Organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży

Wypoczynek dzieci i młodzieży jest organizowany w czasie wolnym od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Różnorodne formy wypoczynku uzupełniają ofertę przedszkoli, szkół i placówek w zakresie aktywności fizycznej oraz rozwoju zainteresowań. Niewątpliwie jest to również okazja dla dzieci i młodzieży do odpoczynku, zabawy oraz nawiązywania trwałych i dobrych relacji z innymi. Warto jednak pamiętać o tym, że to na dorosłych spoczywa obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków przebiegu wypoczynku tak, aby dzieci i młodzież mogły zadowolone i wypoczęte wrócić do nauki. Jak powinna wyglądać organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży?

Podstawy prawa oświatowego a organizacja wypoczynku dla dzieci

Z dniem 1 kwietnia 2016 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Nowe przepisy, które zostały zawarte w ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży, obowiązują wszystkich organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzieży.

Rozporządzenie określa:

• termin złożenia zgłoszenia wypoczynku, jego formy, dokumenty dołączane do zgłoszenia oraz wzór tego zgłoszenia,
• liczbę uczestników wypoczynku w grupie pozostających pod opieką jednego wychowawcy,
• termin przekazania karty wypoczynku oraz wzór tej karty,
• obowiązki kierownika wypoczynku i wychowawcy wypoczynku,
• obowiązek prowadzenia przez wychowawcę dziennika zajęć realizowanych podczas wypoczynku, oraz wzór tego dziennika,
• obowiązki kierownika wypoczynku i wychowawcy wypoczynku organizowanego przez szkoły i placówki, który nie wymaga zgłoszenia do kuratora oświaty,
• program kursów na kierownika wypoczynku lub wychowawcę wypoczynku, w tym formy i wymiar zajęć,
• wzór karty kwalifikacyjnej,
• wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu na kierownika wypoczynku albo wychowawcę wypoczynku,
• dokumenty potwierdzające posiadane przez kadrę przygotowanie do prowadzenia zajęć w ramach kursu na kierownika wypoczynku lub na wychowawcę wypoczynku.

Zmiany dotyczą także organizacji kursów na kierowników i wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży.

Zgodnie z art. 92a ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, kiedy mowa o wypoczynku, należy przez to rozumieć wypoczynek organizowany dla dzieci i młodzieży w celach rekreacyjnych lub regeneracji sił fizycznych i psychicznych. Połączony jest on niewątpliwie ze szkoleniem lub pogłębianiem wiedzy, rozwijaniem zainteresowań, uzdolnień lub kompetencji społecznych dzieci i młodzieży. Trwa on natomiast nieprzerwanie co najmniej 2 dni, w czasie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, w kraju lub za granicą. W szczególności są to kolonie, półkolonie, zimowiska, obozy i biwaki. Tym przepisom nie podlega wypoczynek organizowany dla dzieci własnych lub dzieci znajomych przez rodzinę lub osoby znane rodzicom osobiście (art. 92a).

Zgodnie z art. 92c tej ustawy, organizatorem wypoczynku mogą być:

• szkoły i placówki,
• przedsiębiorcy wpisani w rejestr organizatorów turystyki i pośredników turystycznych,
• osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające odpowiedzialności prawnej, w celu: niezarobkowym albo zarobkowym.

Zgodnie z art. 92d organizator wypoczynku jest zobowiązany do powiadomienia kuratora oświaty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku, że zamierza zorganizować wypoczynek.

Organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży – różne formy wypoczynku

Możemy wyróżnić klika form wypoczynku. Są to mi.in. obozy (np. wędrowne czy specjalistyczne), biwaki, półkolonie i zimowiska.

Kolonie

Do najbardziej znanych, a zarazem najpopularniejszych form wypoczynku, należą bezsprzecznie kolonie. Są to zawsze wyjazdy organizowane poza miejscem zamieszkania, bardzo często w celu zwiedzenia regionu atrakcyjnego pod względem turystycznym (np. nad morzem, w górach,  nad jeziorem). Na koloniach – jako bazę noclegową – najczęściej wykorzystuje się ośrodki wczasowe czy pensjonaty, czasem campingi i domy kolonisty. Obecnie nie wykorzystuje się już szkół jako bazy noclegowej, jak to się działo niegdyś. Czas trwania takich wyjazdów zależy od organizatora – może być to jedno-, dwu- lub trzytygodniowa wycieczka.

