Dnia 1 października 2018 roku oficjalnie weszły w życie pierwsze postanowienia ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Ustawa ta, zwanej inaczej ustawą 2.0, została podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę 1 sierpnia bieżącego roku. Proces związany z reformą szkolnictwa wyższego, organizacji uczelni wyższych i ich funkcjonowania rozciągnięty jest na kilka lat, a rozpoczął się w poniedziałek 1 października.
Co wchodzi w życie jako pierwsze? W rozmowie z Polską Agencją Prasową, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Müller stwierdził, że: Środowisko akademickie będzie skupiać się na debacie, jak w najbliższym czasie zmieniać swoje uczelnie. Uczelnie mają rok, by wypracować nowe statuty i struktury, które lepiej będą odpowiadać wymogom nowej ustawy.
- A to będzie budziło emocje, bo uczelnie zyskają większe możliwości decydowania o swojej strukturze - dodaje Piotr Müller.
Dodatkowo, ma być zwracana większa uwaga na jakość publikowanych prac naukowych, a nie na ilość. Zdaniem wiceministra, nauczyciele akademiccy odczują fakt, że bardziej opłacalna stanie się publikacja mniejszej ilości artykułów, ale za to bardziej wartościowych treściowo, wnoszących nowe wartości.
Nowe obowiązki uczelni wyższych od 1 października
Od poniedziałku polskie uczelnie wyższe są zobligowane do posiadania elektronicznej skrzynki podawczej w serwisie e-PUAP. W taki sposób uczelnia będzie się kontaktować z urzędami, interesantami, czy nawet studentami. Dzięki istnieniu elektronicznego potwierdzenia doręczenia, pismo wysłane za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej będzie traktowane tak samo jak dokumenty dostarczane drogą klasyczną - papierową.
Inne zmiany obejmą proces przyznawania stopni naukowych. Od tej pory stopień będzie formalnie przypisany nie do danego wydziału, a do uczelni, jako całości.
– Wprawdzie przez najbliższy rok te uprawnienia będą jeszcze realizować wydziały, ale gospodarzem uprawnień będzie uczelnia – stwierdził wiceminister Müller.
Dodatkowo, wygasają uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego uczelniom, które w ocenie działalności badawczej otrzymały ocenę parametryczną C, która jest najniższa w skali. Wiceminister wysłał już odpowiednie listy do dziekanów oraz rektorów. Osoby, które już rozpoczęły przewód habilitacyjny muszą go kontynuować w innej jednostce, wskazanej przez Centralną Komisję ds. Stopni i Tytułów.
Kolejny obowiązek dotyczy studentek w ciąży. Od 1 października bowiem uczelnie muszą im zapewnić możliwość uzyskania indywidualnego toku studiów. W okresie od urodzenia dziecka do ukończenia przez nie 1. roku życia, zarówno ojciec, jak i matka – o ile są studentami – mają prawo skorzystać z urlopu dziekańskiego lub rektorskiego.
Od października uczelnie wyższe dysponują także uprawnieniem do zrzeszania się w federacje. Pierwsze rozmowy na ten temat są już prowadzone, chociażby pomiędzy Uniwersytetem Warszawskim a Warszawskim Uniwersytetem Medycznym.
Obowiązków będzie więcej
Wybrane obowiązki wchodzące w życie w późniejszym okresie:
- do 30 listopada pracownicy naukowi są obowiązani złożyć deklarację o przypisaniu się do dziedziny i dyscypliny naukowej (maksymalnie dwóch);
- dnia 1 stycznia 2019 roku wchodzą przepisy o finansowaniu uczelni wyższych, zgodnie z którymi uczelnie mają otrzymywać subwencje zamiast dotacji;
- dnia 1 stycznia 2019 roku studenci otrzymają uprawnienie do ubiegania się o kredyt studencki w dowolnym momencie;
- od czerwca 2019 roku uczelnie utracą możliwość zmiany opłat za studia w trakcie ich trwania (dotyczy to studentów rozpoczynających studia w roku 2019/2020);
- do 1 października 2019 uczelnie są zobowiązane uchwalić nowe statuty.
