator składa oświadczenie o swoim adresie pod który można dostarczać korespondencję. Informacje te mają ułatwić sądowi kontakt z podmiotami zarejestrowanymi w KRS. Adresy te nie będą widoczne w danych rejestrowych, ale będą się znajdowały w dokumentach, które zbiera sąd.