Obozy

Dzieci i młodzież, korzystając z tej formy wypoczynku, śpią zazwyczaj w namiotach. Z reguły są to duże namioty tzw. „enesy”, które mieszczą w sobie od 8 do 10 osób i wyposażone są w łóżka polowe. Mimo że jest to znacznie mniej komfortowy rodzaj wypoczynku (zważywszy na warunki), pozwala on na bliższy kontakt z naturą, najczęściej bowiem obozy odbywają się w lasie. Obozy trwają z reguły od jednego do dwóch tygodni, a w przypadku obozów harcerskich – są to nawet trzy tygodnie.

Obozy wędrowne

Zalicza się je do jednych z najbardziej aktywnych form wypoczynku. Przez swoją specyfikę mają ograniczoną liczbę uczestników (zalecana grupa uczestników to 20 osób). W większych grupach łatwiej o wypadek i trudniejsze staje się znalezienie miejsca noclegowego. Atrakcyjność obozów wędrownych wiąże się z różnorodnym charakterem przemieszczania się oraz faktem, że codziennie zmienia się miejsce pobytu.

Obozy specjalistyczne

Obozy specjalistyczne czy tematyczne obejmują zarówno obozy, jak i kolonie. Ukierunkowane są na konkretny cel. Zaliczamy do nich obozy sportowe, muzyczne czy dziennikarskie. Przy tym rodzaju wypoczynku wymagane jest zapewnienie odpowiedniej kadry.

Biwaki

Biwaki to forma wypoczynku trwająca kilka dni. Z reguły są organizowane w pobliżu miejsca zamieszkania, co pozwala uniknąć kłopotliwych dojazdów. Trwają przeważnie od 2 do 4 dni i często urządza się je podczas dłuższych weekendów. Podobnie do obozów, odbywają się przede wszystkim pod namiotami.

Półkolonie

Półkolonie są organizowane w tej samej miejscowości, z której pochodzą dzieci w nich uczestniczące. Muszą posiadać program, który jest realizowany w czasie ich trwania. W opozycji do poprzednio wspomnianych rodzajów wypoczynku zorganizowanego, ta forma nie przewiduje noclegu – dzieci po zajęciach wracają do domów.

Zimowiska

Zimowiska natomiast to forma wypoczynku organizowana w czasie sezonu zimowego. Zlokalizowane są w regionach górskich. Program tego typu wypoczynku może być dowolny. Najczęściej jest jednak nastawiony na aktywność fizyczną związaną z nauką jazdy na nartach, snowboardzie czy łyżwach, ze względu na okoliczności przyrodnicze. Uzupełnia się je o zabawy na śniegu czy atrakcje związane z regionem.

Zgłoszenie wypoczynku do kuratorium oświaty

Organizator ma ustawowy obowiązek zgłoszenia wypoczynku do kuratorium oświaty. Jest to niezbędny warunek, pozwalający kuratorium na jego nadzorowanie. Zgodnie z wymogami Ministerstwa Edukacji Narodowej, przynajmniej 21 dni przed wyjazdem, kierownik powinien złożyć formularz zgłoszeniowy wypoczynku. Dokument wypełnia się drogą elektroniczną, a jego wydruk składa się w regionalnym kuratorium (miejsca, z którego wycieczka wyjeżdża).

Wraz z formularzem należy podać wykaz całej kadry, która będzie przebywać razem z dziećmi podczas wyjazdu, poczynając od kierownika. Podajemy jego imię, nazwisko, kwalifikacje, dokumenty oraz numer kontaktowy. Podobnie czynimy z wychowawcami. Wszyscy pracownicy muszą mieć przede wszystkim ważny dokument, zaświadczający, że ukończyli kurs na wychowawcę kolonijnego. Przy każdej formie  wypoczynku należy zapewnić kadrę medyczną. Jeżeli wraz z dziećmi i opiekunami jedzie pielęgniarka lub lekarz, bez wątpienia należy to również umieścić w formularzu wypoczynku. Jeżeli nie, niezbędne jest podpisanie umowy z pobliskim miejscu docelowemu ośrodkiem zdrowia.

