Podział zysków pochodzących z przestępstwa

Przestępstwo z artykułu 286 Kodeksu karnego polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym.

Doprowadzenie należy tu rozumieć jako wywołanie niekorzystnej dla pokrzywdzonego decyzji rozporządzającej w odniesieniu do jego mienia (Oczkowski, Oszustwo, s. 9 i n.; Oczkowski [w:] System, t. 9 s. 128 i n.). Nie każde doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem stanowi oszustwo. To ostatnie zachodzi tylko wtedy, kiedy sprawca działał w określony sposób, mianowicie wprowadzając w błąd, wyzyskując błąd lub wyzyskując niezdolność pokrzywdzonego do należytego pojmowania przedsiębranego działania (por. Kardas, O wzajemnych relacjach, s. 20). Takie ujęcie wskazuje, że omawiany czyn można popełnić wyłącznie przez działanie.

Na czym polega oszustwo?

Oszustwo może polegać na:

• Wprowadzeniu w błąd polega na podjęciu przez sprawcę podstępnych zabiegów prowadzących do wywołania u pokrzywdzonego mylnego wyobrażenia o rzeczywistości. Ta postać oszustwa nazywana bywa „oszustwem czynnym” (por. Michalski [w:] Wąsek, Zawłocki II, s. 1133).
• Wyzyskaniu błędu zachodzi wtedy, kiedy pokrzywdzony już ma błędne wyobrażenie o rzeczywistości, sprawca zaś wyobrażenie to wykorzystuje (por. Michalski [w:] Wąsek, Zawłocki II, s. 1133). Takim właśnie zachowaniem jest np. doprowadzenie do wypłaty z rachunku bankowego z wykorzystaniem niewiedzy pracownika banku o braku pokrycia na rachunku na wystawiony czek własny (wyrok SA w Katowicach z 28.02.1995 r., II AKr 2/95, Prok. i Pr.-wkł. 1995/9, poz. 22; Górniok [w:] Górniok i in., t. 2, s. 405).
• Wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania także wymaga podjęcia przez sprawcę aktywnych działań (Michalski [w:] Wąsek, Zawłocki II, s. 1134; Oczkowski [w:] System, t. 9, s. 136 i n.; Oczkowski, Oszustwo, s. 50). Niezdolność, którą sprawca wyzyskuje, może mieć charakter trwały lub czasowy, przy czym nie mają znaczenia przyczyny tej niezdolności ani sposób, w jaki sprawca ją wyzyskał.

W dniu 11 lutego 2019 roku, Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał orzeczenie dotyczące znamion przestępstwa oszustwa a sposób podziału zysków pochodzących z przestępstwa.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, nieistotne jest z punktu widzenia art. 286§1 k.k. czy sprawca czerpie zyski dla siebie, czy dla kogo innego, jak są one dzielone.