Przede wszystkim formularz powinien posiadać informację, jaki będzie to wypoczynek: czy to będzie kolonia, obóz, obóz wędrowny, zimowisko, czy też inna forma wypoczynku. Podajemy liczbę turnusów, daty ich trwania, liczbę dzieci na każdym z turnusów, miejsce organizacji oraz informację, czy będzie to wypoczynek wędrowny, czy stacjonarny. W przypadku wypoczynku stacjonarnego należy sprecyzować, z jakich budynków będziemy korzystać i czy posiadają one infrastrukturę komunalną. Istotne jest, czy obiektem wypoczynkowym są: pensjonaty, hotele, domy wypoczynkowe, kempingi czy namioty.

Formularz należy wysłać listem poleconym do kuratorium. Kierownik zgłasza wypoczynek do kuratorium oświaty właściwego względem siedziby lub miejsca zamieszkania organizatora. Nadzór sprawuje natomiast kurator oświaty właściwy ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku.

Organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży – kto może zostać wychowawcą?

Przede wszystkim musi być to osoba pełnoletnia. Drugim warunkiem niezbędnym jest posiadanie minimum wykształcenia średniego. Wychowawca musi być również osobą zdrową zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Praca z dziećmi wymaga bowiem ogromnych pokładów cierpliwości. Ustawa wyklucza również osoby okaleczone, dlatego że swoim wyglądem mogą wzbudzać u dzieci lęk. Wymagane jest tutaj również zaświadczenie o niekaralności.

Nie mają obowiązku ukończenia kursu na wychowawcę wypoczynku:

• nauczyciele,
• instruktorzy harcerscy w stopniu co najmniej przewodnika,
• trenerzy i instruktorzy sportowi, którzy uzyskali tytuł trenera i instruktora sportu,
• osoby pracujące z dziećmi w placówkach wsparcia dziennego lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

Zgodnie z art. 92p wychowawcą lub kierownikiem podczas wypoczynku dzieci i młodzieży nie może być osoba karana za:

• umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego,
• przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego,
• przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece,
• osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.

W celu potwierdzenia warunku niekaralności, kandydat na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku dzieci i młodzieży jest obowiązany przedstawić organizatorowi wypoczynku dzieci i młodzieży:

• informację z Krajowego Rejestru Karnego, która zachowuje ważność przez okres 12 m-cy od dnia jej wydania,
• pisemne oświadczenie o niekaralności za powyższe przestępstwa, tylko w przypadku osób jednocześnie zatrudnionych na podstawie przepisów, które zawierają warunek niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie.

Odpowiedzialność prawna wychowawcy

Zdarza się, że dziecko, będąc na obozie lub koloniach, wybije szybę. Albo zniszczy inny sprzęt w ośrodku, w którym mieszka. W takim wypadku szkodę powinien naprawić wychowawca, ponieważ jego obowiązkiem była opieka nad dzieckiem. Jeżeli wychowawca wykupił polisę OC, obowiązek naprawienia szkód przechodzi na ubezpieczyciela. Najczęstszym zabiegiem zapobiegawczym – stosowanym przez organizatorów – jest jednak umieszczanie specjalnego zapisu, w którym rodzice zobowiązują się do poniesienia wszelkich kosztów związanych z ewentualnymi zniszczeniami dokonanymi przez dziecko na wyjeździe. Zaznaczone jest przy tym, że podpisanie tego oświadczenia stanowi warunek konieczny dla uczestnictwa dziecka w wyjeździe. W umowach znajduje się również zapis, że w przypadku poważnego naruszenia regulaminu np. obozu dziecko może zostać skreślone z listy uczestników. Przykładem takiego naruszenia jest picie alkoholu, palenie wyrobów tytoniowych czy zażywanie środków odurzających. Rodzic jest wówczas zobowiązany do odebrania dziecka z miejsca, w którym ono przebywa.

Obowiązkowa dokumentacja wychowawcy

Wymagania dla organizatorów wypoczynku reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 21 stycznia 1997 roku w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Nadzór nad wypoczynkiem sprawuje kurator oświaty właściwej ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku.

Arkusz kontrolny

W trakcie kontroli dokonywanej przez wizytatorów najczęściej stosowanym narzędziem kontrolnym jest arkusz kontrolny. Obejmuje on przede wszystkim takie dokumenty i informacje jak:

• zaświadczenie o zgłoszeniu wypoczynku do właściwego kuratora oświaty,
• informacja o placówce (nazwa i adres organizatora, formy wypoczynku, czasu trwania, ilości uczestników),
• kwalifikacje kadry pedagogicznej oraz kierownika wypoczynku,
• rodzaj opieki medycznej,
• kwalifikacje ratownika,
• ocena dokumentacji wychowawców – dziennik zajęć,
• ocena dokumentacji kierownika – programu danej formy wypoczynku, planu pracy poszczególnych grup, regulaminu, zakresu obowiązków poszczególnych pracowników, dokumentacji świadczącej o ubezpieczeniu uczestników,
• karty kwalifikacji uczestników,
• informacja dotycząca realizacji programu wychowawczego.

Dlaczego potrzebny jest plan (program) wychowawczy grupy?

Zadaniem wychowawcy jest tak zagospodarować czas wolny uczestników, by był on faktycznie wypoczynkiem, ale również służył rozwojowi ich osobowości. Plan wychowawczy grupy wynika z planu pracy obozu. Na koloniach zuchowych i obozach harcerskich raczej nie opracowuje się planów wychowawczych grup. Natomiast plan pracy całego wypoczynku zawiera dokładny rozkład zajęć. Plan wychowawczy grupy powinien zawierać niewątpliwie cele, jakie opiekun chce zrealizować oraz formy zajęć, które mają prowadzić do realizacji postawionych w związku z tym celów.

Dziennik wychowawcy

Jest przede wszystkim tym dokumentem, który w pierwszej kolejności będzie sprawdzany przez jakiekolwiek jednostki kontrolne. Może też o niego poprosić kierownik. Wzór dziennika wychowawcy opublikowano w rozporządzeniu z 2009 r. Zawiera on wszystkie podstawowe informacje dotyczące wypoczynku i uczestników. W jego skład wchodzi również tygodniowy plan zajęć i ramowy plan dnia. Dziennik zajęć to podstawa prowadzonej przez wychowawcę dokumentacji. W dzienniku zajęć wychowawca wpisuje przebieg poszczególnych zajęć ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich zdarzeń nieplanowanych. Tu jest też miejsce na odnotowanie wszelkich naszych obserwacji dotyczących uczestników i ich zachowania oraz podjętych przez nas kroków wychowawczych, tj. przeprowadzonych rozmów itp.

Oczywiście wychowawca – oprócz dokumentacji grupy – powinien również posiadać swoje dokumenty. Przede wszystkim jest to oryginał zaświadczenia o ukończeniu kursu przygotowawczego dla kandydatów na wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży. Rozporządzenie z 9 grudnia 2009 nie definiuje, czy wychowawca ma posiadać zaświadczenie o stanie zdrowia, jednak sanepid wymaga książeczki zdrowia do celów sanitarno-epidemiologicznych. Warto ją posiadać i oszczędzić sobie kłopotów.

Organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży – struktura

Kierownicy wypoczynku, wychowawcy, instruktorzy, personel medyczny – nad bezpieczeństwem dzieci podczas letniego wypoczynku czuwa cały sztab profesjonalistów. Kadra, w razie potrzeby, służy wsparciem, pomaga dzieciom zarówno w codziennych czynnościach, jak i w zaadaptowaniu się w grupie rówieśników. Pilnuje, czy podopieczni przyjmują niezbędne leki, właściwie się odżywiają, spokojnie zasypiają. Jest do dyspozycji 24 godziny na dobę. Nie są to przypadkowi ludzie. Firmy nie zatrudniają ich według własnego uznania. Wszyscy, którzy starają się o stanowiska związane z opieką nad małoletnimi, muszą mieć odpowiednie dokumenty świadczące o ich przygotowaniu i kwalifikacjach. Wymagania, jakie muszą spełnić, określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Uzyskanie uprawnień wymaga przejścia specjalnych kursów, zawierających m.in. elementy psychologii. Poza tym wielu wychowawców na co dzień pracuje w szkołach lub studiuje kierunki pedagogiczne. To także przewodnicy, trenerzy sportowi, instruktorzy harcerscy.

Jak przedstawia się struktura organizacyjna kadry?

Na czele kadry stoi kierownik, który zarządza koloniami i obozami. To najważniejsza osoba w hierarchii, która równocześnie ponosi największą odpowiedzialność. Tę funkcję może pełnić nauczyciel, czynny instruktor harcerski w stopniu co najmniej podharcmistrza lub osoba mająca co najmniej trzyletni staż pracy opiekuńczo-wychowawczej lub dydaktyczno-wychowawczej. Zadaniem kierownika jest kierowanie placówką wypoczynku, opracowywanie planu pracy i rozkładu dnia oraz czuwanie nad ich prawidłowym przebiegiem, przydzielanie zadań poszczególnym pracownikom, a także sprawdzanie, jak się z nich wywiązują. Kierownik dba też o zdrowie dzieci i warunki bezpieczeństwa, pełni nadzór nad przestrzeganiem zasad racjonalnego żywienia.

Kolonie i obozy nie mogą się odbyć bez wychowawców. Muszą mieć ukończone 18 lat i wykształcenie co najmniej średnie. To oni najwięcej czasu spędzają z dziećmi i starają się zapewnić jak najbardziej przyjazną i komfortową atmosferę. Każdy wychowawca opiekuje się kilkunastoosobową grupą, w której są najczęściej uczestnicy w zbliżonym wieku. Dlatego nie należy się obawiać, że siedmiolatek znajdzie się w jednym gronie z piętnastolatkiem, z którym niewiele ma wspólnego. Wychowawcy prowadzą zajęcia, organizują czas wolny, dbają o wygląd i higienę podopiecznych, w razie potrzeby kontaktują się z rodzicami, współpracują z personelem medycznym.

Najbardziej zróżnicowaną grupę stanowi personel administracyjno-obsługowy. Jego liczebność zależy od tego, czy wypoczynek jest pod namiotami, czy w budynku, czy jest to baza stała, czy polana w lesie. Przygotowaniem posiłków powinien zajmować się kucharz oraz pomoce kuchenne z aktualnymi badaniami lekarskimi. Zakupami może zajmować się sam kierownik, ale może mieć też zaopatrzeniowca. Kwatermistrz prowadzi książkę rachunkową. Placówki posiadające budynki zatrudniają często sprzątaczki i/lub konserwatora. Obok kadry w czasie trwania wypoczynku może istnieć jeszcze jedna „władza”– samorząd uczestników. Tworzą go „szefowie” grup. Ma on zazwyczaj głos doradczy. Jego szczegółowe kompetencje powinien określić personel pedagogiczny wypoczynku. Na obozach harcerskich zastępowi poszczególnych zastępów wchodzą w skład rady obozu.

Czym są prace społecznie użyteczne?

Prace społecznie użyteczne to forma wsparcia w postaci pracy, skierowana do osób bezrobotnych. Organizowane są one przez gminę w jednostkach pomocy społecznej, w tym na rzecz opiekunów osób niepełnosprawnych, w organizacjach i instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub działalnością na rzecz społeczności lokalnej. Wykonywanie prac społecznie użytecznych odbywa się na mocy porozumienia między starostą a gminą. Na jego mocy prace społecznie użyteczne będą wykonywane.

Może na nie zostać skierowany każdy, kto w chwili obecnej posiada status osoby bezrobotnej, a jednocześnie korzysta ze świadczeń pomocy społecznej. Innym przypadkiem jest sytuacja, kiedy uczestniczysz w utworzonym przez powiat indywidualnym programie usamodzielniania się, lokalnym programie pomocy społecznej lub w indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego. Prace społecznie użyteczne interesant wykonuje w wymiarze 10 godzin tygodniowo. Za wykonanie pracy w ramach prac społecznie użytecznych bezrobotnemu przysługuje świadczenie z tytułu wykonywania prac użytecznych. Osoba zatrudniona przy pracach społecznie użytecznych otrzymuje nie mniej niż 8, 10 zł za godzinę pracy. Wynagrodzenie to nie przysługuje za okres niewykonywania pracy, w tym za okres udokumentowanej zdolności do pracy. Starosta refunduje gminie 60% wynagrodzenia, wypłacanego bezrobotnemu, jednakże wynagrodzenie to może być wypłacane w całości z budżetu gminy.

Ta instytucja rynku pracy została uregulowana w art. 73a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oprócz wynagrodzenia prace społecznie użyteczne to okazja do zdobycia cennego doświadczenia. Jest to moment, kiedy bezrobotny może poprawić swoją sytuację na rynku pracy. Dodatkowo osoba wykonująca ten rodzaj pracy przez cały czas dalej posiada status osoby bezrobotnej.

Znaczenie prac społecznie użytecznych

Prace społecznie użyteczne to forma aktywizacji zawodowej bezrobotnych, która nie jest równoznaczna z zawiązaniem przez nich stosunku pracy. Bezrobotni nie mają umowy o pracę. Czynności zawodowe świadczą na podstawie porozumienia pomiędzy starostą a gminą, będącą beneficjentem danej pracy.

Powiatowy urząd pracy refunduje gminie ze środków Funduszu Pracy do 60 proc. minimalnej kwoty świadczenia przysługującego bezrobotnemu. W przypadku osób skierowanych do wykonywania prac społecznie użytecznych na rzecz opiekunów osób niepełnosprawnych do 100 proc. minimalnej kwoty świadczenia przysługującego bezrobotnemu. Świadczenie to nie przysługuje za okres niewykonywania pracy, w tym za okres udokumentowanej niezdolności do pracy. Należy pamiętać także o zapewnieniu osobom bezrobotnym bez prawa do zasiłku bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących wykonywania przez kobiety prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.

Zagrożenia związane z wypoczynkiem dzieci i młodzieży

Organizując wypoczynek dla dzieci i młodzieży, w szczególny sposób należy zadbać o bezpieczne i higieniczne warunki dla uczestników, w oparciu o obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa. Na organizatorze wypoczynku spoczywa obowiązek zawarcia umowy na zakwaterowanie dzieci lub młodzieży z właścicielem lub zarządcą budynków, obiektów lub terenu. Obiekt (albo teren), w którym zorganizowany został wypoczynek, musi spełniać wymogi dotyczące bezpieczeństwa, ochrony przeciwpożarowej, warunków higieniczno-sanitarnych oraz ochrony środowiska określone przepisami o ochronie przeciwpożarowej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej i ochronie środowiska, a w przypadku organizacji wypoczynku z udziałem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej – obiekt musi być ponadto dostosowany do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników wypoczynku.

Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym, a liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym – ten przepis prawa o ruchu drogowym powinien stać się dla organizatora podstawową zasadą. Najczęściej wybieranym środkiem transportu dzieci i młodzieży jest autokar. Współpraca z firmą przewozową posiadającą odpowiednie zezwolenia, sprawdzone i nowoczesne pojazdy oraz doświadczonych pracowników to sposób na uniknięcie wielu zagrożeń drogowych.

Wychowawcy i opiekunowie – jakich zasad muszą przestrzegać?

Wychowawcy sprawują opiekę nad dziećmi zarówno w czasie oczekiwania na podróż, jak i w czasie przewozu. W związku z tym przed podróżą i w trakcie jej trwania opiekunowie są zmuszeni przestrzegać pewnych zasad, muszą zatem:

• wsiadać do pojazdu jako ostatni i wysiadać z niego jako pierwsi;
• sprawdzić stan liczebny w czasie oczekiwania oraz wewnątrz pojazdu;
• zwracać uwagę na właściwe zachowanie się podczas przejazdu;
• zapewnić bezpieczne wsiadanie i wysiadanie;
• ustalić sposób porozumiewania się z kierowcą w czasie jazdy;
• przestrzegać zalecenia wysiadania dzieci i młodzieży tylko na parkingach, a po każdym postoju ponownie liczyć uczestników wycieczki;
• pilnować bezpieczeństwa podopiecznych, w razie potrzeby, w zależności od usytuowania przystanku czy miejsca zaparkowania, przeprowadzają dzieci na drugą stronę jezdni;
• organizować bezpieczne wysiadanie w razie konieczności, a w przypadku zatrzymania się na trasie na skutek zaistniałych okoliczności, zmuszających podróżnych do opuszczenia pojazdu, zabezpieczyć wyjścia na prawe pobocze, zgodnie z obowiązującym kierunkiem jazdy, wyprowadzając młodzież w bezpieczne miejsce;
• zadbać, by nie doszło do przewozu dzieci i młodzieży w sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu ich zdrowia i życia.